be active dentist Tribune

13Tribune n Każdy obywatel ma prawny obowiązek udzielania pierw- szej pomocy. W szczególny sposób ciąży on na lekarzu i lekarzu dentyście. Oprócz zapisów art. 192 KK jest jesz- cze Kodeks Etyki Lekarskiej i Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty. Wszystkie one nakładają na nas obo- wiązek udzielania pomocy w każdym przypadku niecier- piącym zwłoki. Co więcej, społeczeństwo oczekuje, że w nagłych przy- padkach każdy pracownik za- wodowo związany z ochroną zdrowia udzieli profesjonalnej pomocy. Nawet, jeśli nie mamy na co dzień do czynienia ze stanami nagłymi, powinniśmy znać podstawowe zasady po- stępowania. W cyklu artykułów przedstawię najczęściej wystę- pujące i najpoważniejsze sytu- acje, z którymi może spotkać się dentysta w czasie swojej pracy zawodowej. Nawet najlepszy artykuł prezentujący aktualną wiedzę i najnowocześniejsze stan- dardy nie zastąpi profesjo- nalnie przygotowanego kursu obejmującego np. ćwiczenia praktyczne na fantomach. Li- teratura daje jedynie podsta- wy teoretyczne. Jeśli chcemy naprawdę dobrze przygotować się do radzenia sobie ze sta- nem nagłym, powinniśmy się na taki kurs zapisać. Na początek trochę sta- tystyki. Jakie stany nagłe spotkamy w naszej praktyce najczęściej? Jakie jest prawdo- podobieństwo, że nasz pacjent będzie w stanie bezpośred- niego zagrożenia życia? Zna- lazłem kilka różnych badań, których autorzy odpowiadają na te pytania. Zazwyczaj miały charakter ankiet przesyłanych do praktykujących dentystów, a ich wynik był opracowaniem odpowiedzi lekarzy. W dużym amerykańskim badaniu poddano analizie kil- kadziesiąt tysięcy wyjazdów zespołów ratownictwa medycz- nego z hrabstwa King i miasta Seattle z okresu 7 lat. Wybrano tylko te, które dotyczyły nagłe- go zatrzymania krążenia (NZK) w przychodniach lekarskich i gabinetach dentystycznych. Wyniki są z pewnością uspo- kajające dla wszystkich denty- stów. W 976 gabinetach denty- stycznych w ciągu 7 lat doszło jedynie do 6 zatrzymań krąże- nia. Oznacza to, że roczna czę- stość wystąpienia NZK w ta- kim gabinecie wynosi 0,001. Zaledwie 1 na 1000 dentystów w ciągu roku spotkał się z taką sytuacją. Dla porównania w 35 przychodniach kardiologicz- nych w ciągu 7 lat doszło do 11 przypadków NZK. W 9 stacjach dializ wystąpiło w tym okresie aż 47 takich przypadków. Nagłe zatrzymanie krążenia jest bardzo rzadkie i mało praw- dopodobne, aby takie zdarze- nie zaistniało w czasie wizyty u dentysty. Znacznie częściej zdarzają się inne stany nagłe. Częstością ich występowania zajęli się autorzy irlandzkiego artykułu pt.: „Medical emer- gencies in dental practice” oraz badania „Prevalence of emer- gency events in British dental practice and emergency ma- nagement skills of British denti- sts”. Zdecydowanie najczęściej zdarzają się omdlenia – „prze- ciętny” dentysta ma z nimi do czynienia w swoim gabinecie średnio 2 razy w roku. Znacznie rzadziej można spotkać się z epizodem hi- poglikemii – dentysta może spotkać się z nim kilka razy w swojej karierze. Podobnie rzecz ma się z napadami dusz- ności, bólem w klatce piersio- wej, napadem padaczkowym, wysokim ciśnieniem tętniczym oraz niepożądanymi reakcjami na zastosowane leki. Wystę- pują one bardzo rzadko – są to wręcz pojedyncze przypadki w ciągu wielu lat pracy. W za- łączonej tabeli autorzy artyku- łu przeliczyli je na okres 40 lat pracy w zawodzie. Większość z powyższych stanów nagłych występuje z częstością 0,06- 2 przypadków na 40 lat pracy jednego dentysty. W drugiej tabeli przedstawiłem częstość stanów nagłych obliczoną przez autorów z Irlandii. Wg nich, występują one znacznie częściej, bo przeciętny den- tysta miał z każdym z nich do czynienia średnio co kilka lat. Widzimy więc, że w zależ- ności od badania, sposobu prowadzenia statystyki i kraju, częstość występowania sta- nów nagłych jest bardzo różna. Należy podkreślić, że z choro- bami wymagającymi doraźnej interwencji będziemy spotykać się również w życiu prywat- nym. Mogą dotyczyć człon- ków naszej rodziny, sąsiadów, znajomych lub obcych ludzi spotkanych na ulicy. W każ- dym wypadku mamy prawny i moralny obowiązek udzielenia pomocy zgodnie z obowiązu- jącymi zasadami i wytyczny- mi. Rosnąca liczba roszczeń i spraw sądowych sprawia, że możliwa jest zarówno odpo- wiedzialność za nieudzielenie pomocy, jak i za udzielenie jej w sposób nieprawidłowy. Możemy odpowiadać przed sądem karnym (nieudzielenie pomocy), zawodowym (złama- nie kodeksu etyki lekarskiej) i w sprawie cywilnej (wysokie odszkodowanie, renta). Nie możemy obawiać się udzielania pierwszej pomocy. Jeśli będziemy odpowiednio przygotowani, zgodnie z po- wiedzeniem skautów „be pre- pared”, tym mniejsza będzie możliwość niepomyślnego za- kończenia całej sprawy. Im wię- cej osób będzie chciało i potra- fiło udzielać pierwszej pomocy, tym większa szansa, że kiedyś ktoś udzieli jej nam lub naszej rodzinie, gdy będziemy tego potrzebować. Piśmiennictwo: 1. L. Becker, M. Eisenberg, C. Fah- renbruch, L. Cobb, Cardiac Arrest in Medical and Dental Practices. Implications for Automated External Defibrillators, [w:] "Arch Intern Med." 2001, z. 161(12), s. 1509-1512. 