be active dentist Tribune

17ACTIVETribune n W poprzednim numerze „Be Active Dentist Tribune” opisaliśmy, jak postępować w przypadku omdleń pacjen- tów w gabinecie stomatolo- gicznym. W tym pogłębimy wiedzę na temat nagłego zatrzymania krążenia (NZK) i leczenia tego stanu. Nasza interwencja i wiedza może uratować życie. Nagłe zatrzymanie krąże- nia to zahamowanie czynności mechanicznej serca, co skut- kuje ustaniem krążenia krwi. Następstwem jest wtórne za- trzymanie oddechu. Postępo- waniem ratunkowym w przy- padku NZK jest resuscytacja mająca na celu przywrócenie oddechu i krążenia, a także re- animacja zapobiegająca nieod- wracalnym zmianom w mózgu z powodu niedotlenienia. Ocena stanu przytomności Omdlenie zdarza się naj- częściej spośród wszystkich stanów wymagających inter- wencji ratowniczej w gabinecie stomatologicznym. Jak zróżni- cować omdlenie i NZK? Omdle- nie to stan utraty przytomności trwający do 30 s z zachowa- nymi funkcjami życiowymi, tj. oddechem i krążeniem. Gdy obserwujemy, że stan pacjenta radykalnie się zmienił, spraw- dzamy jego przytomność, wy- korzystując skalę świadomości AVPU (Tab. 2). Gdy podczas zabiegu za- obserwujemy, że pacjent stra- cił przytomność, niezwłocznie stosujemy tę skalę. Jeśli nada- my mu status U, podnosimy fo- tel tak, aby był ustawiony pod kątem ok. 110º i zdejmujemy pacjenta na podłogę: stajemy za fotelem i swoją prawą ręką obejmujemy pacjenta pod jego pachami, asekurując swoim tu- łowiem głowę poszkodowane- go. Podnosimy nieco pacjenta i ściągamy go w dół. Kładziemy go na plecach i przechodzimy do badania ABC. Badanie ABC Znajomość schematu ba- dania ABC jest konieczna do przeprowadzenia prawidłowej akcji ratunkowej. To mnemo- technika, dzięki której łatwo zapamiętamy prawidłową ko- lejność działań. A – Airways – udrożnienie dróg oddechowych – stosu- jemy rękoczyn czoło-żuchwa. Jedną rękę kładziemy pod żuchwę, a drugą na czoło pa- cjenta i odchylamy jego głowę ku tyłowi, przyciskając tym sa- mym żuchwę do szczęki. Jeśli występuje trudność w utrzy- maniu drożności dróg odde- chowych, możemy zastosować rurkę ustno-gardłową. Usuwa- my także ślinę, wydzieliny i cia- ła obce z jamy ustnej (wałeczki z ligniny, protezy, itp.). B – Breath – ocena oddechu – utrzymując drożność dróg od- dechowych (rękoczyn czoło-żu- chwa), pochylamy swoją głowę nad pacjentem tak, aby nasze ucho znajdowało się w pobliżu nosa pacjenta, a nasze oczy skierowane były na jego klatkę piersiową. W ten sposób może- my obserwować przy użyciu 3 zmysłów wydolność układu od- dechowego. Uchem będziemy mogli usłyszeć oddech i jed- nocześnie poczuć go dzięki re- ceptorom w skórze, a wzrokiem zaobserwujemy unoszenie lub brak unoszenia się klatki pier- siowej. Jeśli występuje oddech, liczymy jego częstość. Oce- na układu oddechowego musi trwać 10 s. C – Circultion – ocena ukła- du krążenia – rękę leżącą na czole pacjenta przenosimy na okolicę tętnicy szyjnej. Palcem wskazującym i środkowym wyczuwamy tętno przez 10 s. Jeśli występuje, liczymy jego częstość i miarowość. Zalecane i najczęściej prak- tykowane jest łączenie punktu B i C. Można tego dokonać, klęcząc przy prawym boku pacjenta i lewą ręką, obejmu- jąc jego głowę w ten sposób, aby ręka tej kończyny unosiła żuchwę do góry. Wtedy prawą rękę lekarz może umieścić na tętnicy szyjnej pacjenta, jedno- cześnie pochylając się, żeby zbadać oddech. Pacjent nie oddycha, brak tętna! Co dalej?! Po wykonaniu powyższych czynności wzywamy Zespół Ratownictwa Medycznego (ZRM) – 112 lub 999. Jeśli w ga- binecie znajduje się asysta, wezwanie pomocy powinno nastąpić tuż po stwierdzeniu, że osoba jest nieprzytomna. Podczas czekania na po- gotowie, przystępujemy do resuscytacji. Klękamy obok poszkodowanego, rozcina- my nożyczkami jego ubranie, układamy dłoń jednej ręki na środku klatki piersiowej, do- kładamy dłoń drugiej ręki na grzbiecie dłoni leżącej i utrzy- mujemy wyprost ramion pro- stopadle do poszkodowane- go. Uciskamy klatkę piersiową w centralnej części (tj. w linii sutkowej, nad wyrostkiem mieczykowatym mostka). Aby uciskanie przyniosło jak naj- lepsze rezultaty, powinno się uciskać na głębokość 1/3 wy- miaru przednio-tylnego (ok. 5 cm) z częstością 100/min, nie odrywając od niej swoich rąk. Uciskamy 30 razy. Po pierwszej serii uciśnięć wykonujemy 2 oddechy ra- townicze. W tym celu stosu- jemy maskę do sztucznego oddychania (powinna być w apteczce) lub worek