be active dentist Tribune

13DENTISTTribune n Ok. 70% studentów sto- matologii uskarża się na dolegliwości bólowe kręgo- słupa jeszcze przed ukoń- czeniem 3. roku studiów i jest to jeden z najczęściej pojawiających się u nich problemów zdrowotnych (dane z Journal of American Dental z 2005 r.). Dużo siedzisz, ucząc się, przebywając na wykładach i spędzając czas wolny. Dodat- kowo praca lekarza dentysty wymusza określoną pozycję. Jak uniknąć chronicznego bólu i zapobiegać przeciążeniom? Czynniki ryzyka Głównym czynnikiem ryzy- ka wymienianym u studentów i lekarzy dentystów jest długo- trwała praca w nienaturalnych, wymuszonych pozycjach i zła postawa (pamiętajmy, dotyczy to również sposobu spędzania czasu po pracy i zajęciach). Obok innych czynników jest też wymieniana liczba sytuacji stresogennych i poziom eks- pozycji. W siedzącej pozycji nacisk na dysk w lędźwiowym odcin- ku kręgosłupa zwiększa się o 50%, a przy zginaniu i skrę- tach tułowia aż o 200% (nie licząc nieprzemyślanego pod- noszenia ciężkich przedmio- tów na długiej dźwigni). Tego typu nakładane przeciążenia mogą powodować wysuwanie się dysku oraz przyczyniać do powstania przepukliny krę- gosłupa i ucisku na struktury nerwowe (np. powodując rwę kulszową). W przeważającej mierze osoby narzekające na ból dol- nego odcinka kręgosłupa nie były narażone na pojedynczy uraz, a raczej koncentrowało się to wokół ciągle powtarza- nych incydentów wywołują- cych i potęgujących dyskom- fort oraz ból. Powtarzanie stresowych dla kręgosłupa sy- tuacji na przestrzeni lat powo- duje degenerację jego struktur i ból pojawiający się później nawet przy minimalnych prze- ciążeniach czy zwykłym sie- dzeniu. Objawy przeciążeń Często przeciążeniom, oprócz samego bólu, towarzyszy: • wyraźny wzrost napięcia mięśni przykręgosłupo- wych, który utrzymuje się przez dłuższy czas po wysił- ku, • może wystąpić uczucie „pulsowania” w napiętych mięśniach, • drętwienie lub mrowienie, • przy problemach dysko- wych ból może objawiać się uczuciem rozrywania w danym segmencie krę- gosłupa, gdy chcemy zmienić pozycję, np. wy- prostować się. Jak uniknąć? Ergonomia w gabinecie i na co dzień Przede wszystkim dostosuj miejsce pracy – biurko, przy którym się uczysz, krzesło lub miejsce zabiegowe w gabine- cie stomatologicznym. Udogodnienia i różnorod- ność we wprowadzanych na rynek produktach z zakresu ergonomii pozwala na coraz lepsze zadbanie o zdrowie. Jeśli pracujesz na siedzą- co pamiętaj, by twoja pozycja była stabilna: • krzesło powinno być dobra- ne tak, by zgięcie w stawach kończyn miało ok. 90 o , a no- gi spoczywały na ziemi, przód siedziska natomiast być nieco spadzisty, zapo- biegając uciskowi na naczy- nia i nerwy, • sylwetka musi być wypro- stowana, a dolny odcinek kręgosłupa delikatnie pod- party tak, by w razie po- trzeby móc się podeprzeć w przerwie zabiegowej, • staraj się tak operować lu- sterkiem i innymi dostęp- nymi narzędziami, by nie przyjmować nienaturalnych pozycji do zabiegu, • pamiętaj o bliskich strefach podparcia, np. wyrostek zębodołowy, policzek pa- cjenta, • łokcie trzymaj podparte na podłokietnikach, jak najbli- żej ciała – gdy masz przerwę w zabiegu, staraj się roz- luźniać mięśnie (często nie- świadomie utrzymuje się napięcie w nadgarstkach i okolicy ramion), • jeśli to możliwe, staraj się zawsze pracować z asystą (układ unitu podzielony wg Shöna), • dostosuj pozycję pacjenta (najlepiej na leżąco), • technika pracy – neutralna pozycja umożliwia równo- wagę mięśni podczas pracy, a odpowiednie ustawienie operatora i asysty względem pacjenta i pola zabiegowe- go, tzw. „praca zegarowa” zapobiega ruchom rotacji tułowia i nadwyrężaniu pra- cy kończyn. Planowanie pracy w gabinecie Ważnym elementem jest rów- nież sposób planowania pracy i jej natężenia: • zarezerwuj więcej czasu na bardziej wymagające proce- dury zabiegowe, • przeplataj pacjentów trud- niejszych z tymi mniej wy- magającymi tak, by zmie- niać natężenie pracy, • rób częste przerwy, w któ- rych uwzględnione będą ćwiczenia rozciągające (stretching). Stretching Oto ogólne zasady, o któ- rych należy pamiętać, wyko- nując te ćwiczenia: • rozciągaj i rozluźniaj napięte mięśnie przy każdej moż- liwej sposobności (a bez- względnie po wizycie każ- dego pacjenta), • wprowadź mięsień w stan napięcia, ale nie przekraczaj nigdy granicy bólu, • wykonuj jednorazowo 3-5 powtórzeń, utrzymując na- pięcie ok. 10 s, • ćwiczenia wykonuj zarówno w gabinecie, jak i po zakoń- czonym treningu sportowym czy cięższej pracy fizycznej. Profilaktyka Jeśli jesteś osobą, która nie ma chronicznego problemu, a chciałaby mu zapobiec, za- cznij chodzić na zajęcia jogi, pilates albo np. ćwiczenia core, które mają za zadanie wzmac- nianie tzw. centrum, czyli mięśni tułowia, gdyż to one zawiadują stabilizacją i pracą pozostałych mięśni i dlatego są tak ważnym elementem każdego treningu sportowego (o ćwiczeniach core dokładniej w następnym artykule). Jeśli pojawi się poważniejszy pro- blem z kręgosłupem, zawsze przy takich ćwiczeniach poin- formuj instruktora, który po- winien ci uświadomić, których ćwiczeń unikać. Najlepiej udać się też do fizjoterapeuty, który dobierze ćwiczenia pod kątem scho- rzenia, wady postawy itp. Je- śli pracujesz wiele godzin i nie możesz uniknąć przeciążeń (dotyczy to często młodych osób nieprzyzwyczajonych do nowego trybu pracy), wybierz się do terapeuty. Oprócz ma- sażu, pracy na tkankach, może on użyć specjalnych technik terapeutycznych, jak np. pra- ca na punktach spustowych czy igłoterapia sucha, które pozwalają na odbarczenie na- piętych mięśni. Bibliografia: 1. Christopher J. Standaert MD, Stuart M. Weinstein MD, John Rumpeltes PT: Eviden- ce-informed management of chronic low back pain with lumbar stabilization exercises. 2. Venu Akuthota MD, Scott F Nadler DO: Core strengthe- ning. Cozrobić,kiedybolikręgosłup? Monika Mitek

be active dentist Tribune

przegląd stron