Dental Tribune Turkish Edition

Bilim & Araştırma DENTAL TRIBUNE Türkiye Baskısı6 Ticari olarak diş hekimliğine girdiği 2001 yılından sonra, ko- nik ışınlı bilgisayarlı tomografi (KIBT), maksillofasiyal görüntü- leme için hızlı bir şekilde yeni bir tedavi standardı olma yolun- da ilerlemektedir. Sadece on yılı biraz geçkin sürede, KIBT dental görünüm üzerine patlama yap- mış ve dental uzmanlara göre maksillofasiyal görüntülemede, daha önceden kullanılamayan ve ulaşılamayan üç-boyutlu (3-D) anatomik doğruluğu sağlamıştır. Başka yeni teknolojilerin birço- ğunda olduğu gibi, sıra dışı ol- maktan sıradan olmaya doğru yol almış ve böylece çalışanlar ve hastalar tarafından kabul gör- müştür, KIBT’nin maliyet azal- dıkça, teknolojiye erişim arttıkça ve potansiyel olumsuz hasta et- kileşimi (radyasyon maruziyeti gibi) zayıflatıldıkça, diş hekimli- ğinde istisnai kullanımı neredey- se sıradan kullanıma ilerlemiş- tir. Bugün KIBT, çoğu kişi tara- fından diş hekimliğinde, diş imp- lantı, ortognatik, ortodontik veya endodontik vakaların birçoğun- da standart prosedür olarak gö- rülmektedir. KIBT’nin diş hekimliğindeki gelişimi radyolojik ekipman üre- ticilerinin de dikkatini çekmiştir. 2001 yılında, sadece bir şirket KIBT sistemi satmaktaydı. 2014 yılında ise KIBT cihazı ve tekno- lojisi satan en az 20 şirket bulun- maktadır. En önde gelen dental ekipman distribütörlerinden Henry Schein, son beş yıl içinde KIBT satışlarının toplam dijital görüntüleme satışlarındaki ora- nının %5’den neredeyse %50’ye yükseldiğini görmüştür. KIBT, genel diş hekimleri ve uzmanlar tarafından, kendi uy- gulamalarını hasta tedavisinde teknolojinin öncüsü olarak ta- nımlayan ve ayırt eden bir araç olarak da kabul edilmektedir. Bugünün hastaları diş hekimle- rinin ve doktorlarının teknoloji ve sağladıkları hizmetler açısın- dan güncel olmalarını bekle- mektedirler. KIBT, doktora has- talarını tedavi ederken önemli avantajlar getiren bir teknoloji sağlamasının yanında, 3-D gö- rüntülerin doktor ve hasta tara- fından "gerçek zamanlı” olarak büyük bir ekranda görülebildi-ği etkileyici bir özelliğe de sahiptir. Bir klinik için KIBT, düz film radyografik görüntüleme tetkik- leri gibi, bir gelir jeneratörü ola- rak düşünülebilir. KIBT cihazı ne kadar fazla kullanılırsa elde edilen gelir de o kadar fazla ola- caktır. Ayrıca, cihaz sahibi bir ücret karşılığında diğer meslek- taşlarının cihazı kullanmalarına izin verebilir, böylece cihazın genel operasyon maliyetini azal- tabilir. Tedavi standardı tıbbi veya dental değil, yasal bir kavramdır. Hasta tedavisindeki yöntem ve teknikler iyileştikçe, tedavi stan- dartları sürekli olarak gelişmek- tedir. Tedavi standardı için uy- gun bir tanım aşağıdaki ifadeleri içerebilir: diş hekiminin, aynı veya benzer koşullar altında ma- kul yetkinlikte ve sağduyulu bir diş hekiminden beklenen beceri ve özeni kullanma sorumluluğu vardır. Tedavi standartları, yerel, bölgesel veya ulusal olabilir. Tedavi Standardının Etkileri KIBT gibi gelişmekte olan bir teknolojinin yeni bir tedavi stan- dardına etkisinin birçok kriteri vardır. Bu kriterler arasında: mahkeme kararları, bilirkişi ta- nıklığı, literatür desteği, mesleki yönergeler, maliyet ve teknoloji- nin kullanılabilirliği, üçüncü ta- raf mükellefler