Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download

be active dentist Tribune

16 DENTIST Tribune n W  leczeniu endodontycz- nym łatwo o  powikłania i  błędy. Zmienna anatomia kanałów, ich obliteracja i za- krzywienie, praca delikatny- mi narzędziami, stosowanie drażniących środków płu- czących i  niejednokrotnie trudnodostępne pole ope- racyjne są ich przyczyną. Nie zawsze powikłań da się uniknąć, lecz jest możliwe zmniejszenie ryzyka ich wy- stąpienia. W  niniejszym ar- tykule przedstawiono różne typy powikłań oraz sposoby na zmniejszenie ryzyka ich wystąpienia. Nieprawidłowe rozpoznanie powoduje wybór niewłaściwej metody leczenia i skutkuje złym rokowaniem. Aby go uniknąć, musimy szczególnie starannie przeprowadzić badanie pacjen- ta – testy żywotności miazgi, wrażliwość na opukiwanie pio- nowe i  poziome oraz badanie radiologiczne pozwolą na po- stawienie trafnej diagnozy. Przypadkowe obnażenie miazgi jest powikłaniem, które- go w wielu przypadkach trudno uniknąć, zwłaszcza przy opra- cowywaniu głębokich ubytków próchnicowych. Jego przyczy- ną może być również znacz- ne starcie patologiczne zęba lub rozległa komora, głównie u młodych pacjentów. Gdy już do niego dojdzie i mamy pew- ność, że obnażenie nastąpiło w  obrębie tkanek nieobjętych próchnicą i  jest niewielkie, należy zastosować metodę pokrycia bezpośredniego pre- paratem wodorotlenku wapnia lub MTA. Skuteczność metody pokrycia bezpośredniego jest mniejsza u  pacjentów w  star- szym wieku, w związku z tym często konieczne jest u  nich późniejsze leczenie kanałowe. Obnażenie próchnicowe wy- maga leczenia kanałowego lub amputacji przyżyciowej w przy- padku zębów z nieukończonym rozwojem korzeni. Niecałkowite usunięcie mia- zgi żywej powoduje jej resztko- we zapalenie będące źródłem bólu i niezadowolenia pacjenta. Niedokładne usunięcie resztek miazgi uniemożliwia skutecz- ną obturację systemu kanało- wego. Pozostawiona martwa miazga jest źródłem zakaże- nia, które może prowadzić do powstawania zapaleń tkanek okołowierzchołkowych. Aby tego uniknąć, należy szcze- gólnie starannie opracowywać mechanicznie kanał na pełnej długości roboczej o co najmniej 3 rozmiary narzędzi od pierw- szego narzędzia osiągającego pełną długość roboczą. Narzę- dzie ISO 25 to absolutne mini- mum. Obfite płukanie podchlo- rynem sodu pomaga usunąć resztki miazgi i zdezynfekować kanał tam, gdzie narzędzia nie docierają. Powikłania związane z  za- stosowaniem środków dewi- talizujących – nieszczelne wypełnienie tymczasowe, powoduje przesączanie środka do przyległych tkanek miękkich i trudnogojące się zmiany mar- twicze w tkankach dziąsła są- siadującego z  ubytkiem (czę- sto zdarza się to w rozległych, poddziąsłowych ubytkach klasy II). Aby uniknąć bólu po zabiegu dewitalizacji, należy na obnażoną miazgę zakładać wypełnienie tymczasowe bez ucisku – między miazgą a wy- pełnieniem powinna znajdować się kulka z waty. Środki dewi- talizujące mogą powodować powstawanie zapaleń tkanek okołowierzchołkowych, jeżeli pozostają w  jamie zęba przez zbyt długi czas, dlatego w cią- gu 2 tygodni od dewitalizacji należy przeprowadzić leczenie kanałowe. Dewitalizacja uszka- dza tkankę miazgowo-ozęb- nową, co zmniejsza szanse na pozytywny wynik leczenia kanałowego, dlatego w  miarę możliwości powinno się jej uni- kać i  wykonywać ekstyrpację w znieczuleniu. Złamanie korony zęba – zęby, które wymagają leczenia endodontycznego często są w znacznym stopniu zniszczo- ne przez proces próchnicowy. Wykonanie dostępu endodon- tycznego dodatkowo osłabia tkanki twarde. Powikłaniu temu trudno zapobiegać zanim wy- konana zostanie ostateczna odbudowa, jedynym sposo- bem na zmniejszenie ryzyka złamania jest wyłączenie zęba ze zwarcia, jeżeli zachodzi po- dejrzenie, że ząb może się zła- mać. Złamanie często wiąże się z koniecznością odbudowy protetycznej (wkład korono- wo-korzeniowy, korona prote- tyczna), co znacznie zwiększa koszty leczenia i  powoduje niezadowolenie pacjenta. Zła- manie może nastąpić także już po odbudowie korony za po- mocą wypełnienia. Wpływa na to stopniowa utrata wody przez twarde tkanki zębów leczonych kanałowo. Złamanie takie czę- sto zdarza się przy rozległych ubytkach typu MOD, odłamu- je się ściana policzkowa lub językowa/podniebienna. Linia takiego złamania często prze- biega na tyle głęboko poddzią- słowo, że odbudowa zacho- wawcza lub protetyczna będzie wymagała zabiegu wydłużenia korony klinicznej lub w  ogóle nie będzie możliwa. Dlatego też zastosowanie korony prote- tycznej oraz – w razie potrzeby wkładu koronowo-korzenio- wego – jest najpewniejszym sposobem odbudowy mocno zniszczonych zębów po lecze- niu endodontycznym. Perforacja to każde przy- padkowo wykonane połączenie między jamą zęba a  ozębną. Może dotyczyć części korono- wej i  korzeniowej. Perforacja ściany lub dna komory rokuje lepiej, można ją wypełnić ce- mentem szkłojonomerowym lub MTA. Perforacja korzenia spowodowana jest najczęściej jego znaczną krzywizną lub nieprawidłowym użyciem na- rzędzi maszynowych. Narzę- dzia maszynowe nie służą do udrażniania kanału, można ich używać dopiero po udrożnieniu kanału narzędziami ręcznymi. Najbezpieczniej jest poszerzyć kanał ręcznie co najmniej do rozmiaru ISO 15 przed uży- ciem narzędzi maszynowych. Perforacja korzenia na począt- kowym etapie leczenia najczę- ściej uniemożliwia prawidłowe Endodontyczne F5 – powikłania i błędy w leczeniu endodontycznym oraz jak ich unikać Jakub Mróz Ryc. 1: Złamany fragment pilnika K ISO 15 o długości 4 mm w mezjalnym korze- niu zęba 36. Ryc. 2: Po lewej: złamane narzędzie z ryciny 1 wydobyte z kanału. Po prawej: pilnik systemu Reciproc zacementowany w igle iniekcyjnej i usunięty z kanału. Ryc. 3: Bardzo rzadkie powikłanie – złamane wiertło różycz- kowe, do złamania doszło w czasie opracowywania komory.

przegląd stron