Polskie Towarzystwo Stomatologiczne | -fruktozowych, z agawy, w miodzie i wielu innych. Or- ganizatorzy kampanii „Polska mówi #aaa” apelują, aby w pierwszych 2 latach życia nie dodawać dziecku cu- kru w żadnej postaci do posiłków i przekąsek. „Dzieci bywają wystarczająco słodkie, nie trzeba ich dosładzać. Rodzice oraz opiekunowie powinni uni- kać pokarmów lub napojów z cukrem, zarówno z tym dodanym przez producenta, jak i przez nich samych. Jest to ważne zwłaszcza w pierwszych latach życia i z pewnością przyniesie nie tylko korzyści dla zdrowia, ale ułatwi kształtowanie korzystnych dla zdrowia pre- ferencji smakowych. Warto pamiętać, że najlepszym napojem do zaspokajania pragnienia jest woda. Mało które dziecko czy nastolatek rozumie, że wypijając puszkę gazowanego napoju słodzonego o objętości 355 ml spożywa nawet do 40 gramów (ok. 8 łyżeczek!) cukru. A przecież częste picie takich napojów jest jed- ną z przyczyn nie tylko próchnicy, ale także otyłości u dzieci i młodzieży, i w konsekwencji ryzyka cukrzycy, chorób serca. Dzieła zniszczenia dopełniają kwasy: cytrynowy, jabłkowy, węglowy, kwas ortofosforowy oraz jako antyutleniacz – kwas askorbinowy, przyczy- niające się dodatkowo do erozji szkliwa. Nauka nie ma wątpliwości – w odniesieniu do próchnicy ważne są zarówno ilość, jak i częstotliwość spożywania cukru, ta korelacja jest silna. Wzrost spożycia cukru o 1 kg na osobę w wieku 12 lat w ciągu roku, skutkuje wzro- stem frekwencji próchnicy o około 1%” – tłumaczy prof. Dorota Olczak-Kowalczyk, konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcej, wiceprezes Pol- skiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej, współ- twórczyni projektu „Leczymy mleczaki”. Dlaczego dieta uboga w cukier jest najważniej- sza w początkowych latach życia dziecka? Dentyści przypominają, że bakterie próchnicotwórcze pojawiają się w jamie ustnej wraz w pierwszymi zębami. Pocho- dzą najczęściej od rodzica z niewyleczoną próchnicą, zwykle od matki. Ich przenoszenie ułatwia całowania dziecka w usta, oblizywania sztućców oraz smocz- ków, brak higieny jamy ustnej po karmieniu przed snem i w nocy oraz długotrwałego (po ukończeniu przez dziecko 12 m.ż.) i nocnego kamienia piersią lub butelką. Stąd właśnie pomysł na stworzenie w ramach obchodów Światowego Dnia Zdrowia Jamy Ustnej portalu www.leczymymleczaki.pl, na którym opubliko- wano praktyczne wskazówki dla rodziców oraz opie- kunów. Wszystkie materiały, napisane przystępnym językiem, powstały na bazie aktualnych rekomenda- cji towarzystw naukowych oraz zespołów ekspertów. Dowiemy się z nich m.in., że: karmienie niemowląt nie powinno być stosowane jako uspokajanie, przed snem, drzemką lub w trakcie snu należy „karmić” tylko wodą, nie zanurzamy smoczka w słodkiej substancji, rezerwujemy spożywanie słodyczy i słodkich napojów na „specjalne okazje”, nie przetrzymujemy pokarmów/ płynów kariogennych w jamie ustnej, a napoje słodzo- ne pijemy przez słomkę. Prof. Marzena Dominiak, prezydent Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, nie ma wątpliwości, że zdrowie jamy ustnej zaczyna się na talerzu i w szklance. Dotyczy to w takim samym stopniu dzieci, jak i dorosłych. „Komunikat dla dorosłych jest prosty. Próchnica potrafi zamienić słodkie życie w wyjątkowo gorzką tragedię, ale bywa, że to dopiero początek problemów. Nadmierna konsumpcja, szcze- gólnie słodzonych napojów, zwiększa ryzyko wystą- pienia otyłości, chorób sercowo-naczyniowych, cu- krzycy czy nowotworów. Związek chorób jamy ustnej z chorobami przewlekłymi to już fakt naukowy. Dla- tego właśnie apelujemy do lekarzy dentystów, aby baczniej zwracali uwagę, co jedzą i piją ich pacjenci. Na pytanie „co powinienem jeść?”, warto odesłać do aktualnych piramid zdrowego żywienia i aktywności fizycznych opracowanych przez Instytut Żywności i Żywienia, przygotowanych z myślą o dzieciach, do- rosłych i seniorach – mówi szefowa największego sto- matologicznego towarzystwa naukowego, inicjatora kampanii „Polska mówi #aaa!”. W ramach tegorocznej obchodów Światowego Dnia Zdrowia Jamy Ustnej stomatolodzy przypominają, że właściwe, kariostatyczne nawyki dietetyczne, obok właściwej higieny jamy ustnej oraz regularnych wizyt u dentysty, połączonych z wykonywaniem zabiegów profilaktycznych, stanowią fundamenty zdrowia jamy ustnej. Skutecznymi narzędziami higieny powinny być: pasta z fluorem, regularnie wymieniane szczoteczki, najlepiej soniczne lub elektryczne, płukanki, nici denty- styczne, irygatory oraz bezcukrowe gumy do żucia sto- sowane po posiłkach. Dentyści promują również Euro- pejski Kodeks Walki z Rakiem, zawierający 12 sposób na utrzymanie zdrowia oraz zachęcają do wykonywania badań przesiewowych w kierunku nowotworów jamy ustnej. Częstość zgonów będących wynikiem raka war- gi, jamy ustnej i gardła jest w Polsce znacznie wyższa niż przeciętna dla krajów Unii Europejskiej. Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej to najważniejszy w roku moment na podejmowanie publicznej dyskusji poświęconej opiece stomatologicznej. Kam- pania „Polska mówi #aaa”, którą realizuje Polskie Towarzystwo Stomatologiczne wraz z Partnerami, jest największym projektem w kraju inspirującym do podejmo- wania lokalnych inicjatyw prozdrowotnych. W akcję aktywnie włączają się przed- szkola, szkoły, instytucje publiczne oraz praktyki lekarskie. Kampanię Honorowym Patronatem objęli m.in. Rzecznik Praw Dziecka, Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu oraz Instytut Żywności i Żywienia. W ramach obchodów przygotowano szereg wartościowych materiałów informacyjno-edukacyjnych do użytku rodziców, opiekunów i pedagogów. Głównym Partnerem obchodów jest Philips Sonica- re, a partnerami wspierającymi producenci marek: Orbit (Mars) i Listerine (John- son&Johnson). Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej w 2007 r. uchwaliła Światowa Federacja Dentystyczna FDI. prevention 1 2019 21