Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download

be active dentist Tribune

18 DENTIST Tribune n W poprzednim numerze BAD Tribune przedstawio- ne zostały najczęściej sto- sowane metody wypełnia- nia kanałów korzeniowych „zimną” gutaperką. Tym razem omawiamy meto- dy termiczne. Większość z nich jest droższa w sto- sowaniu, ponieważ wyma- ga dodatkowego sprzętu, lecz pracując nimi, zysku- jemy szczelniejsze wypeł- nienie oraz – w przypadku niektórych – oszczędzamy czas. Podstawową metodą termicz- ną jest boczna kondensacja gutaperki ogrzanej w kanale. W najprostszej wersji nie wy- maga specjalnego oprzyrzą- dowania, potrzebny jest jedy- nie palnik gazowy. Metoda ta jest podobna do kondensacji bocznej zimnych ćwieków z tą różnicą, że do uplastycznia- nia ćwieków i wstępnej kon- densacji używamy ogrzanego nad płomieniem rozpychacza (spreader) lub końcówki od- powiedniego urządzenia (En- dotec, Touch’n Heat, System B). Ostateczną kondensację wykonuje się zimnym rozpy- chaczem. Uszczelniaczem pokrywa się tylko ćwiek głów- ny. Metoda ma modyfikację polegającą na wstępnej kon- densacji kilku ćwieków zim- nym rozpychaczem (klasyczna kondensacja boczna), następ- nie uplastycznia się ćwieki w kanale gorącym rozpycha- czem, ponownie kondensuje zimnym, po czym wprowadza się w powstałe miejsce kolej- ne ćwieki i powtarza schemat do całkowitego wypełnienia kanału. Metoda pozwala na uzyskanie szczelniejszego i bardziej homogennego wy- pełnienia w kanale. Wykorzy- stywane są też mniejsze siły niż w tradycyjnej kondensacji bocznej, co chroni przed pęk- nięciem korzenia. Jest to jed- nak metoda czasochłonna. Metoda kondensacji piono- wej ćwieków gutaperkowych (kondensacja wierzchołkowa) polega na stopniowej ich kon- densacji w kierunku dowierz- chołkowym. Polecana jest w przypadku kanałów szeroko opracowanych, prostych lub nieznacznie zakrzywionych oraz przy obecności resorpcji wewnętrznej. Wykorzystywa- ne są rozgrzane nad płomie- niem rozpychacze (sprader) i zimne upychacze (plugger). Można też użyć urządzenia takie, jak: Endotec, Touch’n Heat lub podobne. Dobiera- my ćwiek główny tak, aby był o 1 mm krótszy od długości roboczej i stawiał lekki opór przy wyjmowaniu z kanału, pokrywamy uszczelniaczem i wprowadzamy do kanału. Następnie rozgrzanym rozpy- chaczem odcina się korono- wą część ćwieka na poziomie ujścia kanału, jednocześnie zagłębiając narzędzie do- wierzchołkowo. Kolejnym eta- pem jest kondensacja ćwieka najgrubszym zimnym plugge- rem, wykonując kilka ruchów pompujących w zakresie 2-3 mm. Potem uplastycznia się gutaperkę w środkowej części kanału i kondensu- je średnim pluggerem. Na- stępnie uplastycznia się gu- taperkę w wierzchołkowej części kanału i kondensuje najcieńszym pluggerem. Te- raz kondensacja gutaperki w wierzchołkowej części kanału jest zakończona. Kolejny etap to wprowadzanie pociętych ćwieków gutaperkowych, ich uplastycznianie i kondensa- cja najgrubszym pluggerem aż do całkowitego wypełnie- nia kanału. Metoda wymaga szerszego opracowania ka- nału, może być nieskuteczna w zagiętych kanałach. Cha- rakteryzuje się zwiększo- nym ryzykiem przepchnięcia gutaperki poza wierzchołek i czasochłonnością. Zaletą jest kompensacja skurczu stygnącej gutaperki poprzez kondensację. Technika termomechaniczna wykorzystuje uplastycznianie gutaperki w kanale. Wymaga zastosowania narzędzi ma- szynowych