Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download
ePaper created 2018-04-23, 10:11:02 | version 1.38.0
38 Ενδοδοντία Dental tribune Greek Edition Η σημασία της απολύμανσης των ριζικών σωλήνων Aws Alani, UK Η πλήρης απολύμανση του συστήματος των ριζικών σωλήνων απο- τελεί μία πρόκληση αν ληφθούν υπόψη όλες οι παράμετροι. Σε επίπεδο νανοδιαστάσεων υπάρ- χουν περίπου 76000 οδοντινο- σωληνάρια ανά τετραγωνικό χιλιοστό οδοντίνης. Καθένα από αυτά μπορεί να συγκεντρώ- σει μία αποικία βακτηρίων. Στη συνέχεια, μπορεί να υπάρχουν απρόσιτες περιοχές όπως πλάγι- οι ριζικοί σωλήνες, ακρορριζικά ''δέλτα'' ή υποσκαφές. Υπάρχουν παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη εκτός των κάμψεων των ριζικών σωλήνων που μπορεί να είναι ή και να μην είναι πλήρως ορατές στο επίπεδο της ακτινογραφίας. Είναι ξεκάθαρο πως εκτός από τα σημεία επαφής των ρινών με το ριζικό σωλήνα θα πρέπει να πραγματοποιηθεί και χημική απολύμανση για περαιτέρω μείω- ση του βακτηριακού φορτίου. Τα υγρά διακλυσμών απολυμαίνουν, λιπαίνουν τα εργαλεία και διαλύ- ουν τα πολφικά υπολείμματα. Το υποχλωριώδες νάτριο αποτέλεσε το βασικό υγρό διακλυσμών για δεκαετίες. Στη δεκαετία του '80, μελετή- θηκε η επίδραση της μηχανικής επεξεργασίας με και χωρίς τη συμπληρωματική χρήση υποχλω- ριώδους νατρίου. Βρέθηκε πως, σε σχέση με την απλή μηχανική επεξεργασία, η χρήση υποχλωρι- ώδους νατρίου σε συνδυασμό με εργαλεία χειρός μείωσε σημαντι- κά το βακτηριακό φορτίο. Κατά συνέπεια, η χημικομηχανική επε- ξεργασία αποδείχθηκε πως ήταν σημαντική για την επιτυχία της ενδοδοντικής θεραπείας. Συγκρί- θηκαν οι διακλυσμοί με φυσιολο- γικό ορό, υποχλωριώδες νάτριο 0.5 και 5% σε μία σειρά συνε- δριών. Είναι ενδιαφέρον πως δε βρέθηκε διαφορά στη μείω- ση των βακτηρίων με τη χρήση υποχλωριώδους νατρίου 0.5 και 5%. Παρόλο που εφαρμόστηκε ένα ολοκληρωμένο πρωτόκολλο για αυτά τα δόντια, τα 7 εκ των 15 δειγμάτων σε αυτή τη μελέτη εμφάνιζαν ακόμη βακτήρια που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν Tόμος 14 - τεύχος 67 στο τέλος της θεραπείας. Η ύπαρξη καλλιεργήσιμων βακτη- ρίων δε σημαίνει απαραίτητα αποτυχία-σημαίνει απλώς πως κάποια στελέχη βακτηρίων ανθί- στανται στην θεραπεία. Η μηχα- νική επεξεργασία δε μειώνει από μόνη της το βακτηριακό φορτίο- αυτός είναι, παρεμπιπτόντως, ένας τρόπος φυσικής αφαίρεσης ιστών στους οποίους εντοπίζο- νται βακτήρια, ενώ διευκολύνει επίσης τη διανομή του υγρού δι- ακλυσμών στο ριζικό σωλήνα. Σε μελέτη βρέθηκε πως η διεύρυνση του ριζικού σωλήνα από μέγεθος 30 σε μέγεθος 40 οδήγησε σε ση- μαντική μείωση των παθογόνων βακτηρίων. Φαίνεται πως οι διακλυσμοί και η μηχανική επεξεργασία συσχετίζονται σημαντικά στην απολύμανση των ριζικών σωλή- νων. Σκεφτείτε, για παράδειγ- μα το πλύσιμο του αυτοκινήτου σας, αν το καλύψετε απλώς με σαπουνάδα και το ξεπλύνετε δεν θα αφαιρεθούν οι βρωμιές από την επιφάνειά του. Απαιτείται καλό τρίψιμο με σφουγγάρι ή ένα πιεστικό μηχάνημα. Αυτό θέτει ένα επιπλέον ερώτημα-πώς θα αισθάνονταν οι γονείς σας αν γνώριζαν πως, κατά προσέγγιση, το ίδιο ή πολύ παρόμοιο υγρό με αυτό που χρησιμοποιούν για τον καθαρισμό της τουαλέτας χρησι- μοποιείται για να καθαριστεί το εσωτερικό των δοντιών; Το υποχλωριώδες νάτριο είναι αποτελεσματικό βακτηριοκτόνο, αλλά δεν αφαιρεί το στρώμα ξε- σμάτων. Το στρώμα ξεσμάτων είναι ένα μίγμα οργανικού υλι- κού(πρωτεΐνης, πολφικών υπο- λειμμάτων, σάλιου, μικροργανι- σμών) με ανόργανα συστατικά που αποτελούνται από ανόργα- νες ενώσεις της οδοντίνης. Το