be active dentist Tribune

18 Tribune DENTIST n Reimplantacja zębów, zwana również replantacją to zabieg polegający na wpro- wadzeniu utraconego zęba do jego własnego zębodołu. Procedura obejmuje również unieruchomienie zęba na czasgojeniai zazwyczajprze- prowadzenie leczenia kana- łowego. Czy wybity ząb można umie- ścić w jego miejscu i liczyć na to, że z powrotem wrośnie w kość? Pytanie to brzmi dla nas, ludzi związanych ze stomatologią, nieco absurdalnie. Spróbujmy jednak poczuć się przez chwilę jak pacjent, który nie ma pojęcia o budowie anatomicznej i hi- stologicznej zęba, procedurach dentystycznych czy zasadach aseptyki. Zabieg polegający na wprowadzeniu zwichniętego zęba z powrotem do jego zębo- dołu może być wykonany w ga- binecie stomatologicznym przez lekarza dentystę. Należy pamię- tać, że zęby nie są bezpośred- nio zrośnięte z kością. Każdy z nich osadzony jest w zębodole za pomocą struktur przyzębia. Należą do nich: dziąsło, cement korzeniowy, kości wraz z okost- ną oraz ozębna, czyli włóknista tkanka, która odpowiada za od- żywienie zęba i utrzymywanie go we właściwym miejscu. Na powodzenie procesu reimplan- tacji ma wpływ stan wszystkich wymienionych struktur oraz miazgi i twardych tkanek zęba. Każdy ząb nadaje się do re- implantacji Mit! Książkowymi wskaza- niami do zabiegu, wymienia- nymi m.in. przez prof. Bartkow- skiego są: utracenie zęba na skutek urazu, omyłkowo wyko- nanej ekstrakcji, nieprawidło- wo wykonanej ekstrakcji zęba sąsiedniego. Do ponownego wprowadzenia do zębodołu nie nadają się zęby ze schorzenia- mi przyzębia, miazgi, znacznie zniszczone (urazem lub pro- cesem próchnicowym), a tak- że te, którym brakuje zębów sąsiednich i przeciwstawnych. Zabiegi replantacji można po- dzielić na te, które następują w sytuacji niespodziewanej dla pacjenta, a więc po urazie oraz reimplantacje planowane. Moż- liwe jest zamierzone usunię- cie zęba w celu przeleczenia go poza zębodołem. Dotyczy to przypadków, gdy zmiany w tkankach okołowierzchołko- wych uniemożliwiają standar- dowe leczenie endodontyczne. Wybity ząb można przecho- wywać w mleku Fakt! Po pierwsze: trzeba starać się, aby podczas prze- noszenia nie dotykać korzenia zęba. Po drugie: zęba nie wol- no oczyszczać ani dezynfeko- wać. Po trzecie: powinien on być umieszczony w roztworze izotonicznym. Można owinąć go w gazik nasączony roztwo- rem soli fizjologicznej, mlekiem lub śliną pacjenta. Możliwe jest przetrzymanie zęba w przed- sionku jamy ustnej. Nie jest to jednak polecane w przypadku dzieci ze względu na ryzyko po- łknięcia zęba lub zachłyśnięcia się nim. Utraconego zęba nie wolno przechowywać w wodzie. Jest ona roztworem hipotonicz- nym i powoduje lizę komórek. Pacjent musi wiedzieć, że jeże- li ząb podczas urazu spadł na ziemię, uległ zanieczyszczeniu, nie wolno wkładać go do ust. Wg naukowców, idealne śro- dowisko do przechowywania zęba stwarza roztwór Hanka. Jest on jałowy, ma odpowiednie pH oraz osmolarność. Płyn ten jest dostępny w aptekach pod postacią specjalnie przygotowa- nych pojemników do przecho- wywania wybitych zębów, tzw. zestawów save-a-tooth. Prze- chowanie zęba w wilgotnym środowisku do czasu zabiegu jest ważne dla zachowania ży- wotności ozębnej. Przesuszenie jej włókien powoduje, że ulega ona martwicy i ryzyko niepowo- dzenia zabiegu wzrasta. Czas od usunięcia zęba do zabiegu replantacji ma zna- czenie Fakt! Z każdą upływającą mi- nutą umierają komórki korzenia zęba. Wg prof. Bartkowskiego maksymalny czas od utracenia zęba do ponownego wprowa- dzenia go do zębodołu nie powi- nien przekroczyć 12 godz. Sugerując się publikacjami naukowymi i opisami przypad- ków, istnieje aż 90% szansa na powodzenie zabiegu, gdy ząb zostanie umieszczony w zębo- dole do 30 min po urazie. Leczenie endodontyczne zęba po replantacji jest za- wsze konieczne Mit! Zęby, które nie mają za- kończonego rozwoju korzenia (nieukształtowany wierzchołek) są replantowane bez koniecz- ności leczenia kanałowego. W tych przypadkach możliwa jest rewaskularyzacja, czyli ponowne zaopatrzenie miazgi zęba w naczynia krwionośne pochodzące z przyzębia. Zęby, których wierzchołek jest już ukształtowany, powinno pod- dać się leczeniu endodontycz- nemu, jednak dopiero po tygo- dniu lub dwóch od zabiegu. Po procedurze reimplantacji konieczne jest noszenie szyn Fakt! Ząb powinien zostać unieruchomiony za pomocą szyny nazębnej lub z użyciem włókna nylonowego i materiału kompozytowego. Możliwe jest wykorzystanie w tym celu zam- ków ortodontycznych. Dlatego tak ważne jest, aby w zgryzie obecne były zęby sąsiednie, które posłużą jako rusztowanie dla usztywnienia. Ozębna jest strukturą