o kondensującej budowie, przypominających odwrócony pilnik H-kompak- torów. Narzędzia te, moco- wane na mikrosilniku unitu lub odpowiedniego urządzenia dedykowanego do kompakto- ra, wprowadza się do kanału obok ćwieków gutaperkowych i włącza obroty z prędkością zależną od typu narzędzia. Kompaktor uplastycznia gu- taperkę poprzez wzrost tem- peratury powstały w wyniku tarcia pracującego narzędzia oraz kondensuje ją – jego bu- dowa zapewnia dowierzchoł- kowe i boczne przesuwanie uplastycznionej gutaperki. Przed użyciem kompaktora należy dobrać ćwiek główny i dodatkowe, wprowadzić je z uszczelniaczem do kanału tak, jak w metodzie konden- sacji bocznej. Odmianą jest wykorzystanie systemu Quick- fill, w którym kompaktor jest fabrycznie pokryty gutaperką, nie potrzeba ćwieków. Techni- ka Multi-Fill polega na uprzed- nim rozgrzaniu kompaktora pokrytego gutaperką w spe- cjalnym piecyku. Następnie kompaktor wprowadza się do kanału i włączając obroty, kondensuje w nim gutaperkę. Metody termomechaniczne są szybkie w wykonaniu. Ich wa- dami są: ryzyko przepchnięcia gutaperki poza wierzchołek, ryzyko złamania kompaktora w kanale (niższe w przypadku kompaktorów ze stopów NiTi), powstawanie żłobień w ścia- nie kanału wskutek działania kompaktora. Aby zapobiec przepchnięciu gutaperki poza wierzchołek, można wierz- chołkową część kanału wypeł- nić inną metodą, np. konden- sacji bocznej. Wstrzykiwanie gutaperki upla- stycznionej poza kanałem po- zwala na szybkie wypełnienie kanału, jest przydatne w kana- łach o nietypowym, nieregu- larnym kształcie, przy obec- ności resorpcji wewnętrznej. Jednym z systemów mających zastosowanie w tej technice jest system Obtura II. Składa się z urządzenia podstawo- wego i pistoletowego podajni- ka gutaperki z igłą aplikacyj- ną. Stosuje się tu gutaperkę w formie wałeczków (peletek) umieszczanych w podajniku. Na urządzeniu podstawowym ustawiasiętemperaturę185 o C. Na podajnik pistoletowy na- leży stosować plastikowe osłony termiczne, aby zapo- biec poparzeniu pacjenta. Do wypełnienia tym syste- mem kanał musi być opraco- wany co najmniej do rozmia- ru pilnika 40-60, aby można było wprowadzić igłę. Należy ją wprowadzać do kanału na długość o 4-5 mm krótszą niż długość robocza. Przedtem należy pokryć ściany kanału niewielką ilością uszczelnia- cza, zalecane jest wprowa- dzenie go na sączku. Potem wprowadzamy igłę do kanału i rozpoczynamy wypełnia- nie. Istnieją 2 sposoby pracy Obtura II: jednoetapowe wy- pełnienie całego kanału guta- perką – wstrzykiwanie kończy się, gdy gutaperka wypchnie igłę aplikacyjną z kanału. Na- stępnie gutaperkę kondensuje się zimnym pluggerem i wyko- nuje kontrolne rtg. To sposób szybszy, ale dający mniejszą pewność. Drugi sposób to podawanie gutaperki porcja- mi i kondensacja pluggerem każdej porcji. Przy takim po- stępowaniu zalecane jest wy- konanie rtg kontrolnego po wypełnieniu 1/3 wierzchoł- kowej części kanału. Sposób ten pozwala na dokładniejszą kondensację materiału kom- pensującą skurcz gutaperki w czasie stygnięcia. In- nym systemem jest UltraFill. Składa się z elektrycznego podgrzewacza i podajnika z uchwytem pistoletowym. Gutaperka dostarczana jest w kaniulach zakończonych igłą o średnicy odpowiadają- cej rozmiarowi narzędzia en- dodontycznego 70 lub wiertłu Gates nr 2. Kaniulę podgrze- wa się do temperatury 70 o C w podgrzewaczu przez 15 min, następnie