tarafından yapı- lan geri ödeme ve çoklu uzman- lık kullanımı ve tanınma yer al- maktadır, ancak bunlarla sınırlı değildir. Tek tek ele alındığında, bu kriterler herhangi bir teknoloji- nin tedavi standardı olmasını sağlamazlar. Üstelik bir tedavi standardı belirlemede kullanabi- lecek kriterler sadece bunlar da değildir. Birlikte ele alındığında bu kriterler, KIBT teknolojisinin maksillofasiyal görüntülemede, diş implantları, ortognatik cerra- hi, zorlu gömülü dişlerin mani- pülasyonu, ortodonti, endodonti yapılması gereken hastaların te- davisinde ve diş hekimliğinin di- ğer birçok alanında seçilmiş ol- gularda diş hekimine yardımcı olması için tedavi standardı ola- rak düşünülmesi için yeterince geliştiği yönünde güçlü kanıtlar sağlamaktadır. Yasal Perspektif Amerika Birleşik Devletle- ri'nde hukuk sistemi karmaşık ve parçalıdır. KIBT ‘nin önemli ya da merkezi bir rol oynadığı den- tal malpraktis davalarında alınan kararların araştırılabileceği bir veritabanı bulunmamaktadır. Ye- ni bir teknolojinin mahkemede tedavi standardı olarak kabul görmesi için Frey testini geçmesi gerekmektedir. Bu standart, bir poligraf testinin delil olarak ka- bul edilebilirliğinin tartışıldığı 1923 yılındaki bir vaka olan Frey v. Birleşik Devletleri’nden gel- mektedir. Frey standardı, mah- kemeye sunulan bilimsel kanıtın mahkeme tarafından "genel ola- rak kabul görmüş olan” olarak yorumlanması ve bilirkişi tanık- lığının yeterli düzeyde oturmuş ve kabul görmüş olan bilimsel yöntemlere dayalı olması gerek- tiğini savunmaktadır. Frey vakasında mahkeme gö- rüşü: "Bilimsel bir ilkenin ya da keşfin, deneysel ve kanıtlanabilir aşamalar arasındaki çizgiyi tam olarak ne zaman geçtiğini belir- lemek zordur. Bu alacakaranlık bölgesinde bir yerde, ilkenin de- lil kuvveti kabul edilmelidir ve mahkemeler, iyi bilinen bir bi- limsel ilke ve keşiften ortaya çı- karılan deneysel tanıklığın ka- bulü için uzun bir yol gidecek- ken, çıkarımın yapıldığı şeyin ait olduğu alanda genel kabul gör- müş olması için yeterince otur- muş olması gerekmektedir" Birçok yargı ve federal mah- kemede, Frey standardının yeri- ni Daubet standardı almaktadır. Daubet standardı, duruşma hâ- kimi tarafından, bir uzmanın bi- limsel tanıklığının, bilimsel ola- rak geçerli ve söz konusu soru- nun gerçeklerine düzgün bir şe- kilde uygulanabilir akıl ya da metodolojiye dayalı olup olmadı- ğının bir ön değerlendirmesinin yapılması amacıyla kullanılmak- tadır. Bu standardın altında, me- todolojinin geçerli olup olmadı- ğının belirlenmesinde göz önün- de bulundurulabilecek faktörler şunlardır: - Söz konusu teori veya tekni- ğin test edilip edilmediği ve- ya test edilip edilemeyeceği, - Bilirkişi incelemesinin yapıl- mış ve yayınlanmış olması - Bilinen veya olası hata oranı- nın varlığı, - Çalışmasını kontrol eden ba- kım standartlarının varlığı, - İlgili bilimsel topluluk içinde yaygın olarak kabul görmüş olması. Konik Işınlı Bilgisayarlı Tomografi: Diş Hekimliği Yeni Bir Tedavi Standardına Hazır mı? Dr. Lee M. Whitesides, ABD Bugün KIBT, çoğu kişi tarafından diş hekimliğinde, diş implantı, ortognatik, ortodontik veya endodontik vakaların birçoğunda standart prosedür olarak görülmektedir. Sayfa 8DT

Dental Tribune Turkish Edition

Pages Overview