samo- rozprężalny AMBU. Musimy pamiętać, że nie może być żadnych przecieków powie- trza między naszymi ustami/ maską a ustami pacjenta. Przy metodzie usta-usta, trzeba za- cisnąć pacjentowi skrzydełka nosa (eliminacja przecieku). Wdechy wykonujemy przy udrożnionych drogach odde- chowych, wdmuchując po- wietrze przez 1 s, obserwując przy tym, czy klatka piersiowa pacjenta się porusza. Po wy- konaniu drugiego oddechu, przechodzimy do kolejnej serii uciskania klatki piersiowej. Jak długo ratować?! Resuscytację 30:2 prowa- dzimy do przywrócenia spon- tanicznego oddechu pacjenta, do wycieńczenia fizycznego osoby prowadzącej resuscyta- cję lub przyjazdu karetki. Gdy w gabinecie jest asysta, może ona przejąć uciskanie klatki piersiowej. A co, jeśli w pobliżu znajduje się AED? Wielu lekarzy dentystów pracuje w dużych klinikach, któ- re posiadają w AED (automa- tyczny defibrylator zewnętrzny). Jest to specjalistyczny, skom- puteryzowany przyrząd, który za pomocą poleceń głosowych i wizualnych wykonuje bez- pieczną defibrylację. To jedyna i skuteczna metoda stosowana podczas reanimacji w mecha- nizmie zaburzeń rytmu serca – migotania komór i częstoskur- czu komorowego bez tętna. Polega na zastosowaniu prądu stałego w celu przywrócenia prawidłowego rytmu serca. W gabinecie stomatologicznym trudno doszukiwać się elektro- kardiografu (EKG), bez którego niemożliwe jest stwierdzenie zaburzenia rytmu serca. Pro- blem ten został rozwiązany dzięki AED, który posiada wbu- dowany moduł automatycznej analizy EKG. W klinikach, które posia- dają AED, nie będziemy nigdy sami. Po badaniu ABC, gdy rozpoczynamy uciskanie klatki piersiowej, asysta lub inna oso- ba dzwoni po specjalistyczną pomoc i biegnie po urządzenie AED. Po 30 uciskach włącza- my urządzenie, podłączamy elektrody i przyklejamy je tak, jak instruuje automatyczny de- fibrylator i dalej wykonujemy jego polecenia. Jeśli zostanie wykryty rytm do defibrylacji, AED wykona wyładowanie elektryczne, podczas którego należy oddalić się od pacjenta (o czym również poinformuje system głosowy). Jeśli AED nie wykryje rytmu, który jest wska- zaniem do defibrylacji, poin- formuje o konieczności prowa- dzenia dalszej resuscytacji. Uff… pacjent uratowany! Jak postępować dalej? Jeśli przed przyjazdem ZRM pacjentowi powróci spon- taniczny oddech, należy uło- żyć go w pozycji tzw. bocznej ustalonej, która przeciwdziała zapadaniu się języka na tylną ścianą gardła i chroni przed utratą drożności dróg oddecho- wych. Aby tak ułożyć pacjenta, należy postępować następują- co: 1. Uklęknij przed pacjentem. 2. Rękę pacjenta bliższą tobie ułóż pod kątem prostym w stosunku do ciała, a na- stępnie zegnij w łokciu pod kątem prostym tak, aby dłoń była skierowana do góry. 3. Złap za dalszą kończynę dolną pacjenta i zegnij ją w stawie kolanowym. 4. Złap dłoń pacjenta położoną dalej w taki sposób, aby jego palce wraz z twoimi wzajemnie się przeplatały. 5. Rękę dalszą pacjenta połóż tak, aby strona grzbietowa leżała pod policzkiem po- szkodowanego. 6. Przytrzymując dłoń poszko- dowanego przy jego po- liczku, pociągnij za dalszą kończynę dolną tak, aby pacjent obrócił się na bok w twoim kierunku. 7. Udrożnij drogi oddechowe znanym już rękoczynem czoło-bródka i monitoruj od- dech oraz tętno pacjenta. Pozycję bezpieczną sto- sujemy również, gdy w bada- niu ABC wyczuwamy oddech oraz tętno pacjenta, ale jest on nieprzytomny (U w badaniu AVPU)! Polecamy zakup tego sprzętu do każdego gabinetu stomatologicznego. Znajomość opisanych procedur może się przydać nie tylko w gabinecie stomatologicznym, ale też np. w czasie urlopu. Warto zajrzeć na stronę www.ratujzsercem. pl, gdzie znajduje się mapa rozmieszczenia automatycz- nych defibrylatorów zewnętrz- nych w kraju. Tab. 2: Skala AVPU A – alert – osoba przytomna V – verbal – reaguje na głos P – pain – reaguje na bodźce bólowe U – unresponsive – pacjent nie re- aguje na żadne bodźce = pa- cjent jest nieprzytomny Tab. 1: Przyczyny Nagłego Zatrzymania Krążenia: zaburzeń rytmu serca: migotania komór, częstoskurczu komorowego bez tęt- na, zatoru tętnicy płucnej zawału mięśnia sercowego i innych ostrych zespołów wieńcowych hipoksji zatrucia/przedawkowania leków kwasicy hipotermii lub hipertermii zaburzeń elektrolitowych (hipo-, hiperkaliemia, hipokalcemia…) tamponady serca odmy opłucnowej Pierwsza pomoc w gabinecie– część 2 Adam Bęben

be active dentist Tribune

przegląd stron