Dental Tribune Turkish Edition

Giriş Endodontik tedavide enfeksi- yon ve nekroz nedeniyle, önce- likle, dişin iç pulpasının çıkarıl- ması ve mikroorganizmalardan temizlenmesi1 gerekmektedir. Bir kez doğru tanı konulduktan ve prognoz belirlendikten sonra, hasta, diş canlılığını kaybetse de, dişin şeklini ve fonksiyonunu koruma seçeneğine sahip ol- maktadır. Günümüzde, endo- dontik tedavide, pulpa dokusu- nun çıkarılması ve dişin iç den- tin odasının şekillendirilmesi için döner eğeler kullanılmakta- dır. Daha sonrasında, kanalı(la- rı) dezenfekte etmek ve bakteri- leri ortadan kaldırmak için jel ve sıvı haldeki kimyasal maddeler uygulanmaktadır.2 Kimyasal maddeler daha sonra kurutul- makta ve kanal alanı hava geçir- mez bir yalıtım oluşturulması amacıyla gütaperka veya rezin ile doldurulmaktadır. Kanal içi alanı temizlemek ve dezenfekte etmek amacıyla kul- lanılan kimyasal maddeler Pro- lube (DENTSPLY) gibi eğe yağ- lama maddeleri ve QMix (DENTSPLY) gibi irrigasyon so- lüsyonları da dahil olmak üzere oldukça çoktur. Klinik endodonti sırasında, eğe yağlama maddele- ri ve irrigasyon solüsyonları bir- birine karıştığından, kanal, kim- yasal maddelerden oluşan bir kokteyl ile dolmaktadır. Klorheksidin glukonat (CHX) eşine az rastlanır biçimde, arzu edilen birçok özelliğe sahip bir irrigasyon solüsyonudur.3 Belirli aerobik ve anaerobik bakterilere karşı antimikrobiyal aktivite gös- termekte, oral mikrobiyal ortam- daki bakteri direncinde önemli bir değişikliğe yol açmamakta ve deri ya da mukozaya zarar verici herhangi bir etkisi bulunma- maktadır.4 Aslında, CHX yüzde 0.12 konsantrasyonunda ağız du- rulama solüsyonu olarak da kul- lanılmaktadır. Sodyum hipoklorit (NaOCl) kullanılabilirliği, maliyeti ve et- kinliği nedeniyle hala en yaygın kullanılan kimyasal2, 3 olmaya devam etmektedir.2, 5 Sodyum hi- poklorit geniş spektrumlu bakte- rilere karşı etkilidir ve canlı ve nekrotik dokunun her ikisini de çözümleme yetisine sahiptir.6 Ancak, bu irrigasyon solüsyonu hastaya eşit derecede hasar ver- mektedir ve geçmişte zararlı et- kileri görülmüştür.5 NaOCl gene- likle kanal boşluğu içine bir şı- rınga ile basınç altında 2-10 ml dozlarda verilmektedir. Na- OCl’nin kötü kapatılmış izolas- yondan veya başka yollardan ka- çabilmesi hastada ciddi yaralan- malara neden olabilmektedir.5 Literatürde3, 5, 6 iyi çalışılıp, an- laşılmış olan NaOCl yaralanmala- rı üç ana hataya bağlanmaktadır: Kötü kullanım, apikal foramenin ilerisine yapılan enjeksiyon ve alerji.6 Kötü kullanım sonucu or- taya çıkan yaralanmalar, uygula- yıcı ve / veya hastanın göz ve / veya derisinde yaralanmalara ne- den olabilmektedir.6 Apikal fora- menin ilerisine yapılan enjeksi- yon sonucunda, aşağıda belirtilen durumlar oluşabilir:6 • Ani ve şiddetli ağrı, • Komşu dokuda ödem, • Dudak, infraorbital bölge ve yüzün yan tarafında ödem, • Kanal alanı içinde yoğun ka- nama, • Deri ve mukoza kanamaları, • Bağırsak kanaması, • Parestezi, • İkincil enfeksiyon NaOCl alerjisi nadir görül- mekle birlikte raporlanmıştır ve şiddetli ağrı, yanma hissi, ödem ve geçici paresteziye neden ola- bilmektedir.6 Metodoloji Endodontik tedavi ile ilgili evrensel olarak kabul edilmiş bir irrigasyon protokolü bulunma- makla birlikte, hastalara mini- mal morbidite ile en yüksek standartlarda bakımın sunulma- sı amacıyla klinik parametreler içinde kanıta dayalı diş hekimli- ği uygulamak diş hekiminin gö- revidir. NaOCl kullanımının, te- davinin başarısını maksimize eden birçok yararlı faktörü var- dır; bununla birlikte yaralanma- ya neden olabilecek olan sıvının uygulanma biçimidir. NaOCl için mikro-hacim yö- netimi önerilmiştir. Kavram, en- dodontik aletlerin, dentinin ha- zırlanması için çok önemli olan, düzensiz yüzeylere sahip olduğu ve bu sıvıların yüzey gerilimi özellikleri gösterdiği önermele- rine dayanmaktadır.7 Bir alet uy- gun bir konteyner içine yerleşti- rildiğinde, NaOCI aletin yüzey