Dental Tribune Netherland Edition

6 Interview dental tribune - netherlands edition juni 2015 TEKST: MARIEKE EPPING FOTO’S: CHARLES DUMAS In het dagelijks leven dragen we al- lerlei voor de hand liggende gebrui- ken aan volgende generaties over. Zo eten we als Nederlander in de avond warm, lopen we marathons op sterk geveerde schoenen én poetsen we onze tanden liefst tweemaal per dag met fluoridetandpasta van een A-merk. Hoeveel blijft er over van deze gebruiken als we ze onderwer- pen aan wetenschappelijk onder- zoek? Dat vroeg dr. Martijn Rosema (ACTA) zich af, die zich als promo- vendus enkele jaren mocht vastbij- ten in het fenomeen tandenpoetsen. Welke aspecten van tandenpoetsen dragen werkelijk bij aan effectieve plaqueverwijdering? Waar eindi- gen de feiten en beginnen de fabels? In dit interview komt de mondhygië- nist-onderzoeker met de ene verras- sende bevinding na de andere. Laten we beginnen bij het begin: wat zijn de positieve effecten van tandenpoetsen? Tandenpoetsen dient voor het verwijderen van plaque en het voorkomen van gebitsziekten. Maar dat is een antwoord door de bril van een mondzorgprofessio nal. Voor de consument zijn een frisse smaak en mooie tanden de belangrijkste redenen om de tan den te poetsen. Uw onderzoeksresultaten hebben ook in algemene media veel aandacht gekregen. Is er over iets alledaags als tandenpoetsen nog veel nieuws te vertellen? Tot nu toe is vooral veel producton derzoek gedaan, waarbij tanden borstels, poetsgedrag en poetsme thoden werden vergeleken. Ik heb geprobeerd de meest praktische aspecten rondom tandenpoetsen op wetenschappelijke wijze in kaart te brengen en te bundelen tot een soort synopsis. Iedereen poetst zijn tanden: met welke as pecten hebben we dan allemaal te maken? Welke invloed hebben die aspecten op de effectiviteit van het poetsen? Met proefpersonen en middels literatuuronderzoek heb ik veel praktische vergelijkingen gemaakt. Zoals het verschil tussen elektrisch poetsen en met de hand, een mul ti-levelborstel versus een met een vlak profiel en de invloed van de leeftijd van de tandenborstel. Het leuke aan deze insteek was dat veel ‘onderbuikgevoelens’ die ik heb – en met mij waarschijnlijk vele andere mondzorgprofessionals – hiermee wetenschappelijk bewe zen konden worden, of juist niet (zie kader op pagina 9, red.). Poetsen doet men – uiteraard – met een borstel en tandpasta. Hoeveel voegt tandpasta eigenlijk toe aan de effectiviteit van poetsen? De conclusie van mijn onderzoek - en dat van anderen wereldwijd - is dat tandpasta de tandenborstel niet effectiever maakt in het ver wijderen van plaque. Dat is een controversiële boodschap, zeker als je bedenkt dat er wereldwijd miljarden dollars omgaan in de tandpasta-industrie. Fabrikan ten zijn natuurlijk niet blij met de boodschap ‘tandpasta is nutte loos’. Dat is het ook niet, je moet je realiseren wat de reden is dat tandpasta wordt gebruikt. Niet plaque verwijderen, maar fluo ride toedienen. Het nut van flu oride staat onomstotelijk vast en tandpasta is daar een goede toe dieningsvorm voor. De consument gebruikt tand pasta echter in de eerste plaats voor een frisse adem, en pas in tweede instantie voor gebits bescherming. Men wil vooral ’s ochtends van die onaangename smaak en geur af. Een patiënt moet zijn keuze voor tandpasta daarom vooral baseren op welke tandpasta hij lekker vindt. Voor de fluoride maakt het niet uit of deze uit merk A, B of C komt, als die er maar in zit, en de mate van plaqueverwijdering wordt ook niet anders door het merk tand pasta. Sterker nog: er zijn aanwij zingen dat tandpasta ervoor zorgt dat een tandenborstel minder plaque verwijdert. Hoe kan dat? De tandpasta zit eigenlijk ‘in de weg’. Je verwijdert plaque met de puntjes van de nylon haren. Uit een in vitro-studie met elek trische tandenborstels blijkt dat tandpasta een soort demping vormt op die puntjes, waardoor deze minder effectief zijn in het verwijderen van plaque. In mijn onderzoek vond ik geen signi ficant verschil, maar numeriek zagen we wel meer plaquever wijdering wanneer er géén tand pasta werd gebruikt. Dat bleek ook uit eerdere onderzoeken bin nen ACTA. Erg veel maakt het dus niet uit, wat ons terugbrengt naar de reden van het gebruik van tandpasta: de fluoridetoediening. Daarvoor heeft tandpasta gebrui ken zeer zeker nut, dus poets vooral met! Wat zijn de meest gemaakte fouten tijdens het tandenpoetsen? De grootste bedreiging voor het tandenpoetsen is dat mensen er niet hun aandacht bij houden. De spanningsboog is heel kort: als twee minuten het advies is, dan zie je dat mensen misschien één tot anderhalve minuut met hun gedachten volledig bij het poet sen zijn. Mensen pakken hun tan denborstel, doen er tandpasta op, steken hem in de mond en lopen de badkamer uit. Snel iets klaar leggen voor morgen, de afwasma chine nog even aanzetten et ce tera. Na twee minuten hebben ze dan zes keer rechtsboven gepoetst en twee keer linksonder, maar de rest van het gebit is niet schoon. Dit probleem geldt zowel bij ma nueel als elektrisch poetsen. Om er zeker van te zijn dat het gehele gebit zorgvuldig is ge poetst, is het belangrijk een rou tine te ontwikkelen. Dat vraagt een bepaalde toewijding en tijds investering die voor veel men sen lastig is. Mensen hebben ’s ochtends haast en zijn ’s avonds moe. Ik houd mijn patiënten voor dat ze zichzelf na een poetsbeurt recht in de spiegel aan moeten kunnen kijken en kunnen zeggen dat ze overal geweest zijn in de mond: alle vier kwadranten aan de binnenzijde, buitenzijde en op het kauwvlak zijn gepoetst. Verder maken veel mensen met een handtandenborstel te grote bewegingen. Alsof ze de keuken vloer aan het schrobben zijn! Die beweging leert men als kind aan en raakt men dus moeilijk kwijt. Ook bij een overstap naar een elektrische borstel blijf je die grote beweging zien, terwijl de elektri sche borstel effectiever is wanneer deze stil op de tand wordt gehou den. Leer iemand die beweging maar eens af, als hij al veertig jaar zo poetst. Dat is een uitdaging. Wat moet een tandarts doen als een patiënt niet goed poetst? De tijd nemen voor een goe de poetsinstructie, en vragen naar de reden wanneer een pati ënt de instructie niet aanneemt of volgt. Als iemand dan zegt: ik heb er geen zin in, mijn gebit in teresseert me niets, dan moet je het ook laten. Dat is net als zeg gen tegen een roker dat hij moet stoppen, terwijl hij zelf niet wil. Op een gegeven moment moet je dan als behandelaar ‘je verlies nemen’, al moet je de patiënt wel op het hart drukken dat zijn hou ding niet verstandig is. Wanneer “Tandpasta maakt tandenborstel niet effectiever tegen plaque” Veel mensen met een handtandenborstel lijken wel de keukenvloer aan het schrobben Dr. Martijn Rosema over tandenpoetsen

Dental Tribune Netherland Edition

Pages Overview