Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download

Dental Tribune Netherlands Edition

6 Interview dental tribune - netherlands edition oktober 2014 “Kennis van chronische pijn laat soms te wensen over” In gesprek met Jan Warnsinck, tandarts-endodontoloog- gnatholoog TEKST: MARIEKE EPPING FOTO’S: JOB SCHLINGEMANN “Bij 98% van de gevallen van tandpijn is de oorzaak daad- werkelijk de tand, maar wees altijd bedacht op die overi- ge 2%.” Aan het woord is Jan Warnsinck, tandarts-endo- dontoloog-gnatholoog aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA). Volgens Warn­sinck zijn tandartsen heel goed in het behandelen van acute pijn, maar laat de kennis van chro- nische pijn soms nog te wen- sen over. Mede daarom is hij betrokken bij het aanstaande NVvE-congres over dit onder- werp. Dental Tribune sprak hem over het belang van een gedegen pijndiagnostiek en de moeilijkheden rondom de behandeling van chronische pijn. Hoe is uw interesse voor pijn binnen de tandheelkunde ontstaan? Ik werkte jarenlang als tandarts- endodontoloog in mijn eigen ver- wijspraktijk en op ACTA. De en- dodontologie vind ik boeiend en leuk, maar ik zag na een aantal jaren ook de beperking van het vakgebied, vooral bij patiënten met onverklaarbare pijnklachten. Als endodontoloog ben je heel goed in odontogene pijn: je con- stateert een aangedane wortel en voert daarop een wortelkanaalbe- handeling uit. Maar wanneer die tand niet de veroorzaker was van de pijn, kon ik er weinig mee. Ik ging mij verder verdiepen in niet- odontogene tandpijn en ontdekte dat de kennis over orofaciale pijn bij de afdeling Orale Kinesiologie complementair is aan die van En- dodontologie. Via prof. dr. Frank Lobbezoo heb ik uiteindelijk de opleiding tot gnatholoog bij Orale Kinesiologie gevolgd. Hier op ACTA verdeel ik mijn tijd tussen de afdeling Endodon- tologie en de afdeling Orale Kine- siologie, waar ik o.a. werkzaam ben op de Kliniek voor Orofaciale Pijn en Disfunctie. Tussen die af- delingen worden vaak patiënten uitgewisseld. Dan komt iemand voor onderzoek bij Endodontolo- gie, maar blijkt de oorzaak uit- eindelijk toch niet-odontogeen en gaat de patiënt voor behandeling naar Orale Kinesiologie, of an- dersom. Weet de gemiddelde alge­ meen practicus voldoende over pijn? Tandartsen behandelen veel pati- ënten met pijn, maar weten vaak niet goed wat het fenomeen wer- kelijk inhoudt. Pijn en de pijn- mechanismen erachter zijn vaak onvoldoende bekend. Dat wil niet zeggen dat ze het niet goed behandelen: algemeen practici zijn heel goed in het omgaan met vooral acute pijnklachten. Er zou echter wel meer aandacht mogen zijn, bijvoorbeeld in de opleiding, voor hoe ‘pijn’ werkt. Bij zo’n 98% van de tandpij- nen wordt deze veroorzaakt door de tand zelf. Een algemeen prac- ticus ziet dus veel van dit type pijnklachten en is daarin ook het best opgeleid. Daardoor is hij ge- neigd elke pijnklacht te herleiden tot pijn met een odontogene oor- zaak, terwijl er allerlei uitzonde- ringen zijn. Als iemand langdu- rige pijn heeft, kan dit weliswaar een odontogene oorzaak hebben of duiden op een lang gemiste di- agnose, maar de kans is veel gro- ter dat de oorzaak elders ligt. Wat kunnen niet-odontogene oorzaken van tandpijn zijn? De kauwspieren kunnen heel goed pijn in de tand veroorzaken. Pijn in element 17 is in de mees- te