2. N. Girdler, D. Smith, Prevalence of emergency events in British dental practice and emergency manage- ment skills of British dentists, [w:] "Resuscitation" 1999, z. 41(2), s. 159-167. 3. M. Wilson, N. McArdle, J. Fitzpa- trick, L. Stassen Medical emergen- cies in dental practice [w:] "Journal of the Irish Dental Association" 2009 z. 55 (3): s. 134-143. study Active Dentist – Be Prepared! Michał Ducki (oprac.) TABELA 2: Częstość występowania stanów nagłych w gabinecie stoma- tologicznym w okresie 12 miesięcy. Na podst.: M. Wilson, N. McArdle, J. Fitzpatrick, L. Stassen Medical emergencies in dental practice [w:] Journal of the Irish Dental Association 2009 z. 55 (3): s. 134-143. Stan nagły Liczba przypadków na jednego dentystę w ciągu roku Średnia liczba lat, które trzeba przepracować zanim trafi się na dany stan Omdlenie 1,9 0,5 Ból w klatce piersiowej 0,17 5,7 Napad drgawek 0,13 7,2 Hipoglikemia 0,17 5,6 Napad astmy 0,06 15,1 Zakrztuszenie 0,09 11,2 Reakcja anafilaktyczna 0,013 75,5 Zawał serca 0,006 151 Nagłe zatrzymanie krążenia 0,003 302 TABELA 1: Liczba zdarzeń niepożądanych w praktyce stomatologicznej i częstość ich występowania przeliczona na 40 lat pracy lekarza den- tysty. Na podst.: N. Girdler, D. Smith, Prevalence of emergency events in British dental practice and emergency management skills of British dentists, [w:] Resuscitation 1999, z. 41(2), s. 159-167. Anglia i Walia – 701 dentystów Szkocja – 328 dentystów Stan nagły Liczba Na 40 lat pracy Liczba Na 40 lat pracy Napad drgawek 417 2,75 282 4,05 Połknięte ciało obce 230 1,52 139 2,00 Napad astmy 198 1,31 88 1,26 Incydent hipoglikemii 155 1,02 72 1,03 Ból w klatce piersiowej 148 0,98 89 1,28 Reakcje alergiczne 135 0,89 45 0,65 Inne 37 0,24 12 0,17 Zatrzymanie krążenia 20 0,13 17 0,24 Zawał serca 17 0,11 8 0,12 Udar 14 0,09 4 0,06 Zakrztuszenie 9 0,06 4 0,06 sługujących pracownikowi za- trudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Stażysta ma obowiązek pro- wadzić kartę stażu oraz ankietę na temat oceny stażu pody- plomowego lekarza dentysty. Stażysta odbywający staż w in- dywidualnej praktyce lekarskiej lub indywidualnej specjalistycz- nej praktyce lekarskiej odbywa go w czasie pracy lekarza den- tysty zatrudnionego w zakła- dzie opieki zdrowotnej. Staże końcowe kończą się kolokwium, a kolokwium z za- kresu stomatologii musi być poprzedzone zdaniem testów ze stomatologii dziecięcej, periodontologii, chirurgii sto- matologicznej, protetyki sto- matologicznej, ortodoncji oraz stomatologii zachowawczej. W przypadku niezaliczenia ko- lokwium cząstkowego przysłu- gują 2 kolokwia uzupełniające, a w przypadku niepowodzenia, stażysta jest kierowany na od- bycie dodatkowego przeszko- lenia, po którym jest kierowany na kolejne kolokwium. Zaliczenie stażu podyplo- mowego oraz zdanie LDEK stanowią warunki uzyskania prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty. Staż cząstkowy Czas trwania stomatologia zachowawcza 10 tygodni stomatologia dziecięca 10 tygodni chirurgia stomatologiczna 8 tygodni protetyka stomatologiczna 8 tygodni periodontologia kliniczna 4 tygodnie ortodoncja 5 tygodni ratownictwo medyczne 2 tygodnie orzecznictwo lekarskie 20 godz. wykładów w ciągu 3 dni bioetyka 20 godz. wykładów w ciągu 3 dni prawo medyczne 30 godz. wykładów w ciągu 4 dni Omdlenie 1,90,5 Ból w klatce piersiowej 0,175,7 Napad drgawek 0,137,2 Hipoglikemia 0,175,6 Napad astmy 0,0615,1 Zakrztuszenie 0,0911,2 Reakcja anafilaktyczna 0,01375,5 Zawał serca 0,006151 Nagłe zatrzymanie krążenia 0,003302 Napad drgawek 4172,752824,05 Połknięte ciało obce 2301,521392,00 Napad astmy 1981,31881,26 Incydent hipoglikemii 1551,02721,03 Ból w klatce piersiowej 1480,98891,28 Reakcje alergiczne 1350,89450,65 Inne 370,24120,17 Zatrzymanie krążenia 200,13170,24 Zawał serca 170,1180,12 Udar 140,0940,06 Zakrztuszenie 90,0640,06

be active dentist Tribune

przegląd stron