6 News Dental tribune Polish Edition Dentyści oceniają konsekwencje pandemii COVID-19: to katastrofa stomatologiczna! FDI World Dental Federation zdrowotnej – 77% krajów zgłosiło częściowe lub całkowite zakłócenia w pracy gabinetów. Między pierwszą a drugą falą gabi- nety stomatologiczne w wielu kra- jach mogły zostać ponownie otwar- te. Dentyści zawsze przestrzegali najbardziej rygorystycznych pro- tokołów zapobiegania zakażeniom i ich kontroli. Ponadto, niedawne badanie wskazuje, że pracownicy opieki zdrowotnej mają znacznie niższe wskaźniki zakażeń SARS- -CoV-2 w większości części świata. Mimo to, wiele osób nadal unika rutynowych badań kontrolnych i odwiedza dentystę tylko wtedy, gdy odczuwają silny ból. U wielu osób rozwinęła się zaawansowana próchnica zębów i związane z nią powikłania, w tym infekcje, co znacząco komplikuje leczenie. Obecnie lekarze dentyści zmagają się z konsekwencjami trwających ponad rok trudności w dostępie do opieki stomatologicznej. Zachęca się pacjentów wysokiego ryzyka do odbywania przeglądów sto- matologicznych co 3-6 miesięcy, tymczasem wielu z nich czekało 9 miesięcy, rok lub dłużej. Wie- le osób zgłosiło silne bóle zębów i powikłania, które u niektórych prowadziły do ekstrakcji, a u in- nych do leczenia endodontycznego. Podczas pandemii u pacjentów z grupy wysokiego ryzyka wystę- puje więcej niż jeden problem, po- nieważ upłynęło zbyt wiele czasu bez wizyt kontrolnych. Problemy zazwyczaj obejmują zmiany próch- nicowe i choroby przyzębia. „Próchnica zębów, którą można było wyleczyć prostą odbudową, przeszła teraz do stadium zapale- nia przyzębia i ropni wierzchołka, które wymagają bardziej wyrafi- nowanego leczenia” – powiedział dr MK Vanishree, wykładowca stomatologii publicznej z Banga- lore w Indiach. „Pacjenci powinni odłożyć na bok swój strach i nie odkładać niezbędnych, rutyno- wych zabiegów stomatologicz- nych” – dodał. „Jedną z dramatycznych konse- kwencji pandemii jest to, że proble- my ze zdrowiem jamy ustnej, które nie były uważane za pilne podczas wybuchu pandemii, w rzeczywisto- ści stały się pilne po 2 miesiącach oczekiwania na leczenie” – powie- działa dr Maria Fernanda Atuesta Mondragon, prezes Federación Odontologica Colombiana (kolum- bijska federacja stomatologiczna) i doradca ds. FDI. „Widzieliśmy wielu pacjentów ortodontycznych z poważnymi problemami przyzę- bia” – wyjaśniła. „Nastolatki zwykle cierpią na próchnicę zębów i obserwuję ro- snący poziom próchnicy w tej grupie wiekowej” – powiedział dr Nahawand Abdulrahman Thabet, który praktykuje w Kairze w Egipcie i jest doradcą ds. FDI. „Mój 15-letni pacjent przyznał, że od czasu za- mknięcia swojej szkoły więcej pod- jadał, siedząc w domu. Wyobrażam sobie, że w podobnej sytuacji są ty- siące dzieci w jego wieku.” Powtarzające się blokady w czasie pandemii, ograniczenia możliwości poruszania się ludzi i nakazy doty- czące pracy w domu przyczyniły się do zmiany codziennych nawyków i zachowań, ostatecznie wpływając na zdrowie jamy ustnej wielu osób. Modelowanie dobrych nawyków w zakresie higieny jamy ustnej, takich jak szczotkowanie zębów rano i wieczorem jest niezbędne. Ogólnoświatowe badania przepro- wadzone przez Unilever wykazały, że dzieci odzwierciedlają zacho- wania rodziców ze szkodą dla ich własnego zdrowia. Dzieci są 7 razy bardziej narażone na rezygnację ze szczotkowania, jeśli ich rodzice nie szczotkują zębów 2 razy dziennie. Ankietowani dentyści zgodzili się, że zmiana nawyków higieny jamy ustnej dzieci wynikała ze zmiany rutyny rodziców. Rok po pierwszym lockdownie, lekarze dentyści na całym świecie borykają się z konsekwencjami pandemii COVID-19 dla zdrowia jamy ustnej i stwierdzają większą częstość występowania próchnicy zębów i zaawansowanych chorób przyzębia. (fot.: Matea Michelangeli/Shutterstock). W cieniu Światowego Dnia Zdrowia Jamy ustnej (WOHD), który jest obchodzony 20 marca, Światowa Federacja Stomatologiczna FDI wydała oświadczenie podsumowujące, jak pogorszyły się w tym cza- sie nawyki dotyczące zdrowia jamy ustnej W rok po wybuchu pandemii do- radcy i członkowie FDI mówią, że na własne oczy widzą katastrofalne następstwa sytuacji pandemicznej, która wpływa na zdrowie zębów i dziąseł populacji. „Nazwijmy rzecz po imieniu: to katastrofa dentystyczna” – powiedział prezes FDI, dr Gerhard Konrad Seeberger. „Stosowane w wielu krajach ogra- niczenia z pewnością odegrały zna- czącą rolę sytuacji dotyczącej zdro- wia jamy ustnej, ale nie opowiadają całej historii”. Podczas pierwszej fali epidemii COVID-19 gabinety dentystyczne