Dental Tribune Turkish Edition

Bilim & Araştırma DENTAL TRIBUNE Türkiye Baskısı8 Uzun yıllar boyunca medikal ve dental alandaki uygulaması ile bilgisayarlı tomografi ve KIBT’nin arkasındaki teori ya da teknik sağlam bir şekilde test edilmiş ve kanıtlanmıştır. Houns- field ünitesi, radiodansitenin ta- nımlanması için yaygın olarak kabul gören standart kantitatif ölçektir ve doktorlara bilgisayarlı tomografideki bilinen standart ve hata oranını sağlamaktadır. Me- dikal ve dental topluluk tarafın- dan KIBT’in yaygın olarak kabul gördüğü, teknolojin dental ve tıbbi uygulamalarda giderek ar- tan varlığıyla ortaya konmuştur. Ayrıca, medikal ve dental görün- tüleme için bir akreditasyon or- ganizasyonu olan Toplumlarara- sı Akreditasyon Komisyonu, 3-D KIBT görüntüleme için yönerge- ler ve akreditasyon kriterleri ge- liştirmiştir. Böylece, KIBT’nin te- davi standardı teknolojisi olarak kabul edilmesi için Frey ve Dau- bet kriterlerinin her ikisini de yerine getirdiği görünmektedir. KIBT görüntülemenin değe- rini veya Frey veya Daubet kri- terlerini başarılı bir şekilde kar- şılama yeteneğini indirgemeksi- zin, KIBT’nin olmaması görüntü- leme tedavi standardının eksikli- ği için fiili bir kanıt değildir. Bir- çok hasta diş hekimine komplike olmayan vakalarla gelmektedir ve bu vakalar için geleneksel iki boyutlu radyolojik görüntüleme tetkikleri uygun olup, diş heki- mine hastanın görüntüleme te- davi standardını sağlamaktadır. Daha karmaşık vakalarda, diş hekimine tedavi planlaması ve tanılamada daha üstün nitelikli anatomik kanıtlar sağlaması amacıyla 3-D görüntüleme kul- lanılabilir. KIBT üç boyutlu gö- rüntüleme komplike olmayan vakalarda da kullanılabilir ancak 2014 yılındaki her vaka için ille de tedavi standardı olarak düşü- nülemez. Bilirkişi Tanıklığı Uzman, eldeki konuyla ilgili bir görüş vermek üzere yeterli asgari niteliklere sahip olan kişi- dir. Tüm uzmanlar aynı düzeyde değildir ve aslında üç eyalette (Lowa, Güney Dakota ve New Hampshire) görüş sunmak için uzmanın sadece ilgili alanda ni- telikli olması gerekmektedir. Uz- manlar mahkemeler tarafından, sözü geçen şartlar altında, bir hastanın normal asgari kabul edilebilir tedavisinin neleri kap- sadığı konusunda yargıç ve jüri- yi eğitmesi amacıyla kullanılır. Bilirkişi tanıklığı, tanımı ge- reği bir uygulayıcının görüşü- dür. Bu, uzman tarafından, ilgili, geçerli ve bilimsel topluluk için- de onanmış olduğuna inanılan gerçek, delil, tecrübe ve bilgiye dayalı olarak sunulan görüştür. Uzman, malpraktis şüphesi ile gözden geçirilen bir davada: grafik notları, radyografik tetkik- ler, yeminli ifadeler ve profesyo- nel yazışmalar da dâhil olmak üzere birçok şeyi inceler, ancak incelemeler bunlarla sınırlı de- ğildir. Son beş yıl içinde, mal- praktisin kanıtlanması ya da iyi uygulama savunmasına yardım- cı olması için, hem davacılar ve savunma avukatlarının hem de uzmanların, işlem öncesi ve / veya sonrası KIBT görüntüleme tetkiklerine güvendiği dava sayı- sında belirgin bir artış olduğu