στρώμα ξεσμάτων εμποδίζει τα βακτήρια που βρίσκονται στα οδοντινοσωληνάρια να εκτεθούν στο υγρό διακλυσμών και μειώ- νει την επαφή μεταξύ οδοντίνης και φυράματος έμφραξης κατά την τελική έμφραξη. Δηλαδή, η χρήση EDTA για την αφαίρεση του στρώματος ξεσμάτων πριν την τελική έμφραξη αλλά μετά την ολοκλήρωση της διάνοιξης και της χημικομηχανικής επε- ξεργασίας είναι λογική. Μία τε- λική έκπλυση με EDTA και στη συνέχεια μία τελική έκπλυση με υποχλωριώδες νάτριο πριν το στέγνωμα των ριζικών σωλήνων συστήνεται από πολλές επιστη- μονικές μελέτες. Βακτήρια και βιοϋμένια Αντίθετα με ότι νομίζαμε, τα βακτήρια δεν τείνουν να παρα- μένουν απομακρυσμένα μεταξύ τους. Τα βακτήρια συνδυάζονται και δημιουργούν συμβιοτικές ομάδες, μοιράζοντες διατροφι- κά συστατικά και αλληλοπρο- στατεύονται από εξωτερικές επιρροές. Αυτό είναι ευρέως γνωστό ως βιοϋμένιο, που απο- τελείται από ένα λεπτό αλλά συμπαγές συγκολλητικό στρώμα που προσκολλάται σε μία στέ- ρεη επιφάνεια που φιλοξενεί τον πληθυσμό των μικροργανισμών. Δε μοιράζονται μόνο διατροφικά συστατικά, αλλά και πληροφορί- ες που προάγουν την επιβίωση του καθενός μέσω RNA ή DNA. Καθώς η πλειοψηφία των βακτη- ρίων περιλαμβάνεται σε αυτό το στρώμα, οι απλοί διακλυσμοί χωρίς τη διατάραξή του δεν εί- ναι αποτελεσματικοί. Η λέξη διατάραξη είναι πρακτικά πολύ επιεικής-θα πρέπει να κατα- στραφεί για να αποκαλυφθεί το περιεχόμενό του και να εκτεθεί στα υγρά των διακλυσμών. Οι μέθοδοι διατάραξης του βιοϋμε- νίου των ριζικών σωλήνων έχουν αναπτυχθεί σημαντικά τα τελευ- ταία 10 χρόνια. Με παρόμοιο τρόπο με το πιεστικό μηχάνημα που καθαρίζει συντομότερα και πιο αποτελεσματικά από ένα σφουγγάρι, η ενεργοποίηση του υγρού διακλυσμών οδηγεί σε βελ- τιωμένη απολύμανση. Ενεργοποίηση του υγρού διακλυσμών Αυτή μπορεί να πραγματοποι- ηθεί με πολλούς τρόπους. Στην πιο απλή μορφή της εξασφαλί- ζεται κατάλληλη ανταλλαγή του υγρού και μετατόπιση στις εσο- χές στις οποίες μπορεί να έχουν παγιδευθεί φυσαλίδες αέρα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την τοποθέτηση ενός κώνου γου- ταπέρκας στο ριζικό σωλήνα για μετατόπιση και διανομή. Οι διακλυσμοί με υπέρηχους μεταδίδουν ενέργεια με ένα πα- λινδρομικό εργαλείο. Αυτό έχει ως συνέπεια δύο φαινόμενα. H σπηλαίωση αποτελεί την ανά- πτυξη και επακόλουθη κατάρ- ρευση μικρών φυσαλίδων αε- ρίου λόγω πτώσης της πίεσης. H ακουστική ροή αποτελεί τη μαζική μετακίνηση υγρού όταν δημιουργούνται κύματα πίεσης, με συνέπεια δονητική κίνηση γύρω από ένα ταχέως παλινδρο- μούμενο εργαλείο. Αυτό οδηγεί σε τάσεις που καταστρέφουν το βιοϋμένιο. Διατήρηση του ριζικού σωλήνα καθαρού Μετά τη χημικομηχανική επε- ξεργασία, ο οδοντίατρος έχει μία επιλογή-να εμφράξει ή να καλύψει. Ορισμένοι επιστήμο- νες υποστηρίζουν πως ο ριζικός σωλήνας είναι καθαρότερος στο τέλος της χημικομηχανικής επε- ξεργασίας και πως για λόγους άνεσης, η τελική έμφραξη σε μία συνεδρία είναι η καλύτερη επιλογή. Όπως γνωρίζουμε, δεν αφαιρούνται όλα τα βακτήρια κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Η τοποθέτηση υδροξειδίου του ασβεστίου στο ριζικό σωλήνα μπορεί να συνεχίσει τη διαδικα- σία της εξάλειψης των εναπομεί- ναντων μικροργανισμών για μία περίοδο δύο εβδομάδων. Η επι- λογή μεταξύ αυτών των δύο θε- ραπευτικών σχημάτων καταλήγει μερικές φορές στους παράγοντες που αφορούν κάθε περιστατικό ξεχωριστά. Όταν ένα δόντι είναι δύσκολο να επεξεργαστεί, έχει μία μεγάλη βλάβη ή είναι αρκετά εμφανώς χρόνια μολυσμένο με ιστορικό πόνου, τότε μπορούμε DT σελίδα 40