Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download

be active dentist Tribune

14 ACTIVE Tribune n Czy zauważasz czasem u siebie osłabienie siły mię- śni ramion? Okolice barków i  szyi są nieustannie napię- te? Odczuwasz chwilowe mrowienia w  dłoniach lub problemy z  krążeniem (zim- ne dłonie)? A może czasem przedmioty bezwiednie wy- padają ci z  rąk? Przyczyną tych zjawisk może być wła- śnie TOS! TOS (Thoracic Outlet Syn- drome), czyli zespół górnego otworu klatki piersiowej, czę- sto diagnozowany jest u osób, u  których występuje nieprawi- dłowa postawa ciała związana z  obniżeniem obręczy barko- wej (np. taka, jak przy noszeniu plecaka), co zwęża przestrzeń kanału szyjno-pachowego. Po- woduje to ucisk na dolną część splotu ramiennego, naczy- nia oraz nerwy tam biegnące i w zależności od rodzaju uci- skanej struktury powodować może wiele różnych objawów. Czy jesteś w grupie ryzyka? Do powstania TOS przyczy- niają się pewne cechy anato- miczne, jak: l wady wrodzone (żebro szyj- ne), l wysokie ustawienie łopatki, l skolioza szyjno-piersiowa, l stosunek położenia mięśni pochyłych przednich do mię- śnia podobojczykowego, l rozrost mięśni okolicy barków i  szyi lub ich skrócenie czy zmiana napięcia. Innymi istotnymi czynnikami są: l postawa ciała, l pozycja ustawienia ramion, l praca w  złej pozycji (długo- trwałe stanie lub siedzenie bez zwracania uwagi na uło- żenie krzywizn kręgosłupa), l duży biust, l uraz w wyniku wypadku typu whiplash, l złamanie obojczyka/żebra, l powtarzające się stresowe uszkodzenia/podrażnienia splotu (bardzo często czynni- kiem takim jest wielogodzin- na praca przy komputerze), l stres, l wątła sylwetka ciała lub nad- mierny przerost mięśni, jak np. u  kulturystów, gimnasty- ków, wspinaczy itp. Objawy Oprócz wcześniej wymie- nionych objawów należą do nich m.in.: l chroniczne bóle odcinka szyjnego kręgosłupa lub ob- ręczy barkowej, l drętwienia i mrowienia w re- jonie całego ramienia lub przedramienia i ręki, l bóle głowy, l osłabienie ucisku dłoni, a nie- rzadko wypadanie przedmio- tów z rąk, l zimne dłonie (szczególnie w typie żylnym TOS), l uczucie ciężkości i  tępy ból (także w typie żylnym). Diagnostyka różnicowa Przed podjęciem działań istotne jest znalezienie praw- dziwych przyczyn objawów i  wyeliminowanie innych ze- społów o  podobnym przebie- gu, jak np. konflikt dyskowo-ko- rzeniowy w  odcinku szyjnym kręgosłupa czy choćby zespół cieśni nadgarstka. Lekarz lub fizjoterapeuta za pomocą testów ocenia, która struktura jest zaburzona i  na tej podstawie wprowadza od- powiednie leczenie. Badaniami pomocniczymi w tym wypadku mogą być: RTG, USG, elektro- miografia. Leczenie Wczesne leczenie obejmuje przede wszystkim rehabilitację, w skład której wchodzi zarów- no fizykoterapia i kinezyterapia, w zależności od rodzaju proble- mów. Zabiegi fizykoterapii (naj- częściej będą tu wymieniane lampy sollux, pole magnetycz- ne, prądy impulsowe średniej częstotliwości czy hydromasa- że) mają za zadanie wspomóc drugą część terapii, aby tkanki łatwiej poddawały się lecze- niu. Związane jest to z tym, że delikatne struktury, jakimi są naczynia i  nerwy, przy długo- trwałym unieruchomieniu mogą dawać dużą bolesność przy próbie ich mobilizacji. Ciepło i  inne zabiegi powodują więk- sze ukrwienie i uelastycznienie problematycznych struktur. W kolejnym etapie przecho- dzi się do oceny ruchomości całej obręczy barkowej oraz szyjnego odcinka kręgosłupa i w razie hypomobilności mobi- lizuje się je poprzez manipula- cje lub mobilizacje. Najczęściej dotyczy to pierwszego żebra, odcinka