Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download

Dental Tribune Turkish Edition No.5, 2016

Yenilik & Uygulama DENTAL TRIBUNE Türkiye Baskısı 6 Farklı Protez Kaide Rezinlerinin Oluşturdukları Doku Reaksiyonları Prof. Dr. Filiz Aykent, Prof. Dr. Mustafa Cihat Avunduk, Prof. Dr. Ercan Durmuş, Prof. Dr. Aslıhan Üşümez Resim 2: Kollajen lifleri (Van Gieson’s; x20). Resim 3: Fibroblastlar ve aralarında kollajen lifleri (Masson’s Trikrom; x20). Resim 4: EGFR ile pozitif ekspresyon gösteren hücreler (EGFR; x20). Giriş Organizma dışarıdan gelen her türlü yabancı maddeyi ken- disine karşı potansiyel zararlı olarak kabul eder. Bu amaçla da çeşitli nedenlerle karşılaştığı ya- bancı maddeleri tanımak ve on- lara karşı vücudu savunmak is- ter. Yabancı maddeyi savunma mekanizmalarını kullanarak, sı- nırlamayı amaçlar ve cisim çev- resinde lenfositler, fibröz doku, kollajen lifleri, makrofajlar ve dev hücreler yoğunlaşır. 4,8,16 Epidermal Growth Factor Re- ceptor (EGRF) ekspresyonun ar- tışı çeşitli zedelenme durumla- rında karşımıza çıkmaktadır. 3 ,18 EGFR sadece epidermal hücre- ler üzerine değil, bir çok hücre üzerine mitojenik etki oluştur- maktadır. 7 Proliferasyon paterni olan hücrelerde EGFR ekspres- yonu artmaktadır. 1 Ayrıca hücre çoğalmasının olmadığı, sadece hücrenin artan yükü karşılamak için hipertrofiye uğradığı du- rumlarda da EGFR ekspresyo- nun belirginleştiği bildirilmekte- dir. 14 Asıl önemli olanı EGFR ün deneysel olarak da gösterilmiş olan tümör oluşumu üzerinde ki düzenleyici rolüdür. 27 Tam veya parsiyel hareketli protezlerin yapımında ısı ile ya da kimyasal olarak polimerize olan akrilik rezin materyalleri kullanılmaktadır.22 Protez kaide rezinlerine bağlı kimyasal irri- tasyon; primer, artık monomer, benzoil peroksit, hidrokinon, pigmentler yada protez kaide materyal komponentleri ile pro- tezin bulunduğu ortam arasında- ki reaksiyon sonucu oluşan ürünlere bağlı olarak gelişir.5,15,19 Protez kaide rezinlerinin sitotok- sik etkileri çeşitli morfolojik ve metabolik ölçümlerle belirlen- miştir. Ancak immünohistokim- yasal yöntemlerin kullanıldığı histopatolojik çalışmalar daha sı- nırlı sayıdadır. 22 Bu çalışmada, sitotoksik etkilerini karşılaştır- mak için tavşan palatal mukoza- sına yerleştirdiğimiz üç farklı ak- rilik rezin protez kaide materyali- nin çevresinde oluşan doku deği- şikliklerinin histopatolojik olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem Çalışmamız Selçuk Üniversi- tesi Deneysel Tıp Araştırma ve Uygulama merkezinde yapıldı ve uygulamalar için Selçuk Üniver- sitesi Tıp Fakültesi Etik Komite- sinden olumlu görüş alındı. Standart tavşan yemi ve su ile beslenen, ağırlık ortalamaları 2.23 ± 0.42 olan 6 aylık, 24 tavşan çalışmaya alındı. Tavşanlara ya- pılan eksternal muayenede hiçbir patoloji saptanılmadı. Denekler rasgele her bir grupta 6 tavşan olmak üzere 4 gruba ayrıldı. Çalışmada kullanılan Ivocap, Acron ve Paladent akrilik rezin materyallerinin kimyasal bile- şimleri ve üretici