Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download

Dental Tribune Netherland Edition

10 Excerpt dental tribune - netherlands edition april 2015 Grensbewegingen, occlusie en articulatie Dit is een fragment uit het in mei 2015 te verschijnen boek Occlusie en articulatie (Prelum, 2015; ISBN 978 90 8562 141 6), geschreven door prof. dr. F. Lobbezoo en prof. dr. C. de Baat. 5.3 Grensbewegingen Voor een goed begrip van de oc- clusie en de articulatie van een patiënt is een goed ruimtelijk in- zicht in de bewegingsmogelijkhe- den van de mandibula essentieel. Het menselijk temporomandibu- laire gewricht is zodanig gebouwd dat de mandibula vele bewegin- gen kan uitvoeren. De diversiteit van bewegingsmogelijkheden van de mandibula kan leiden tot een groot aantal contactposities tus- sen de gebitsbogen van de man- dibula en de maxilla. Als gevolg van biomechanische en neuro- musculaire invloeden die een rol spelen bij de totstandkoming van de bewegingen van de mandibula tijdens kauwen, spreken, slikken enzovoort, zijn de bewegingen van de mandibula complex. In het ka- der van vereenvoudiging worden de bewegingen van de mandibula vaak beschreven in de drie afzon- derlijke vlakken: het mediane, het horizontale en het frontale vlak (Naeije en Van Loon, 1998; afb. 5.1). Posselt heeft in 1952 beschre- ven dat alle bewegingen van de mandibula plaatsvinden binnen het raamwerk van grensposities. Vandaar dat de beschrijving van deze bewegingen hiermee begint. De mandibula maakt een grens- beweging wanneer een beweging plaatsvindt langs de uiterste posi- ties (grensposities) die de mandi- bula kan innemen. Grensposities worden enerzijds bepaald door de contactposities van de gebits- elementen van de mandibula met die van de maxilla. Deze contact- posities komen tot stand door de occlusie en de articulatie. Ander- zijds worden grensposities be- paald door de anatomische struc- turen van het orofaciale systeem, onder andere de temporomandi- bulaire gewrichten, de ligamen- ten en de kauwspieren. Wanneer de mandibula langs de grensposi- ties beweegt, kan het incisiefpunt van de mandibula zich ongeveer 10 tot 15 mm naar lateraal, 40 tot 60 mm naar caudaal, 6 tot 10 mm naar ventraal en 0 tot 2 mm naar dorsaal verplaatsen (Naeije en Van Loon, 1998). De grensbewegingen in het me- diane vlak worden weergegeven in de figuur van Posselt (afb. 5.2) (Posselt, 1958). De grensbewe- gingen van de mandibula in het frontale en het horizontale vlak zijn te zien in afbeelding 5.3 en 5.4. De rustpositie van de man- dibula ligt op zijn habituele slui- tingsbaan en wordt ingenomen wanneer de tot het orofaciale systeem behorende musculatuur op comfortabele wijze ontspan- nen is. De rustpositie is dus geen grenspositie. Daar de rustposi- tie die de mandibula kan inne- men mede afhankelijk is van de houding van het hoofd, wordt deze positie klinisch bepaald op het moment dat de patiënt zijn hoofd rechtop houdt, dat wil zeg- gen zijn Frankfurter vlak hori- zontaal houdt. In de rustpositie bestaat er enige ruimte tussen de gebitselementen van de man- dibula en de maxilla, de interoc- clusale ruimte in rust. Deze in- terocclusale ruimte wordt ook wel de ‘freeway space’ genoemd en bedraagt in het front 1-3 mm (Witter et al, 2013). De rustposi- tie kan klinisch worden gemeten als de afstand tussen twee mar- keringspunten op het aangezicht; meestal wordt gekozen voor de kin en het filtrum (verticale cen- trale sleuf in de bovenlip) (Witter et al, 2013). De klinische rustpo- sitie, hoewel niet scherp gedefi- nieerd, wordt voldoende reprodu- ceerbaar geacht om de verticale dimensie in rust en vervolgens de optimale verticale dimensie in de contactpositie van de maxilla en de mandibula te bepalen (Den Haan en Witter, 2011). 5.4 Occlusie en articulatie De gebitselementen in de man- dibula kunnen vele contact- posities innemen met hun an- tagonisten in de maxilla. Een belangrijke contactpositie is de maximale occlusie. In deze con- tactpositie passen de occlusale vlakken van de gebitselementen van de maxilla en de mandibu- la maximaal in elkaar. De man- dibula wordt gewoonlijk tijdens sluiting naar deze positie geleid door occlusale hellingen van de gebitselementen in de maxilla. Vandaar dat deze positie de eind- positie is tijdens het kauwen en tijdens het slikken. De habituele occlusie is de occlusie waarin de habituele sluitingsbaan eindigt. Onder de sluitingsbaan wordt de vrije beweging van de mandi- bula verstaan die wordt bepaald horizontale vlak frontale vlak mediane vlak Afb. 5.1: Posities van het mediane, het horizontale en het frontale vlak. ICP RCP D O RP P Afb. 5.2: Grensbewegingen van de mandibula in het mediane vlak, geregistreerd bij het incisiefpunt: figuur van Posselt met daarin de habituele open-sluitbeweging. Legenda: RCP = geretrudeerde contactpositie; ICP = intercuspidale contactpositie; P = meest protrusieve deel van de figuur van Posselt; RP = rustpositie; D = eindpunt van scharnierasbeweging, deze beweging is hoofdzakelijk rotationeel; O = het traject van D naar O is een combinatie van rotatie en translatie van de mandibula. (Naeije en Van Loon, 1998) Afb. 5.3: Voorbeelden van grensbewegingen van het incisiefpunt van de mandibula in het frontale vlak. ICP R L RCP V Afb. 5.4: Grensbeweging van het incisiefpunt van de mandibula in het horizontale vlak. Links (L); rechts (R); anterieur (V); geretrudeerde contactpositie (RCP); intercuspidale contactpositie (ICP). De lijn L-RCP-R vormt de gotische boog. door de kauwspieren en de tem- poromandibulaire gewrichten. De maximale occlusie en de ha- bituele occlusie vallen samen wanneer aan het einde van de habituele sluitingsbaan geen pre- mature contacten optreden. Lo- kale occlusiestoornissen worden als premature contacten of occlu- sale interferenties aangeduid. Ze kunnen een zogenoemde dwang- beet veroorzaken door het afglij- den van de mandibula vanuit een prematuur contact naar de maxi- male occlusie. Premature con- tacten komen veelvuldig voor en wetenschappelijk onderzoek van de laatste jaren geeft aan dat zij in het algemeen niet leiden tot temporomandibulaire disfunctie (Carlsson, 2010). Door neuromus- culaire en psychosociale factoren Al 10jaar! www.qualitypractice.nl BEKIJK HET NIEUWE PROGRAMMA EN WORD LID De zekerheid van topklinische nascholing Adv-A5-QPT-DEF.indd 1 06-06-14 10:44 2015; ISBN 978908562141 Adv-A5-QPT-DEF.indd 106-06-1410:44

Pages Overview