dokusu üzerinde taşınacaktır (Resimler 1 ve 2). Uygulayıcı aleti kanalın içine soktuğunda (Resim 3), NaOCI de aletle bir- likte taşınır. Aletin hareket et- mesiyle, NaOCI kanal içine salı- nır (Resim 4). Yüzey gerilimi ve gözenekli ortamın (dentin) ge- çirgenliği, sıvının kanal içine sü- zülme kabiliyetini ayrıca artıra- caktadır.7 Bu yaklaşım mevcut felsefelerden tamamen farklıdır, şöyle ki burada NaOCl herhangi bir basınç olmaksızın mikro-ha- cim miktarda kanal boşluğuna uygulanmaktadır. Uygulayıcı et- kinliğinden faydalanırken mini- mize edilmiş olan sıvının kontro- lüne sahiptir. Sodyum hipoklorit mikro-ha- cim yönetimi birçok klinik olgu- da uygulanmıştır. Tamamlanan klinik olguların post-operatif ob- turasyon grafileri (Resimler 5-9) sunulmuştur. Tartışma Bir dişin içindeki kanal siste- mi oldukça karmaşıktır. Bir veya daha fazla kanal olmasına rağ- men, kanal ağı boyunca çok sa- yıda mikro tünel, kordon ve kat- man da bulunmaktadır.8 Kanal- lar aynı zamanda geçirgenliği öne çıkan gözenekli bir dentin yapısı içinde bulunmaktadırlar.9 Pulpanın çıkarılması nispeten tahmin edilebilir bir klinik işlem olmasına rağmen, sıvıların, bu karmaşık gözenekli mikro-ağ oluşumuna girişi işleri daha da karmaşık hale getirmektedir. Klinik başarının anahtarı, klinis- yenin sıvıları uygulamasının ar- dından bu sıvıların başarılı bir biçimde çıkarılmasıdır. Doğrula- ma ve daha ileri kanal irrigasyo- nu için gözenekli ortam ve kapil- lerden çok fazlı akışkan akışı,10 gözenekli ortam geçirgenliği11 ve yüzey gerilimi akışkan mekani- ği7 kavramları bilinmelidir. NaOCl mikro-hacim yöneti- mi, NaOCl’nin bakterisidal etki- lerini maksimize ederken zararlı etkilerinin en aza indirilmesi için bir dağıtım yaklaşımı olarak önerilmiştir. Yüzey gerilimi akış- kan mekaniği ve geçirgenlik7, 10, 11, NaOCI’nin endodontik aletlerin yüzey düzensizlikleri içinde taşı- narak kanal boşluğuna konula- bileceği ve kanalın karmaşık ağı içinde süzülebileceğini ileri sür- mektedir. Mikro-hacimli pasif ir- rigasyon solüsyonu yönetimi kö- tü kullanım nedeniyle ortaya çı- kacak komplikasyonları büyük ölçüde azaltacaktır. CHX kanal boşluğuna verilebilen daha bü- yük hacimli, pozitif basınçlı irri- gasyon olarak önerilmiştir. CHX, olumlu antibakteriyel özelliklere sahiptir ancak irrigasyonun kötü yönetimi söz konusu olmuşsa çok az da olsa zararlı etkileri de bulunmaktadır. CHX’in pozitif basınçla verilmesi gerekiyorsa, uygulayıcı basıncı ayarlamalı ve enjeksiyonun apeks’in ötesine yapılması riskinden kaçınmalı- dır. Presipitat oluşumunu en aza indirmek için EDTA (etilendia- min - tetraasetik asit), NaO- CI'nın ardından kullanılabilir.2 Bilim & Araştırma DENTAL TRIBUNE Türkiye Baskısı8 Sayfa 9DT Endodontik Tedavide Sodyum Hipoklorit İçin Pasif Mikro-Hacim Yönetimi Dr. Les Kalman, ABD Özet Laboratuvarda ve çeşitli klinik olgularda, sodyum hipokloritin endodontik irrigasyon olarak pasif kullanımı ve mikro-hacim yönetimi, görsel örneklemelerle gösterilmiştir. Sodyum hipoklo- ritin hacmi ve basıncı sınırlana- rak, ideal dezenfekte edici özel- liklerinden faydalanmaya de- vam edilirken zararlı etkileri minimize edilebilmektedir. Akışkanların özellikle de sod- yum hipokloritin, geçirgenlik, akışkanlar mekaniği ve göze- nekli ortamda çok fazlı akışkan akışı bağlamlarında, davranışını anlamak için daha ileri çalışma- ların yapılması gerekmektedir. Resim 5: 47# dişin endodontik tedavi radyografisi. Resim 6: 26# dişin endodontik tedavi radyografisi. Resim 7: 16# dişin endodontik Tedavi radyografisi. Resim 8: 36# dişin endodontik tedavi radyografisi. Resim 9: 16# dişin endodontik tedavi radyografisi. Resim 1: Sodyum hipokloritli DENTSPLY Vortex döner eğe. Resim 2: Boyalı sodyum hipoklo- ritli DENTSPLY Profil döner eğe. Resim 3: Sodyum hipokloritin döner eğe ile mikro-hacim dağıtımı. Resim 4: Döner eğe ile blokta Sodyum Hipoklorit

Dental Tribune Turkish Edition

Pages Overview