8 Dental Tribune Belgische editie Mei 2018 Microchip op tand meet inname suiker, zout en alcohol By Dental Tribune Nederland Suikertaks in Groot-Brittannië succesvol By Dental Tribune Nederland MASSACHUSSETTS, VS – Ingenieurs in de Verenigde Staten hebben een minisensor ontwikkeld, die op een tand geplakt kan worden en daar exact bijhoudt hoeveel glucose, zout en alcohol iemand binnenkrijgt. De chip, met een afmeting van 2 bij 2 millimeter, communiceert draadloos met een mobiel apparaat en geeft de informatie realtime door. De invoering van belasting op suikerhoudende frisdranken in Groot- Brittannië, lijkt het gewenste effect te hebben. Nog voor de invoering begin april, besloten veel frisdrankproducenten al de hoeveelheid suiker in hun product te verlagen. De mogelijkheid om in realtime te monitoren wat er in en rond het li- chaam gebeurt bij de consumptie van bepaalde producten, kan van onschat- bare waarde zijn voor klinische en ge- zondheidsstudies. Voorheen was dit soort monitoring afhankelijk van het gebruik van draagbare apparatuur, wat beperkingen met zich meebracht zoals het moeten dragen van een bitje, veel draden of het frequent moeten vervan- gen van sensoren die in kwaliteit afna- men. Onderzoekers van Tufts University School of Engineering zochten daar- om een meer geavanceerde methode en kwamen uit op de slechts enkele mil- limeters grote sensor. De sensor hecht aan het onregelmatige oppervlak van de tand en geeft draadloos data door als reactie op inkomende radiofrequen- te signalen. De sensor bestaat uit drie opeen- gestapelde lagen: een centrale biores- ponsieve laag die de voedingsstoffen of andere gedetecteerde chemische stof- fen absorbeert en twee buitenste lagen die bestaan uit een vierkante, gouden omlijsting. Tezamen fungeren de drie lagen als een soort minuscule antenne, die golven binnen het radiofrequentie- spectrum opvangt en doorgeeft. Een nieuwe microsensor ontworpen door ingenieurs in de Verenigde Staten kan realtime informatie over voed- selinname versturen naar een mobiel apparaat (foto: SilkLab, Tufts University) Wanneer een inkomende golf de sensor bereikt, wordt een deel ervan genegeerd en de rest wordt terugge- zonden. Wanneer de centrale laag bij- voorbeeld in contact komt met zout of ethanol, wordt de elektrische lading veranderd, waardoor de sensor ook een ander spectrum van radiofrequen- te golven absorbeert en terugstoot, in variërende intensiteit. Op deze manier worden voedingsstoffen en andere sub- stanties gedetecteerd en gemeten. Fiorenzo Omenetto, hoogleraar Engineering aan Tufts University en coauteur van het onderzoek, laat weten: “In theorie kunnen we de bio- responsieve laag in deze sensoren zo aanpassen dat ook andere chemische stoffen kunnen worden gevonden. Alleen onze eigen creativiteit kan ons nog begrenzen.” Het onderzoek, getiteld ‘Functional, RF‐Trilayer Sensors for Tooth‐Moun- ted, Wireless Monitoring of the Oral Cavity and Food Consumption’ is op 23 maart 2018 gepubliceerd in het we- tenschappelijke tijdschrift Advanced Materials Journal. (bron: DTI) Ongelijkheid in mondgezondheid vooral bij jonge kinderen By Dental Tribune Nederland GÖTEBORG, ZWEDEN – Ondanks dat mondzorg voor kinderen en jongvolwassenen al jarenlang gratis is in Zweden, toont onderzoek aan dat er grote verschillen bestaan in mondgezondheid. Volgens een studie van de Sahlgrenska Academie, onderdeel van de Universiteit van Göteborg, is de ongelijkheid in mondgezondheid het meest evident bij kinderen tussen de drie en zes jaar oud. Vooral voorschoolse kinderen afkomstig uit gezinnen met een lage sociaal-economische status hebben een groter risico op cariës dan hun leeftijdgenoten uit gezinnen met betere leefomstandigheden. De maatregel maakt onderscheid tussen frisdranken met een hoeveel- heid van 5 tot 7 gram suiker per 100 milliliter en frisdranken die meer dan 8 gram suiker per 100 milliliter bevat- ten. Voor de eerste groep moet sinds kort 18 pence per liter meer worden be- taald (bijna 20% meer), voor de tweede groep is dat 24 pence per liter (zo’n 25% meer). Fruitsappen en milkshakes zijn vrijgesteld van de nieuwe belasting- maatregel. Meer dan de helft van de frisdrank- producenten besloot echter nog voor de invoering van de maatregel op 6 april 2018 de hoeveelheid suiker in hun product te verlagen. Zo bevatten Fanta en Sprite vorig jaar nog meer dan 8 gram suiker per 100 milliliter, nu zit er minder dan 5 gram per 100 milliliter in, zodat de prijs hetzelfde blijft. Ook supermarktketen Tesco heeft de hoeveelheid suiker aange- past, in tegenstelling tot de klassieke Coca-Cola en Pepsi, die hun recept ongewijzigd lieten. Gevolg van de snelle aanpassing van frisdrankproducenten is wel dat de heffing de schatkist minder op- levert dan gedacht. In plaats van de verwachte 600 miljoen euro, blijft dat bedrag steken op de helft. De regering zegt echter blij te zijn met Frisdrankfabrikanten passen hoeveelheid