Dental Tribune Netherlands Edition No.2, 2018

10 EXCERPT DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION MAART 2018 “Conditie van vaatstelsel verbetert na succesvolle behandeling parodontitis” Tabel 6.1 Methoden om de mate van endotheliale disfunctie te bepalen endotheliale disfunctie IMD (intima-media-dikte) echografie FMD (ﬂow-mediated dilatation) PWV (polsgolfsnelheid) echografie registratie reflectie bloed- drukgolf met sensoren in bloeddrukmanchet meetmethode eenheid mm-1 % m/sec Nieuw AccreDidact-programma over relatie parodontitis en hart- en vaatziekten bloeddruk bloeddrukmanchet mmHg De relatie tussen parodontitis en atherosclerotische hart- en vaat- ziekten is al zo’n twintig jaar be- kend. Een bewijs van een causaal verband is er tot op heden echter niet. Wel zijn mogelijke biologi- sche verklaringen reeds veelvuldig onderzocht. De recent verschenen eLearning van AccreDidact vat deze mechanismen samen. “Als je parodontitis behandelt, verbetert dat niet alleen de prognose van het gebit, het lijkt erop dat je ook de al- gemene gezondheid van je patiënt verbetert,” vertelt hoogleraar Paro- dontologie Bruno Loos, auteur van het programma, in zijn introductie. Dat de conditie van het vaatstel- sel verbetert wanneer iemand met parodontitis succesvol is behan- deld, komt doordat de vorming van atherosclerotische plaque afneemt. Als gevolg van de parodontale the- rapie vermindert eveneens de en- dotheliale disfunctie en daalt de bloeddruk. Dit zijn slechts enkele voordelen van parodontitisbehan- deling voor de algemene gezond- heid die in de nascholing aan bod komen. Nascholingsinstituut AccreDidact richt zich op praktijkgericht en flexi- bel nascholen. De eLearnings zijn geaccrediteerd met het Q-keurmerk en leveren per jaar 16 KRT-punten op. In 2017 verschenen program- infectiepreventie ma’s over in mondzorgpraktijken, TMD-pijn en technische complicaties bij implan- taten. “Alle eLearnings hebben een klinische insteek. Dit begint al bij de onderwerpkeuze. De program- ma’s verbinden kennis direct aan de dagelijkse mondzorgpraktijk,” aldus Léonie Kroos, uitgever van AccreDidact. Op de volgende pagina’s leest u een fragment uit het nieuwe Accre- Didact-programma over parodon- titis en hart- en vaatziekten. Meer informatie is te vinden op www.accredidact.nl. Atherosclerose en endotheliale disfunctie bij parodontitis Dit is een fragment uit het recent verschenen nascholings - programma Parodontitis in relatie met hart- en vaatziekten (AccreDidact), geschreven door Bruno Loos. 6.1. Inleiding De vorming van atheroscleroti- sche plaques en laesies vindt veelal plaats op predilectieplaatsen, zoals de kransslagaderen en de caro- tisarteriën. Als deze plaques in de kransslagaderen verkalken, zijn ze op een CT-scan van het hart te zien. Afbeelding 7 is een schematische dwarsdoorsnede van een arterie met atherosclerotische plaque. De binnenbekleding van het bloedvat bestaat uit een laag endotheelcel- len. Deze cellen bedekken de ather- osclerotische plaque, waardoor ze hun buigzaamheid en elasticiteit verliezen en de binnenwanden niet goed meer kunnen functione- ren. Dit heeft ook gevolgen voor de spier- en bindweefsellaag, waaruit de buitenbekleding van het bloed- vat bestaat. Doordat de endotheel- cellen hun onderlinge samenhang verliezen, kan er eerst een scheurtje (ruptuur) en vervolgens een bloed- stolseltje ontstaan. Een groot stolsel dat door fibrinolyse niet snel wordt afgebroken, sluit het vat af en kan in de distale weefsels een ischemie veroorzaken. Als het totale vaatstel- sel in meer of mindere mate door atherosclerose is aangetast, spreken we van endotheliale disfunctie. Klini- sche symptomen zijn verdikte vaat- wanden, minder elastische vaten, stijfheid van de vaten, en over het algemeen een verminderde bloed- toevoer, wat weer tot uiting komt in bijvoorbeeld een verhoogde bloed- druk, angina pectoris, vasculaire impotentie of vasculaire dementie bij ouderen. Tabel 6.1 geeft een overzicht van de wijzen waarop endotheliale dis- functie bij patiënten met parodonti- TANDARTSEN Accre Didact on a f h an kel i j ke ge a cc red i tee rde n a schol ing TANDARTSEN | 3 | 2 0 17 Infectie preventie in mondzorg praktijken AccreDidact, eLearning op inhoud A c c r e D i d a c t T a n d a r t s e n 2 0 1 7 – 3 I n f e c t i e p r e v e n t i e i n m o n d z o r g p r a k t i j k e n Naslagwerk Nascholen met AccreDidact Tandarts Vier aﬂ everingen per jaar, ook los verkrijgbaar Heldere leerstof voor de algemeen practicus Iedere aﬂ evering 4 KRT-punten Mooi boekje van iedere eLearning bij abonnement www.accredidact.nl Abonnement 2018: € 312,50 vasculaire impotentie vragenlijsten niet van toepassing 7 Afbeelding 7. Atherosclerose is een pijnloos en onopgemerkt proces, waarbij zich ontstekingsweefsel, cholesterolkristallen en calciﬁcaties (2 en 3) ophopen onder de endotheliale bekleding (1) van een bloedvat. Het cardiovasculaire stelsel wordt hierdoor stijver en minder elastisch. Ook de spier- en bindweefsellaag (4 en 5) zijn aangetast. Het bloedvat kan zich minder goed verwijden wanneer na inspanning extra bloedtoevoer nodig is, waardoor de bloeddruk stijgt. Bij een forse atherosclerotische vernauwing ziet men dat het lumen van het vat door de jaren heen nau- wer wordt. Er kan dus een tekort aan zuurstofrijk bloed ontstaan distaal van de atherosclerotische laesie. In de endotheliale bekleding kan op een gegeven moment een scheur (ruptuur) ontstaan, waardoor er onmiddellijk een bloedstolsel in het nauwe vat wordt gevormd. Dit veroorzaakt een infarct van het achterliggende weefsel (afbeelding uit Loos et al.35). tis te meten is. Met behulp van deze meetmethoden is ook de associatie tussen parodontitis en atherosclero- se onderzocht. De gevonden waar- den zijn indirecte parameters van ischemische aandoeningen. 6.2 Intimamediadikte (IMD) De dikte van de intima media (IMD) van de grotere slagaders die vrij dicht onder het huidoppervlak liggen (bijvoorbeeld de arteria ca- rotis of arteria brachialis) kunnen gemakkelijk (niet-invasief ) worden gemeten met behulp van echogra- fie. Een toegenomen IMD blijkt acu- te cardiovasculaire gebeurtenissen redelijk goed te kunnen voorspellen. Het meten van de IMD van de hals- slagaders is derhalve een zinvolle manier om de mate van atheros- clerose te bepalen.36 Inmiddels zijn er al meer dan twintig studies waar- in de relatie tussen vernauwingen van de halsslagaders en parodontitis werd onderzocht. In de meeste stu- dies bleek dat de intima media bij patiënten met parodontitis dikker is dan bij gezonde personen. In het merendeel van deze twintig studies zijn de bevindingen gecorri¬geerd voor de bekende risicofactoren van atherosclerose. Dit is nodig is om over een onafhankelijke associatie met parodontitis te kunnen spre- ken. Een meta-analyse over zeven daarvoor geschikte studies geeft aan dat er bij patiënten met parodontitis een significante verdikking van de intima media in de halsslagaders aanwezig is. Dit duidt op een ver- hoogd risico voor een acute cardio- vasculaire gebeurtenis.37 6.3 Flowmediated dilatation (FMD) De mate van endotheliale disfunc- tie, en dus de mate van atheroscle- rose, is eveneens vast te stellen met behulp van flow-mediated dilatati- on (FMD). Bij FMD wordt de elasti- citeit (mate van verwijding) van de arteria brachialis gemeten, nadat de onderarm door middel van een hard opgepompte bloeddrukmanchet, die net onder de elleboog is geplaatst, vijf minuten afgesloten is geweest van vers en zuurstofrijk bloed (zie afbeelding 9 en 10a-b). Wanneer de druk van de manchet na de vijf mi- nuten wordt opgeheven, wordt het dilatatiepercentage van de brachiale slagader echografisch gemeten. Het gevonden percentage zegt iets over de kans dat de proefpersoon in de toekomst met een acute ischemi- sche gebeurtenis te maken krijgt. Hoe kleiner het dilatatiepercenta- ge, des te stijver de arterie, en des te meer atherosclerose de patiënt heeft.39 Er zijn verschillende gecon- troleerde crosssectionele studies ge- publiceerd waarin met behulp van FMD bij parodontitispatiënten het dilatatiepercentage werd gemeten. Orlandi et al.37 vonden in een op zeven studies gebaseerde meta-ana- lyse dat parodontitispatiënten een minder elastische arteria brachi- alis hadden dan de proefpersonen in de controlegroep. Het verschil was significant. Er bestond echter wel een relatief grote variatie in endotheliale disfunctie. Ook met FMD kan dus worden aangetoond dat mensen met een onbehandelde parodontitis een verhoogd risico op

Dental Tribune Netherlands Edition No.2, 2018

Pages Overview