Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download

Dental Tribune Netherlands Edition

18 Reportage dental tribune - netherlands edition maart 2015 “Vermijd kronen met palladiumlegering” Promovendus Joris Muris deed opvallende ontdekking Voor het sealen van holle ruimtes van implantaten GapSeal® ? ?? Sorry, maar van nu af aan zijn we dicht! www.hagerwerken.de Tel. +49(203) 99269-0 Fax +49(203) 299283 Sealt spleten en holle ruimtes van implantaten af tegen bacteriën Verhindert zo duurzaam infiltratie van bacteriën in de holle ruimtes en de reïnfectie van het periimplantaire weefsel Ruimt zo effectief een hoofdoorzaak van periimplantitis uit de weg Video TEKST: MARIEKE EPPING Toen hij patiënten zag met de klinische kenmerken van een (contact)metaalallergie door hun palladiumkronen, maar een negatief resultaat op de allergietest, raakte tandarts Joris Muris geïntrigeerd. Hij nam de allergietest onder de loep en ontdekte onder meer dat het gebruikte palladi- umdichloride niet de goede testsubstantie was. Dental Tribune sprak Muris – die te- vens voorzitter is van de Ver- eniging Medisch Tandheel- kundige Interactie – net na de verdediging van zijn proef- schrift over palladiumallergie in de tandheelkunde. Tijdens zijn studie tandheelkun- de in Leuven was Muris al geïn- teresseerd in de immunologie en het gebruik van metalen in de tandheelkunde. “Beide onderwer- pen zijn ingewikkelde materie, dat vond ik boeiend,” zegt Muris. Vanuit die interesse is hij uitein- delijk het onderzoek naar palla- dium ingerold. Door de ervarin- gen met (contact)metaalallergie en negatieve resultaten van aller- gietesten op de allergiepoli van ACTA vroegen Muris, prof. dr. Al- bert Feilzer en dr. Cees Kleverlaan zich af of de test wel deugde. Een promotieonderzoek was geboren. Voor een niet-werkende aller- contactallergie (ESCD) voor zijn ontdekking dat beter met palla- diumtetrachloride kan worden getest. “Daarmee heeft dit nieu- we metaalzout een ‘stamp of ap- proval’ gekregen,” zegt Muris. Er is geen officiële richtlijn voor de allergietest, maar door deze prijs sijpelt het gebruik van het nieuwe metaalzout langzaam door in de dermatologie. Met de nieuwe test veranderde tevens de prevalentie van palladiumallergie. Deze ligt nu op een vergelijkbaar percen- tage als de gevoeligheid voor nik- kel, waar tevens zo’n 20% van de mensen last van heeft. Dit betreft overigens patiënten met sensibi- lisatie voor palladium (positieve testuitslag); er is pas sprake van een allergie wanneer een patiënt klinische klachten vertoont, die overigens vaak niet in de mond zichtbaar zijn. Vanuit deze resultaten werkte Muris verder. In een multicenter- studie werden de twee metaal- zouten uitgebreid met elkaar en met de allergietest voor nikkel vergeleken. Daarbij ontdekte Mu- ris dat er sprake was van kruisre- activiteit tussen nikkel en palla- dium: 75% van de patiënten met een nikkelallergie testte ook po- sitief op een palladiumallergie en vice versa. Ook bij in-vitro-testen met lymfocyten uit het bloed van allergische patiënten vond Muris deze kruisreactiviteit terug. En passant ontwikkelde Muris een nieuwe werkwijze voor de micro- analyse, waarbij met slechts een zeer klein monster van de kroon van een patiënt bepaald kan wor- den welke metalen deze bevat. Vermijd palladiumkronen “Het verbaasde me dat van de mensen met metaalkronen on- geveer de helft een klinisch rele- vante metaalallergie op de huid heeft,” blikt Muris terug. Dit bleek uit de multicenterstudie. Muris is mede hierdoor van me- ning dat tandartsen het werken met metalen kronen in het alge- meen en kronen met een hoog- palladiumlegering in het bijzon- der moeten vermijden. Het gaat daarbij niet om élke legering met palladium, want het metaal wordt in lage percentages (min- der dan 5%) zeer vaak toegepast. “Maar de palladium-zilverlege- ring en de palladium-koperlege- ring zou ik vermijden,” adviseert Muris. Deze legeringen kunnen