gevallen een probleem met die kies zelf. Maar pijn bij dat ele- ment kan ook gerefereerde pijn van de musculus masseter zijn. Dan lijkt het pijn aan de kies, de patiënt ervaart het ook als kies- pijn, maar de oorzaak ligt daar niet. Een ander bekend voorbeeld is de sinus maxillaris, die pijn kan veroorzaken aan bovenelementen in het geval van sinusitis. Ook is het mogelijk dat migraine of clus- terhoofdpijn non-odontogene pijn geeft aan gebitselementen van de bovenkaak, of dat persisteren- de pijn aan gebitselementen een neuropathische oorsprong heeft. Vergeet niet dat de meest voor de hand liggende oorzaak niet per se de werkelijke oorzaak van de pijn is. Het is daarom belang- rijk dat de tandarts altijd gedegen onderzoek doet bij pijnklachten. Waaruit bestaat dat gedegen onderzoek? Goede pijndiagnostiek is volle- dige pijndiagnostiek en die be- gint met een volledige anamnese. Juist bij patiënten met een chro- nische pijnklacht is het ­secuur uitvragen en documenteren van de anamnese heel belangrijk. Dat zijn gecompliceerde casus- sen met vaak een minder vanzelf- sprekende oorzaak. Alle aanwij- zingen zijn dan van belang om de patiënt te kunnen helpen. Plaats de voorgaande behandelingen, die met de pijnklacht samenhan- gen, in de historie en informeer of deze behandelingen de inten- siteit en het karakter van de pijn hebben beïnvloed. Na de anamnese volgt het fy- sieke onderzoek. De meeste tes- ten voor het diagnosticeren van tandpijn zijn provocatietesten. Pas wanneer je die allemaal uit- voert en de resultaten bij elkaar brengt, kom je tot de meest waar- schijnlijke diagnose. In de prak- tijk gebeurt dat vaak niet. Je tikt eens tegen een tand, bekijkt de foto en weet: het is dít element. Maar eigenlijk moet je je altijd af- vragen of je tot de juiste diagnose bent gekomen en dus standaard het volledige pakket uitvoeren: warm/koud, percussie, palpatie; het kijken naar pockets, zwellin- gen en fistels; het maken van een röntgenfoto. Wat zijn aanwijzingen om een niet-odontogene oorzaak te vermoeden? Er is veel af te leiden uit het ver- haal van een patiënt. Vraag naar het karakter van de pijn (conti- nue, zeurend, stekend), wanneer die optreedt, en hoe erg de pijn is op een schaal van 1 tot 10. Deze gegevens zeggen iets over de mo- gelijke oorzaak van de pijn. Als iemand wekenlang een continue kiespijn met intensiteit 4 heeft, dan is de oorzaak waarschijn- lijk niet-odontogeen, omdat een odontogene oorzaak zelden con- tinue, gelijkmatige pijn geeft. ‘Helaas’ ervaart niet elke patiënt pijn hetzelfde… Inderdaad. De waarnemings- drempel voor pijn is bij iedereen ongeveer gelijk, maar de pijn- perceptie verschilt per persoon. Vrouwen ervaren pijn anders dan mannen. Ook kunnen er cultu- rele verschillen bestaan in pijn- perceptie. Bovendien is pijn ook helemaal niet een ‘vast’ fysiek proces. Het is niet hard-wired, dat er bij een snee een rechtstreeks pijnsignaal naar je hersenen gaat De mechanismen achter pijn zijn bij tandartsen vaak onvoldoende bekend > lees verder op pagina 8 PRAKTIJKBEGELEIDING INTERIM MANAGEMENT TRAINING Onze ervaring is úw succes De Tandarts aan de Leiding Communicatietrainingen voor assistenten Teamtrainingen op maat: communicatie samenwerken omgaan met lastig gedrag www.roovos.nl info@roovos.nl 020- 330 61 84 www.roovos.nl info@roovos.nl 020- 3306184

Pages Overview