umieszcza w po- dajniku. Aby wprowadzić igłę aplikacyjną, opracowany ka- nał należy poszerzyć w odle- głości 8-10 mm od wierzchoł- ka przynajmniej do rozmiaru 50. Kolejny etap to wprowa- dzenie uszczelniacza i ćwieka głównego na pełną długość roboczą. Ćwiek kondensuje się zimnym pluggerem. Zapo- biega to przepchnięciu upłyn- nionej gutaperki poza wierz- chołek. Później wprowadza się igłę i wstrzykuje gutaperkę powoli z małymi przerwami. Igły nie wysuwamy z kanału, należy pozwolić, aby została wypchnięta przez gromadzą- cą się gutaperkę. Wypełnianie uplastycznionym obturatorem gutaperkowym z rdzeniem z tworzywa sztucz- nego lub metalu – przykłado- we wykorzystywane systemy: Thermafil i Soft-Core. Do ta- kich ćwieków konieczny jest piecyk do ich podgrzewania, co nadaje gutaperce płynność oraz ćwieki próbne – weryfika- tory. Najpierw należy dobrać odpowiedni rodzaj obturatora za pomocą ćwieka próbnego, dobieranego na podstawie pilnika głównego. Weryfikator powinien luźno wchodzić do kanału na pełną długość, jeżeli jej nie osiąga, konieczna jest zmiana rozmiaru na mniejszy. Po dopasowaniu weryfikato- ra wykonuje się kontrolne rtg. Ściany osuszonego kanału należy pokryć uszczelnia- czem. Po podgrzaniu obtura- tora, wprowadzamy go powoli, jednostajnym ruchem z dość dużym naciskiem aż osiągnie długość roboczą. Obturator należy pozostawić przez 2-3 min, aż stwardnieje gutaperka. Uchwyt obturatora odłamu- jemy lub odcinamy wiertłem. Metoda jest prosta, szybka, ale stwarza większe ryzyko przepełnienia kanału niż meto- dy kondensacji. Metoda płynnej fali polega na użyciu elektrycznego prze- nośnika ciepła System B (lub podobnego urządzenia, np. BeeFill, Elements Obturation Unit), którego końcówka peł- ni rolę gorącego spreadera i pluggera (plugger Buchana- na). Przed rozpoczęciem wy- pełniania należy dopasować ćwiek główny tak, aby mógł być wprowadzony na dłu- gość roboczą lub o 0,5-1 mm krótszą. Trzeba też dobrać rozmiar pluggera Buchanana do szerokości kanału. Ćwiek pokrywa się uszczelniaczem i wprowadza do kanału, usta- wia się temperaturę 200 o C na urządzeniu System B i jego końcówką odcina gutaper- kę na poziomie ujścia kanału. Kolejną czynnością jest wsu- wanie końcówki do kanału aż do osiągnięcia długości o kilka milimetrów krótszej od długości roboczej. System wyłącza się (poprzez zdjęcie palca ze sprężyny znajdującej się na rękojeści) na 10 s. Na- stępnie temperaturę ustawia się na 300 o C, aktywuje przez dociśnięcie sprężyny i natych- miast, dynamicznie wyjmuje z kanału. Razem z pluggerem usuwa się nieskondensowaną gutaperkę. Zbyt powolne wy- jęcie lub zbyt długie przetrzy- mywanie aktywnego pluggera w kanale skutkuje usunięciem całej gutaperki. Na tym etapie zakończone jest wypełnianie okolicy wierzchołkowej. Pozo- stałą część kanału można wy- pełnić inną metodą, ale pole- cane jest wypełnienie poprzez wstrzykiwanie i kondensowa- nie małych porcji gutaperki. Metoda jest stosunkowo trud- na, jednak znacznie szybsza od wielu metod kondensacji i zapewnia dobre wypełnienie delty korzeniowej. Niezależnie od użytej metody, należy pamiętać o wykonywa- niu kontrolnych zdjęć rtg po wypełnieniu. Jest to podsta- wowy sposób uniknięcia po- zostawiania niedopełnionych kanałów, które są powodem niepowodzenia leczenia kana- łowego. EndoF5–termicznemetodywypełnianiakanału korzeniowego Jakub Mróz

przegląd stron