een atoompercentage aan palla- dium bevatten van 30% of meer, terwijl volgens de promovendus een percentage boven 15% eigen- lijk al te hoog is. “Bovendien is palladium een lastig verwerkbaar metaal, waardoor er gemakkelijk onregelmatigheden in komen bij het vervaardigen van de kroon. Dit kan de corrosieweerstand be- invloeden, en daardoor zorgen dat er meer palladium vrijkomt in de mond en het risico op een al- lergie toeneemt.” De algemeen practicus kan een reactie op palladium herkennen aan niet-plaquegerelateerde gin- givitis rondom een kroon. “50% kans dat je dan te maken hebt met een allergie voor het metaal in de kroon,” stelt Muris. Een andere mogelijkheid is dat de patiënt een irritatiereactie heeft, waarbij geen sprake is van een allergie, wat ook geen wenselijke situatie is. Vaak is het echter lastiger een metaal- allergie door een kroon of brug te herkennen. Het immuunsysteem in de mond ‘slaat niet zo snel aan’: als elke mogelijk irriterende stof een immuunreactie in de weef- sels van de mond geeft, wordt eten een lastige bezigheid. De aller- gie komt vaak tot uiting in ande- re delen van het lichaam, zoals de huid. Muris: “Dan zijn de klachten lastig te herleiden tot de werke- lijke oorzaak, namelijk die kroon met een palladiumlegering.” Topje van de ijsberg Is de tandarts erachter dat de pa- tiënt inderdaad een palladium- allergie heeft, dan rest hem vol- gens Muris slechts één optie: de kroon moet eruit. “Je kunt een pa- tiënt corticosteroïden gaan geven, maar dat is enkel symptoombe- strijding en bovendien een mid- del met vele bijwerkingen. Uit- eindelijk moet je de blootstelling aan het allergeen stoppen om de klachten te laten verdwijnen.” Aangezien niet van tevoren is te screenen of een patiënt een pal- ladiumallergie zal ontwikkelen, zouden tandartsen vanaf nu moe- ten proberen palladium te vermij- den. “In ieder geval bij nikkelover- gevoelige patiënten raad ik het af, wegens de kruisreactiviteit tus- sen beide metalen,” zegt Muris. “Zelf maak ik alleen nog gebruik van zirkonia of goud. Beiden zijn een prima alternatief, waarbij goud natuurlijk wat prijziger is. Maar het heeft echt de voorkeur om metaalvrije kronen te plaat- sen. Het zou mooi zijn als kera- mische kronen financieel zouden concurreren met spaar- en pal- ladiumlegeringen, zodat er geen financiële stimulans is om der- gelijke materialen te gebruiken.” Ook een edelmetaal zal gaan cor- roderen en oplossen, waardoor er metaalionen in het lichaam van de patiënt komen en deze sensibilisatie kan ontwikkelen. “Onze kennis over bijwerkingen van tandheelkundige legeringen, waarvan allergie een voorbeeld is, is pas het topje van de ijsberg. We weten nog lang niet genoeg om de gevolgen op lange termijn van een dergelijke blootstelling te kunnen voorspellen.” ■ Het proefschrift van Muris, waarin hij zijn bevindingen over palladium beschrijft. (ontwerp: Evelien van Prooijen) Joris Muris tijdens de verdediging van zijn proefschrift. (foto: Peter Lowie) Metaalvrije kronen hebben de voorkeur gietest zijn volgens Muris twee oorzaken te bedenken: de me- thode of het testmateriaal. Voor palladium wordt een patch-test uitgevoerd met het metaalzout palladiumdichloride. Toen Mu- ris naging of deze aanpak wel de juiste was, deed hij een belangrij- ke ontdekking: het gebruikte pal- ladiumdichloride bleek niet goed te werken als testmateriaal voor de diagnostiek van palladiumal- lergie. Bij een vermoeden van een palladiumallergie voerden Muris en zijn collega’s daarom ook een allergietest uit met een ander me- taalzout, (di-natrium)palladium- tetrachloride. Hieruit kwam wel degelijk een aantoonbare allergie naar voren, ook al was de eerde- re test met palladiumdichloride negatief. Er bleek dus sprake van een hoog aantal vals-negatieve testuitslagen wanneer palladi- umdichloride werd gebruikt. Betere test, hogere prevalentie Muris ontving in 2012 een prijs van de Europese vereniging voor

Pages Overview