szyjnego, stawu most- kowo-obojczykowego, a także kompleksu ramienno-łopatko- wego. Przy nadmiernie napię- tych mięśniach wprowadza się techniki tkanek miękkich. W  terapii manualnej możemy wymienić takie techniki, jak: masaż głęboki, energizacja mięśni, opracowywanie punk- tów spustowych czy rozluźnia- nie mięśniowo-powięziowe. Nie wszystkie wymienione techniki są bolesne dla pacjenta (czę- sto mogliście się spotkać z nie- którymi z nich podczas masażu klasycznego). To, jaką metodę wybiera terapeuta, zależy od stanu pacjenta, ale zawsze efektem ma być rozluźnienie mięśni obręczy. Edukacja pacjenta i podtrzymanie efektów terapii Przede wszystkim powra- camy tu do przyczyn proble- mów. Terapeuta ocenia syl- wetkę i sugeruje, które mięśnie wymagają szczególnej troski. Zadajemy sobie pytanie: co wywołuje problem? Jeśli jest to praca/hobby, która sama w so- bie jest obciążająca, staraj- my się wykonywać określone czynności z  możliwie jak naj- bardziej zachowaną ergonomią albo próbujmy zmodyfikować nieco niektóre ruchy. Jeśli to nie pomaga, wprowadźmy jako codzienny nawyk ćwiczenia rozciągające obręcz barkową (mięśnie pochyłe, dźwigacz ło- patki i mięśnie piersiowe mniej- szy i większy). Dla wyrównania nierównowagi mięśniowej nale- ży również wzmacniać niektó- re mięśnie, jak mięsień zęba- ty przedni i  inne zaznaczone w wywiadzie. Doraźnie, dla szybkiego efektu lub podtrzymania skut- ków terapii można stosować kinesiotaping. Odpowiednio za- aplikowany pozwala praktycznie od razu na powrót do treningu. Jaka jest skuteczność terapii? W  zasadzie wszystko za- leży od tego, jak szybko zaj- miemy się problemem, jednak często zadowalające efekty widać już od pierwszej wizy- ty, a ich liczba zależy od tego, jak długo zwlekaliśmy z bólem i czy przeszedł on w stan chro- niczny. Jak uniknąć TOS? Staraj się, aby czynności dnia codziennego nie obciąża- ły tych samych mięśni i struk- tur. Jeśli w  pracy nie umiesz lub nie jesteś w stanie zapew- nić sobie odpowiedniej pozy- cji, postaraj się znaleźć lepsze hobby, może joga? Odpowied- nio dobrany stretching po si- łowni czy ściance wspinaczko- wej? I dobrze czasem udać się do specjalisty… Na rycinach przedstawiono kilka przykła- dów prostych ćwiczeń – do co- dziennego stosowania. Piśmiennictwo: 1. Brukner P., Khan K.: Kliniczna medycyna sportowa. DB Publi- shing, Warszawa 2011 2. Coselli J.S., Thompson R.W.: Challenges in Treating Thoracic Outlet Syndrome „Texan Heart Institute Journal”, 2012; 39 (6): 842-843. 3. Freischlag J., Orion K.: Under- standing Thoracic Outlet Syndro- me, „Scientifica”, 2014. 10 (6). 4. http://www.physio-pedia.com/ Thoracic_Outlet_Syndrome. 5. http://czelej.com.pl/images/ media/fragmenty%20ksia- zek/Choroby%20naczyn%20 rozdz.64.pdf. 6. http://musiclife.com.mx/sindrome- d el - d esfi lad ero -torac i c o - thoracic-outlet-syndrome/. http://rehabilitacja.elamed. p l / u p l o a d s / r w p / a r t i c l e s / 25163/65-72.pdf. Ryc. 1: Stretching mięśnia czworobocznego grzbietu. Lewa ręka stabilizuje bark poprzez przytrzymanie krzesła, głowę pochylamy w bok do pierwszego odczucia rozciągania mięśni bocznej strony szyi; prawa ręka stanowi „ścianę”, na którą delikatnie oporujemy głową, wprowadzając napięcie izometryczne (ok. 30-50% siły) przez ok. 10 s, powtarzamy 3-5 razy. Ryc. 2: Stretching mięśni obręczy – na podobnej zasadzie, jak opisano wyżej. Ryc. 3: Naprzemienne krążenia ramion w celu rozluźnienia mięśni i lepszego ich ukrwienia. Zespół górnego otworu klatki piersiowej – sprawdź, czy grozi ci TOS! Monika Mitek Ryc. 3 Ryc. 2 Ryc. 1

przegląd stron