włóknistą, a więc wy- kazuje pewną fizjologiczną ru- chomość. Z tego względu szyna powinna być odpowiednio ela- styczna. Pomaga to w optymal- nym gojeniu się ozębnej i zapo- biega niepowodzeniu zabiegu. Zabieg replantacji podlega określonym regułom Fakt! Procedura w gabinecie dentystycznym jest przeprowa- dzana z zachowaniem zasad aseptyki. Tkanki w pobliżu zę- bodołu znieczula się nasiękowo, korzystając ze środka znieczu- lającego bez dodatku adrenali- ny. Sam zębodół oczyszcza się ze skrzepów, przepłukując deli- katnie roztworem soli fizjologicz- nej. Za pomocą odpowiednich kleszczy wprowadza się ząb do zębodołu i unieruchamia go na okres od 7 dni do 3 tygodni. Sprawdza się także warunki zgryzowe, dokonuje ewentual- nego wygładzenia guzków zęba i wyłączenia go ze zgryzu. Po zabiegu nie jest zalecane specjalne postępowanie Mit! Wskazane jest spraw- dzenie ważności szczepienia przeciw tężcowi i potencjalne po- danie surowicy przeciwtężcowej – szczególnie, gdy ząb po urazie miał kontakt z ziemią. Koniecz- ne jest zażywanie antybiotyku, a także korzystanie z płukanek z chlorheksydyną. Taka profi- laktyka pozwala na uniknięcie zakażeń zewnątrzpochodnych, eliminuje bakterie z rany, przy- spiesza gojenie tkanek przyzę- bia, zapobiega niekorzystnej re- sorpcji zapalnej. Stowarzyszenie IADT (International Association of Dental Traumatology) podaje, że pacjenci po wybiciu zęba po- winni przyjmować przez tydzień po urazie tetracyklinę w dosto- sowanej dawce. Przez wzgląd na fakt, że antybiotyk ten nie jest zalecany u dzieci poniżej 12 r.ż. (ze względu na możliwość poja- wienia się przebarwień zębów stałych), należy rozważyć poda- nie pochodnych penicyliny. Le- karz dentysta powinien również zalecić stosowanie półpłynnej diety oraz poinformować o ko- nieczności starannego utrzy- mywania odpowiedniej higieny jamy ustnej. Częste kontrole są konieczne Fakt! Badania kliniczne po- zwalają na stwierdzenie niepo- kojących objawów związanych z zabiegiem. Należą do nich: ból, odczyn zapalny, patolo- giczna ruchomość replantowa- nego zęba, zaburzenia czucia. Badania radiologiczne umożli- wiają ocenę resorpcji korzenia, stanu tkanek okołowierzchołko- wych oraz przestrzeni ozębnej. Z tego względu wizyty kontrolne powinny przez pierwszy mie- siąc odbywać się przynajmniej raz w tygodniu. Przez następ- ne 2 lata: po 3 i 6 miesiącach. Zdjęcie rtg należy wykonać po 1., 3. i 6. miesiącach od zabie- gu. Długoterminowa kontrola obejmuje coroczne badania. Czy wybity ząb można włożyć na jego miejsce i liczyć na to, że z powrotem „wrośnie”? W dużym uproszczeniu: tak! Powodzenie takiego zabiegu za- leży przede wszystkim od: czasu przebywania zęba poza zębodo- łem, warunków jego przechowy- wania oraz dojrzałości. Utrata jakiegokolwiek zęba powoduje nie tylko pogorsze- nie estetyki uśmiechu, ale może prowadzić do poważ- nych konsekwencji. Należy wymienić wśród nich nie tylko trudności z mówieniem, gry- zieniem, połykaniem, ale także przesunięcia zębów w zgry- zie oraz zaburzenia ze strony stawów skroniowo-żuchwo- wych. Replantacja utraconego przez dziecko zęba stałego ma szczególne znaczenie, ponie- waż pozwala na dalszy prawi- dłowy rozwój zgryzu i łuków zębowych, a także zachowanie odpowiedniej wysokości wy- rostka zębodołowego. Przedwczesna utrata zę- bów mlecznych może prowa- dzić do nieprawidłowego wy- rzynania się zębów stałych, przez co rozwijają się wady zgryzu. Innym skutkiem może być nieprawidłowy rozwój ko- ści i mięśni twarzy. Mimo to, tylko nieliczni autorzy wspomi- nają o replantacji zębów mlecz- nych u dzieci w wieku 2-4 lat, natomiast nie sposób podwa- żyć sensowności tego zabie- gu u najmłodszych pacjentów, którzy utracili zęby stałe. Nie ulega wątpliwości, że każdy lekarz dentysta powinien znać podstawy postępowania terapeutycznego w przypadku urazów zębów. Podczas stu- diów niewielu z nas ma okazję spotkać się z tego typu sytu- acjami. Co więcej, lekarze prak- tykujący w gabinetach również nie spotykają się z pacjentami urazowymi na co dzień. Nic więc dziwnego, że prawidłowe zaplanowanie leczenia może przysparzać pewnych kłopo- tów. Aby nieść pacjentowi po- moc na najwyższym możliwym poziomie, warto regularnie odświeżać swoją teoretyczną wiedzę w tym zakresie. War- to wspomnieć, ze w nr 4/2014 czasopisma Medycyna Prak- tyczna. Stomatologia ukazało się tłumaczenie wytycznych AAE (Americam Association of Endodontists), dotyczących urazów zębów. Artykuł powstał we współpracy z lek. dent. Markiem Kowalczewskim, specjalistą stomatologii dziecięcej. Pytanie do eksperta Reimplantacja zębów – fakty i mity Aleksandra Nowicka

be active dentist Tribune

przegląd stron