na całym świecie zostały zmuszone do zamknięcia. Przez 2-3 miesiące wszystkie wizyty dentystyczne musiały być przełożone lub odwo- łane, z wyjątkiem pilnych zabie- gów ratunkowych. Światowa Or- ganizacja Zdrowia poinformowała, że usługi związane ze zdrowiem jamy ustnej były jednymi z najbar- dziej dotkniętych ograniczeniami z powodu pandemii COVID-19 odstawowymi usługami opieki Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej 2021 – zęby, ciało i pandemia Łukasz Sowa To, czy trudniej lub łatwiej bę- dziemy zmagać się z cukrzycą, chorobami serca czy nerek zale- ży również od kondycji zębów i całej jamy ustnej. Podczas pan- demii koronawirusa powinni- śmy o tym pamiętać szczególnie – przekonują lekarze dentyści w Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej (20 marca). Wg Światowej Organizacji Zdro- wia, koronawirus odcisnął piętno na globalnej opiece stomatolo- gicznej. Aż 77% krajów raportuje WHO częściowe lub całkowite za- kłócenia w pracy gabinetów den- tystycznych. Lokalne światło na problem rzucają dane z badania Polskiego Towarzystwa Stomato- logicznego. W pierwszej fazie pan- demii COVID-19 30,3% gabinetów stomatologicznych przerwało pracę na 30-60 dni, a aż 19,4% na dłużej niż 2 miesiące. Choć sytuacja po- prawiała się z każdym tygodniem (pojawiły się wytyczne i więcej środków ochrony indywidualnej) i tak 75,5% ankietowanych den- tystów zauważyło spadek liczby przyjmowanych pacjentów, a 17,5% przyznało, że liczba pacjentów spa- dła o połowę. „Obecnie gabinety pracują nor- malnie, a produkty do higieny są na wyciągnięcie dłoni. Pandemia COVID-19 nie jest argumentem do odpuszczania lub przekłada- nia wizyt w gabinecie stomato- logicznym oraz nieregularnego szczotkowania, nitkowania zębów i płukania jamy ustnej. Efekty za- niedbań mogą mieć poważne kon- sekwencje zdrowotne, nie tylko w obszarze chorób jamy ustnej, ale całego organizmu” – podkreśla prof. Marzena Dominiak, prezy- dent Polskiego Towarzystwa Sto- matologicznego. W ramach Światowego Dnia Zdro- wia Jamy Ustnej eksperci zwraca- ją uwagę na ciągle mało popularny fakt: zdrowie zaczyna się w jamie ustnej. Pacjenci, ale i nie wszy- scy lekarze, nie zdają sobie spra- wy z tego, że zapalenie przyzębia może spowodować stan zapalny w całym organizmie oraz wpły- wać na rozwój i przebieg chorób ogólnoustrojowych. Zaniedbania mogą prowadzić nawet do nowo- tworów. Kondycja jamy ustnej ma wpływ na rozwój i powikłania cu- krzycy. Patogeny zapalenia przy- zębia mogą powodować choroby naczyniowo-sercowe. Wreszcie, brak właściwej higieny może wy- woływać stan zapalny central- nego układu nerwowego, co w konsekwencji może prowadzić do zaburzeń neurologicznych wieku starczego: demencji czy choroby Alzheimera. „Jako praktycy, obserwujemy wie- le skutków przekładania lub odwle- kania zaplanowanych wizyt, co jest przez pacjentów argumentowane obawą przed zakażeniem się koro- nawirusem w gabinecie. Dziś wi- dzimy przede wszystkim groźne powikłania endodontyczne, usuwa- my zęby, które można było urato- wać, w wielu przypadkach leczenie ortodontyczne trzeba rozpoczynać od nowa, żniwo zbiera próchnica, szczególnie u młodych ludzi. To są problemy do rozwiązania w gabi- necie dentystycznym, ale dziś zba- gatelizowane, w przyszłości będą wymagać leczenia specjalistyczne- go u kardiologa czy diabetologa” – ostrzega prof. Dominiak. Przez cały marzec (Miesiąc Zdro- wia Jamy Ustnej) Polskie Towarzy- stwo Stomatologiczne zachęca pa- cjentów do rezerwacji bezpłatnych konsultacji w gabinetach stomato- logicznych wspierających kampa- nię „Polska mówi #aaa!”. Mapa i wyszukiwarka placówek zaanga- żowanych w projekt znajduje się na: www.polskamowiaaa.pl. Na tej stronie jest również do pobrania po- radnik edukacyjny dla pacjentów oraz lekarzy. Tegoroczne obchody Światowego Dnia Zdrowia Jamy Ustnej zgro- madziły szerokie grono Partnerów. Wydarzenie wsparli: Instytut Patronat Honorowy: Praw Pacjenta i Edukacji Zdro- wotnej, Naczelna Izba Lekarska, Międzynarodowa Kapituła Orde- ru Uśmiechu, Wojewoda Dolno- śląski, Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miejskie- go Wrocławia, Rzecznik Praw Dziecka. Główny Partner: Oral-B. Partnerzy: Strefa Pacjenta CEDE, Znany Lekarz, Philips Sonicare, SPLAT Polska, GSK, Listerine, Enel-med, Orbit, MyEcoBrush, Sunstar GUM, Kol-dental, Pierre Fabre. Partnerzy Medialni: TV Silesia, Medonet, Gazeta Lekarska, in- foDENT24.pl, Dentonet.pl, Por- taldentystyczny.pl, Dentalmaster. pl, Dental Tribune, Stomatologia- news, Magazyn Stomatologiczny, Będąc Młodym Dentystą.