Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download
ePaper created 2016-02-05, 09:18:36 | version 1.38.0
24 4_2015 implants 24 implants_czujność implantologiczna Występowanie dwudzielnego kanału żuchwy – przegląd piśmiennictwa The prevalence of bifid mandibular canal –literature review Autorzy_Joanna Łuniewska, Magdalena Świątkowska, Kazimierz Szopiński i Andrzej Wojtowicz Streszczenie: Dwudzielny kanał żuchwy jest anatomiczną odmianą budowy kanału żuchwy oznaczającą, że kanał żuchwy jest podzielony na dwie gałęzie. W zależności od techniki badania występuje on u 0,08%-65% ludzi, najlepiej widoczny jest w badaniu CBCT. Obecność dwudzielnych kanałów może powodować nieprzewidziane powikłania podczas ekstrakcji zębów lub osteotomii żuchwy, być przyczyną niepowodzenia w znieczulaniu dolnych zębów trzonowych i przedtrzonowych, warunkować leczenie i planowanie implantologiczne, powodować dolegliwości bólowe podczas użytkowania protez ruchomych. Summary: Bifid mandibular canal is an anatomic variant of the mandibular canal. Depending on the investigation technique it is encountered in 0,08%-65% of population. Cone beam computed tomography (CBCT) is the most accurate method of assessment of the mandibular canal structure. Presence of an accessory canal may cause unpredicted affiliations after tooth extraction, may be a cause of unsuccessful anesthesia of lower premolars and molars, may cause pain in patients using dentures or be important factor in implants therapy and contradictions. Słowa kluczowe: radiologia stomatologiczna, tomografia komputerowa wolumetryczna, anatomia, kanał żuchwy. Key words: dental radiography, cone beam CT, anatomy, mandibular canal. _Dwudzielny kanał żuchwy jest anatomiczną odmianą budowy kanału żuchwy.1 Podstawową hipotezę wyjaśniającą jego pochodzenie poda- li Chavez-Lomeli i wsp.2 Wg niej, podczas życia płodowego obustronnie powstają 3 odrębne ner- wy zębodołowe dolne. Kanały tych nerwów znaj- dują się na językowej powierzchni gałęzi żuchwy. W 7. tygodniu życia płodowego w okolicy otworu bródkowego dochodzi do szybkiego wzrostu ko- ści i osyfikacji, skutkujących przebudową kośćca żuchwy, w wyniku której dochodzi do połączenia 3 oddzielnych kanałów i powstania jednego ka- nału żuchwy (Ryc. 1). Dwudzielne lub trójdzielne odmiany kanału żuchwy są objawem niekomplet- nego połączenia występujących pierwotnie kana- łów w przytoczonym procesie. _Materiały i metody Dokonano przeglądu piśmiennictwa klinicz- nego i naukowego, dotyczącego występowania dwudzielnego kanału żuchwy. Przeprowadzono poszukiwanie w bazie MEDLINE (PubMed), obej- mując nim okres od 1 stycznia 1977 r. do 31 sierp- nia 2014 r. Głównymi frazami wykorzystywanymi w celu poszerzenia poszukiwań były: „bifid man- dibular canal” (dwudzielny kanał żuchwy), „man- dibular canal on CBCT” (kanał żuchwy w badaniu CBCT) oraz „retromolar canal” (kanał zatrzonow- cowy). W ten sposób wyłoniono 280 artykułów, które poddano szczegółowej analizie. 224 prace wykluczono ze względu na brak powiazania z te- matem. Dodatkowo przeszukano polskie piśmien- nictwo. Niniejszy systematyczny przegląd oparto na 48 pracach istotnych z klinicznego punktu wi- dzenia, które poddano analizie. _Analiza Występowanie dwudzielnego kanału żuchwy Występowanie dwudzielnych kanałów żu- chwy wielokrotnie badano z wykorzystaniem róż- nych technik. Otrzymane wyniki istotnie różnią się w zależności od tego, czy występowanie ka- nału oceniano na zdjęciach pantomograficznych (OPT – orthopantomography), tomografii kom- puterowej (CT – Computed Tompography) czy tomografii komputerowej wiązką stożkową (CBCT – Cone Beam Computed Tompography), (Tab. 1). Na podstawie zdjęć pantomograficznych obecność kanału stwierdzano u 0,08%-8,3% pacjentów.1,3-7 W tomografii komputerowej wy- kryto dwudzielny kanał u 30,6%-41% pacjen- tów.8-10 Dwudzielny kanał żuchwy najczęściej obserwowano w badaniu CBCT – u 10,2%-65% badanych.11-17 Z powodu istotnej różnicy w sku-