bildirilmektedir. Malpraktisi ka- nıtlamak ya da iyi uygulamayı desteklemek amacıyla yapılan tedavi sonrası radyografik gö- rüntüleme tıpta yeni değildir. Aslında, birinci dünya savaşın- dan önceki yıllarda, tedavi son- rası grafiler en önemli malprak- tis iddialarının yer aldığı bazı da- valardaki hâkim kararında mer- kezi bir rol oynamıştır. Eğer KIBT davacılar, savun- ma avukatları ve uzmanların stratejilerinin bir parçasını oluş- turuyorsa, mantıken KIBT’nin sadece yaygın ve uygun değil ay- nı zamanda bir uzmanın (ve jü- rinin) davayı incelerken görüş oluşturmasında önemli bir değe- re sahip olmalıdır. KIBT, kötü bir sonuç meydana gelme nede- nini ya da doktorun ne yaptığını, neden yaptığını açıklamaya yar- dımcı önemli bir ek bilgi olarak görülebilir. Ayrıca, KIBT jürideki meslekten olmayan kişiler için güçlü ve kolay anlaşılır görüntü- ler sağlamaktadır. KIBT’nin vakaya kattığı değe- rin kabul edilmesi KIBT’nin her vakada mutlaka tedavi standardı olduğunu göstermez. Diş heki- mi, söz konusu vaka üzerindeki kendi tecrübe ve bilgisine göre prosedür öncesi bir KIBT çalış- masının yapılıp yapılmayacağına karar verecektir. Literatür Desteği Herhangi bir teknolojinin standart tedavi olarak kabul edi- lebilmesi için, teknolojiyi des- tekleyen bol miktarda literatü- rün olması gerekmektedir. Tek- nolojinin risk ve yararlarının, hasta tedavisinde uygulanması ve kabul edilebilir kullanımı için yönerge ve protokollerin litera- türde ele alınmış olması gerek- mektedir. KIBT’nin dental literatürdeki etkisini değerlendirmek amacıy- la Ekim ayında yazar tarafından, konik ışınlı BT, konik ışınlı BT + dental, konik ışınlı BT + dental implantlar, konik ışınlı BT + or- todonti, konik ışınlı BT + oral cerrahi, konik ışınlı BT + endo- donti, kelimeleri ile bir PubMed literatür taraması gerçekleştiril- miştir. Sonuçlar Tablo 1'de veril- miştir. Tablo 1’deki verilerin değer- lendirilmesi, literatürde diş he- kimliğinde çeşitli disiplinlerde KIBT kullanımına ilişkin önemli sayıda makale olduğunu açıkça göstermektedir. Literatürde bu- lunan makalelerin büyük çoğun- luğu KIBT’nin dental implant te- davisi, oral ve maksillofasiyal cerrahi, ortodonti ve endodonti- de hasta tanı ve tedavi planlama- sında kullanımı ile ilgilidir. KIBT teknolojisinin hasta tedavisinde yeni uygulamaları ile ilgili ma- kale örnekleri de fazladır. Bazı makalelerde KIBT’nin riski ve faydaları ele alınmış ama hiçbi- rinde hastaya zararlı olduğu ve- ya KIBT’nin tedavi planlaması ve tanılamada önemsiz olduğu yö- nünde bir suçlama yer almamış- tır. Yazarlar Alamri ve ark (Den- tal klinikte KIBT uygulamaları: Literatürün gözden geçirilmesi. Gen Dent 2012: 60 (5) 390-400) ile De Vos ve ark (Oral ve mak- sillofasiyal bölgenin konik-ışınlı bilgisayarlı tomografi (KIBT) ile görüntülemesi: Sistematik litera- tür gözden geçirme. Int J Oral Maxillofax Surg 2009; 38; 609- 625) tarafından KIBT için iki benzer PubMed literatür tarama- sı yapılmıştır. Bu kapsamlı ma- kalelerin her ikisi de KIBT hak- kında bol miktarda