firmaları Tablo I’de verilmiştir. Üç tip akrilik re- zin materyalinin her birinden al- tışar olmak üzere 3 mm çapında ve 1 mm kalınlığında 18 örnek hazırlandı. Üretici firmanın tali- matı doğrultusunda, Ivocap ör- nekler enjeksiyonla basınç ve ısı altında, Acron örnekler mikro- dalga enerjisi kullanılarak ve Pa- ladent örnekler de ısı ve basınç altında polimerize edildiler. Tüm örnekler önce içerisin- de distile su bulunan ultrasonik cleaner’da 10 dakika tutularak üzerindeki artık maddelerden temizlendi. Sonrada 30 dakika ultraviole ışığında bekletilerek sterilize edildiler. Dört gruba ayrılan tavşanla- rın birinci grubuna, genel anes- tezi ile palatal mukoza kesisi ve sütürasyon işlemi uygulandı. Di- ğer üç gruba ise genel anestezi altında palatal mukozaları açıla- rak hazırlanan akrilik rezin ör- nekler yerleştirildi. İkinci gruba Ivocap, üçüncü gruba Acron ve dördüncü gruba Paladent akrilik örnekler yerleştirildi. Cerrahi işlem sonrası denek- ler her gün genel ve oral muaye- neye tabi tutuldu. Herhangi bir komplikasyon gözlenilmeyen denekler 8 hafta sonra palatal dokularının çıkarılması için in- trakardiak formaldehid enjeksi- yonu ile sakrifiye edildiler. Sak- rifikasyon işlemi palatal rezeksi- yon sonrası deneklerin yeterince beslenemeyecekleri düşünüldü- ğü için gerçekleştirildi. Cerrahi olarak çıkarılan pa- latal mukoza ve submukoza %10’luk fosfat tamponlu formal- dehid içerisine konularak tespit edildi. 24 saat sonra akrilik ör- nekler çevresinden doku örnek- leri alınarak ototeknikon takibi- ne konuldu. Parafine gömülerek bloklandı, mikrotom ile 5 mik- ronluk kesitleri alındı. Kesitler Hematoksilen Eozin (H-E), Van Gieson’s ve Masson’s Trikrom ile konvansiyonel, EGFR ile de immünohistokimya- sal olarak boyandı. H-E ile lenfo- sitler, Van Gieson’s ile kollajen fibrilleri, Masson’s Trikrom ile hem kollajen lifleri hem de fib- roblastlar gösterilmek amaçlan- dı. EGFR ile yapılan immünohis- tokimyasal boyamada ise EGFR ile ekspresyon gösteren hücreler görüntülendi. Mikroskopik (Ze- iss Photomicroscope III, Zeiss Co., Oberkochen, Germany) in- celemede 40 büyütmelik 4 farklı alandaki lenfositler, fibroblastlar, kollajen lifleri ve EGFR pozitif hücreler sayıldı. Gruplar arasın- daki lenfosit, fibroblast, kollajen ve EGFR pozitif hücre sayılarının anlamlı farklılıklar gösterip gös- termedikleri One-Way ANOVA kullanılarak Tukey’s post-hoc testi ile istatistiksel olarak analiz edildi. Bulgular H-E ile yapılan boyamada ak- rilik örnekler çevresindeki 4 farklı alanda 40 büyütmelik ob- jektif ile yapılan sayımda kontrol grubunda ortalama 3.75±0.75 adet lenfosit belirlendi (Resim 1). Bu değerler Ivocap grubunda 6±1.35, Acron grubunda 4.83±0.94 ve Paladent grubunda ise 5.83±1.11 olarak tespit edildi. Tüm rezin gruplarındaki lenfosit sayıları kontrol grubundan yük- sek olmasına karşın, kontrol ve Acron grubunda lenfosit sayıları açısından istatistiksel olarak an- lamlı farklılık bulunmadı (p>.05). Ivocap ve Paladent gru- bunda tespit ettiğimiz