suiker aan - Beeld : Dental Tribune Nederland het feit dat Britten minder suiker binnenkrijgen, het beoogde doel van de maatregel. Meer dan een kwart van de volwas- senen in Engeland lijdt aan obesitas. Bij 2% van deze mannen en 4% van de vrouwen is sprake van morbide obe- sitas, oftewel een Body Mass Index (BMI) van meer dan 40. The Dental Wellness Trust, een Britse NGO die zich inzet voor bete- re mondzorg in ontwikkelingslanden, juicht de nieuwe maatregel toe, maar vindt deze nog niet ver genoeg gaan. In de Britse krant The Telegraph pleit de organisatie voor een consumptiever- bod voor frisdrank met veel suiker voor kinderen jonger dan zes jaar. Verder zouden winkels wat hen betreft deze frisdranken niet mogen verkopen aan kinderen onder de twaalf jaar. (bron: NOS/The Telegraph) Nieuwe methode met peptiden moet beginnende cariës stoppen By Dental Tribune Nederland WASHINGTON, VS – Preventie is vaak een belangrijk uitgangspunt als gesproken wordt over mondzorg. Veel patiënten zouden het echter een uitkomst vinden als er een alternatief zou bestaan voor de behandeling van beginnende gaatjes. Nieuw onderzoek maakt dat misschien mogelijk. Onderzoekers van de Universiteit van Washington hebben een methode ontwikkeld die proteïne gebruikt om tandglazuur te remineraliseren door witte vlek-laesies en beginnende cariës aan te pakken. Het onderzoek maakte deel uit van de thesis van dr. Ann-Catrin André Kra- mer, die voor de Openbare Tandheel- kundige Dienst werkt in de provincie Västra Götaland. Aan haar onderzoek deden ruim 300.000 deelnemers mee in de leeftijd van 3 tot 19 jaar oud, afkom- stig uit de provincie Västra Götaland. Haar onderzoek toonde aan dat kin- deren die op 3-jarige leeftijd al cariës hadden, drie jaar later duidelijk meer gaatjes hadden dan de zesjarigen die cariësvrij waren aan het begin van het onderzoek. Slechts de helft van de kin- deren die deelnamen aan het onderzoek had helemaal geen tekenen van cariës in hun melkgebit op 6-jarige leeftijd. Tien procent van de 7- tot 9-jarigen uit het onderzoek vertoonde cariës in het blijvende gebit en twee derde van de oudere tieners had gaatjes of vullingen. De resultaten uit deze thesis tonen aan dat kinderen uit gezinnen met beperkte middelen de grootste kans hebben om cariës te ontwikkelen. Dit is vooral het geval bij kinderen in de leeftijd van 3 tot 6 jaar. De onderzoekers gebruikten pep- tiden afkomstig uit amelogenine, het proteïne dat cruciaal is in de vorming van glazuur, die zorgen voor biomine- ralisatie in de nieuwe technologie. Om het effect van de peptiden in de praktijk te onderzoeken, werd het remineralisa- tievermogen van de peptiden vergele- ken met dat van verschillende variaties van fluoriden, soms gecombineerd met peptiden. Dat gebeurde bij proefper- sonen waarbij kunstmatig gemaakte laesies in hun glazuur waren gemaakt. Zweedse onderzoekers hebben de correlatie onderzocht tussen de sociaal-economische status van kinderen en hun mondgezondheid (foto: michaeljung/Shutterstock). “Deze situatie vraagt heel veel van zowel patiënt als tandarts. We moe- ten bedenken hoe we de groep die mondzorg het hardst nodig heeft, ook daadwerkelijk gaan bereiken. Mogelijk kunnen we interprofessionele projecten verder ontwikkelen en samenwerken met andere zorgprofessionals en scho- len om dit probleem aan te pakken. Kinderen moeten leren dat tanden- poetsen net zo belangrijk is als handen wassen, iets dat kinderen wél al vanaf jonge leeftijd meekrijgen,” zegt André Kramer. De masterscriptie getiteld ‘On Dental Caries and Socioeconomy in Swedish Children and Adoles- cents—Clinical and Register—Ba- sed Studies’ wordt gepubliceerd in de thesescollectie van de Sahlgrenska Academie. Uit de resultaten bleek dat bij deel- nemers die alleen peptiden hadden ge- kregen een remineralisatielaag van 10 μm dik was ontstaan. Voor de onder- zoekers is dit een indicatie dat de pep- tiden het glazuur op een dagelijkse ba- sis versterken en vernieuwen, als deze stoffen deel uitmaken van een goed uitgevoerde, preventieve mondzor- groutine. Als er meer onderzoek naar is gedaan, denken de wetenschappers dat de technologie ook gebruikt kan wor- den in zowel publieke gezondheidsset- tings als thuis en ook in biomimetische tandpasta, gels, composietsoorten en andere materialen. Zij denken dat dit een veilig alternatief vormt voor be- staande tandheelkundige behandelin- gen en procedures. “Remineralisatie op basis van pep- tiden is een gezond alternatief voor de bestaande tandheelkundige zorg,” aldus hoofdonderzoeker Mehmet Sari- kaya, hoogleraar Materials Science and Engineering en universitair docent aan de Universiteit van Washington over de nieuwe ontdekking. Het onderzoek, getiteld ‘Biomimetic tooth repair: Amelogenin-derived pep- tide enables in vitro remineralization of human enamel’ is op 9 maart 2018 gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift ACS Biomaterials Science and Engineering.