literatür ol- duğunu ve diş hekimliğinin bir- çok disiplininde uygulamasının olduğunu göstermektedir. Mesleki Yönergeler KIBT gibi bir teknolojinin diş hekimliğinde tedavi standardı haline gelmesi için, hasta tedavi- sinde kullanım ve uygulama yö- nergelerinin, hastaları tedavi et- mek için bu teknolojiyi kullanan diş hekimliği disiplinlerinin ör- gütsel organları tarafından ha- zırlanmış olması gerekmektedir. Diş hekimliğinde, KIBT’yi hasta tedavisinde en fazla kullanan ve uygulayan diş hekimleri arasın- da, genel dişhekimleri, oral ve maksillofasiyal cerrahlar, endo- dontistler, oral ve maksillofasi- yal radyologlar, ortodontistler ve periodontistler bulunmaktadır. Amerikan Diş Hekimleri Bir- liğinde (ADA), ABD'deki dişhe- kimlerinin yaklaşık %75'ini tem- sil eden 180.000'den fazla lisans- lı diş hekimi vardır. Amerikan Diş Hekimleri Birliği (ADA) 2012 yılı Ağustos ayında ana dergisi The American Dental Associati- on Journal’da bir tavsiye bildi- rim makalesi yayınlamıştır. Ma- kale KIBT’nin birçok olumlu yö- nünü ele almış, ama KIBT’nin yeni bir tedavi standardı olarak adlandırılmasına kadar gideme- miştir. Aksine, ADA diş hekimi- nin KIBT’yi "konvansiyonel rad- yografiye yardımcı olarak, selek- tif olarak.” kullanmasını destek- lemektedir. ADA, yıllık toplantı- larına ve yıl boyunca devam eden eğitim kurslarına KIBT’ye ilişkin dersleri dâhil ederek KIBT’nin değerini ve varlığını ayrıca kabul etmektedir. Amerikan Oral ve Maksillofa- siyal Cerrahi Derneği’nin (AA- OMS), ABD'de görev yapan oral ve maksillofasiyal cerrahların yaklaşık %95'ini temsil eden 9.000'den fazla üyesi vardır. Lite- ratür 2007 yılından beri oral ve maksillofasiyal cerrahide KIBT uygulamasını ele almaktadır. AA- OMS’nin hasta tedavisi için KIBT kullanımı ve uygulaması için sü- rekli eğitim önerisi 2011 yılına dayanmaktadır. AAOMS, 3-D KIBT görüntüleme için akredi- tasyon kriterleri ve yönergeler geliştirmek için IAC ile çalışmış- tır. OMFS uzmanlık programları son anketinde, program direktör- lerinin %87’si hasta tedavisinde kendi uzmanları tarafından KIBT kullanımını onaylamıştır. Amerikan Endodontistler Derneği (AAE) ve Amerikan Oral ve Maksillofasiyal Radyologlar Derneği (AAOMR), KIBT hakkın- da resmi bir görüş makalesi ya- yımlamıştır. Bu makale, radyas- yon maruziyetini en aza indir- mek ve çözünürlüğü artırmak için görüş alanının sınırlanması, KIBT ‘de dikkatli hasta seçimi ve diş hekimin görüntünün tama- mını yorumlama sorumluluğu gibi birçok önemli noktadan oluşmaktadır. Görüş makalesi, “KIBT’nin endodontide kullanı- mı, karmaşık durumların değer- lendirilmesi ve tedavisi ile sınırlı olmalıdır” açıklaması ile devam etmektedir. Makalede daha son- ra bu “karmaşık durumların” dokuzu listelenmektedir. Özet olarak, görüş makalesinde, 2-D görüntülere yardımcı olarak KIBT’nin değeri tanınmakta ve “KIBT karmaşık durumlarda bir- den fazla geleneksel görüntü ile kıyaslandığında miktar tasarrufu sağlayabilir” denilmektedir. Endodontide KIBT kullanımı- na ilişkin literatür ilk