lenfosit sa- yıları ise kontrol grubundan an- lamlı düzeyde yüksekti (p<.05). Van Gieson’s ile yapılan kon- vansiyonel boyama sonucu akril örnekler çevresindeki kollagen fibrilleri aynı yöntemle sayıldı- ğında kontrol grubunda 11.83±0.72, Ivocap grubunda 11.5±2.24, Acron grubunda 12.58±2.23, Paladent grubunda ise 12.08±1.78 olarak belirlendi (Resim 2). İstatistiksel analiz so- nucunda kontrol grubu ile rezin grupları arasında anlamlı fark bulunmadı (p>.05). Masson’s Trikrom ile yapılan konvansiyonel histokimyasal bo- yama sonucunda da fibroblastlar sayıldı (Resim 3). Fibroblast sayı- ları kontrol grubunda 4.33±0.65, Ivocap grubunda 6±1.65, Acron grubunda 4.33±0.89 ve Paladent grubunda ise 4.75±1.48 olarak belirlendi. Kontrol ve Acron gru- bunda fibroblast sayıları birbiri ile istatistiksel olarak aynı iken (p>.05), Ivocap ve Paladent gru- bunda sayılan fibroblastlar kon- trol grubundan istatistiksel ola- rak anlamlı düzeyde yüksek bu- lundu (P<.05). Akrilik örnekler çevresindeki dokuya son olarak immünohisto- kimyasal yöntemle EGFR boya- ması yapıldı (Resim 4). EGFR ile pozitif ekspresyon gösteren hüc- reler sayıldı. Kontrol grubunda EGFR pozitif hücreler 0.5±0.52, Ivocap grubunda 2.58±0.51, Ac- ron grubunda 2.42±0.51 ve Pala- dent grubunda 2.5±0.52 olarak bulundu. Rezin grupları arasın- da istatistiksel olarak önemli farklılıklar gözlenilmedi. Ancak kontrol grubu ile rezin grupları karşılaştırıldığında rezin grubla- rında elde edilen değerlerin, kontrol grubundan istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek olduğu saptanıldı (p<.05). Elde edilen sonuçlar toplu halde Gra- fik I de izlenmektedir. Tartışma Dental materyaller de diğer yabancı cisimler gibi vücutta pa- tolojik reaksiyonlara yol açabi- lirler. Bu reaksiyonun tipi, ma- teryalin kompozisyonu, mater- yalden çözünen kimyasal mad- delere bunların absorbsiyonu, dağılımı ve biyotransformasyonu gibi birçok farklı faktöre bağlı olarak değişir.9 Akrilik rezinlerin dişhekimliğine tanıtılmasından itibaren bu materyallere bağlı olarak gelişen hem alerjik, hem de lokal kimyasal irritasyonlar tarif edilmektedir. 5,9,12,19,15,25 Isı ile polimerize olan akrilik rezin (Acron) ve bir metal iske- letten oluşan apareylerin Wistar türü ratların sert damağına yer- leştirildiği bir çalışmada 21 apa- reyin yerleşiminden 20 hafta sonra histopatolojik olarak epite- lin keratinize tabakasında bir ka- lınlaşma gözlemişlerdir. Ancak ratların sistemik durumlarında bir değişiklik tespit etmemişler- dir. Bu çalışmada da submukozal olarak üç farklı tip akrilik rezin Sayfa 7 DT Resim 1: Akril örneklerin yerleştirildiği submukozal alandaki lenfositler (HE; x20). Malzemenin adı Kimyasal bileşimleri Üretici firma Acron MC Metilmetakrilat GC Lab, Alsıp, monomeri IL, USA Paladent Metilmetakrilat Heraus Kulzer,Hanau, monomeri Germany Ivocap Metilmetakrilat Ivoclar, monomeri Liechteinstein Tablo 1: Çalışmada kullanılan protez kaide rezinleri, kimyasal bileşimleri ve üretici firmaları.

Pages Overview