olarak 2003 yılında Endodonti Dergisin- de yayınlanmıştır. Amerikan En- dodonti Derneği, kendi web site- sinde verilen endodontide KIBT kullanımına ilişkin sürekli eğiti- minin sponsorudur ve organi- zasyon yıllık toplantısında mo- dern endodonti ile bağlantılı ol- masından dolayı KIBT’ye değerli bir zaman ayırmaktadır. Endo- donti uzmanlıklarının birçoğun- da (47’den 44’ünde ) hasta teda- visinde KIBT kullanılmaktadır. Diş hekimliğinde KIBT kulla- nımına ait literatür 1998 yılına kadar uzanmaktadır. AAMOR, hem CE etkinlikleri ve yıllık top- lantısında, hem de kendi internet sitesi yoluyla KIBT ile ilgili sü- rekli eğitim için büyük çaba har- camaktadır. KIBT eğitim ve öğre- timi, radyoloji’nin ADA onaylı ye- di uzmanlığının hepsinin uzman- lık müfredatına dâhildir. Yarık damak ve dudak, gö- mülü dişler ve maksillofasiyal deformiteleri olan hastaların yer aldığı karmaşık ortodontik olgu- larda, anatomik doğruluğun bü- yük değer taşıdığı literatürde yaygın olarak kabul edilmiş ve tartışılmıştır. AAO yıllık toplantı konferans izlencesi gözden ge- çirmesi, KIBT’nin bugünün orto- dontisti için önemli bir konu ol- duğunu göstermektedir. Dental Eğitim Dergisi'nde Smith ve ark tarafından yazılmış olan yeni ta- rihli bir makalede ABD ve Kana- da'da ortodontik programlarda KIBT kullanımı değerlendiril- miştir. Bu makaleye göre: - Ortodontik programların %83’ü KIBT’yi kullanabil- mektedir. - Programların %73’ü hasta ta- nısında “düzenli” KIBT kulla- nımını bildirmektedir. - KIBT kullanım alanları: gö- mülü dişler, kraniofasyal anomaliler, TAD yerleştirme, TME değerlendirme, üst so- lunum yolu analizi ve mak- sillofasiyal gelişim için tanı ve tedavi planlamasına odak- lanmaktadır. KIBT’nin periodontide kulla- nımının tartışıldığı literatür ilk olarak on yıl önce AAP dergisin- de yayınlanmıştır. Amerikan Pe- riodontist Derneği’nin yıllık top- lantı gündemi ve Periodontoloji Dergisi, KIBT’nin periodonti alanında oldukça etkili olduğu- nu göstermektedir. ABD’deki doktora sonrası periodontal programlarının 51’inin tümünde hasta tedavisinde KIBT kullanıl- maktadır. 25.000’den fazla aktif üye ile dünyanın en büyük dental imp- lant organizasyonu ve dental implant alanında sürekli eğitim sağlayıcısı olan Uluslararası Oral İmplantologlar Kongresi (ICOI), 2012 yılının Nisan ayında kendi dergisi İmplant Diş Hekimli- ği’nde KIBT üzerine bir uzlaşma Sayfa 9DT Aramada kullanılan anahtar kelimeler Makalenin ilk olarak yayınlandığı yıl Makale sayısı KIBT 5.537 1988 KIBT + dental 1.951 1998 KIBT + dental implant 617 2002 KIBT + ortodonti 725 2003 KIBT + oral cerrahi 1.041 1998 KIBT + endodonti 313 2007 Tablo 1. Diş hekimliğindeki genel dişhekimleri ve uzman meslek örgütlerinin birçoğu tavsiyeler, yönergeler ve bir görüş makalesi ile KIBT hakkındaki tartışmaya katılmışlardır. Sayfa 6DT KIBT 5.5371988 KIBT + dental 1.9511998 KIBT + dental implant 6172002 KIBT + ortodonti 7252003 KIBT + oral cerrahi 1.0411998 KIBT + endodonti 3132007

Dental Tribune Turkish Edition

Pages Overview