Dental Tribune Netherlands Edition

4 Interview dental tribune - netherlands edition september 2014 > lees verder op pagina 6 PRAKTIJKBEGELEIDING INTERIM MANAGEMENT TRAINING Onze ervaring is úw succes De Tandarts aan de Leiding Communicatietrainingen voor assistenten Teamtrainingen op maat: communicatie samenwerken omgaan met lastig gedrag www.roovos.nl info@roovos.nl 020- 330 61 84 PAIN CONTROL LEADERSHIP THAT SHAPES THE DENTAL WORLD www.septodont.nl ‘Alles begint met diagnostiek’ Interview met Michiel de Cleen, endodontoloog, en Denise van Diermen, arts en docent Medisch- Tandheelkundige Interactie Tekst: Marieke EPPING Diagnostiek is de kern van alle medische disciplines, dus ook van de tandheelkunde. Dat is de boodschap van het congres ‘Diagnostiek in de praktijk’, dat plaatsvindt op 31 oktober. Dental Tribune sprak met twee sprekers op het con gres met totaal verschillende aandachtsgebieden. Elk heb ben zij hun eigen – maar in grote lijnen ook een overeen komstige – kijk op diagnos tiek in de tandartspraktijk. Twee interviews over kijken, doorvragen en het luisteren naar alarmbellen. Michiel de Cleen heeft een endo- dontische praktijk in Amsterdam en is daarnaast actief in het post- academisch onderwijs. Met regel- maat spreekt hij op (inter)nationale congressen en geeft hij cursussen over endodontologie en tandletsel. Hoe belangrijk is diagnostiek in de endodontologie? Heel belangrijk. Eén van de moei lijkste keuzes die je tegenkomt in je werk als tandarts, is wanneer er een patiënt komt met een kies die zeer gevoelig is voor warm en koud. Ga je dan een endobehan deling uitvoeren of niet? Met je diagnostiek moet je bepalen of een zenuw nog te redden is en de klachten verholpen kunnen wor den met bijvoorbeeld een kroon of afscherming van de tandhals. Of dat de zenuw zichzelf niet meer kan herstellen en een ka naalbehandeling de enige oplos sing is. Een kanaalbehandeling is onomkeerbaar, dus als het niet hoeft, wil je die vermijden. Het is vergelijkbaar met een patiënt met buikpijn op de eerste hulp: het lijkt een blindedarmontsteking, maar ga je opereren? Je wilt zeker weten dat die patiënt niet voor niets onder het mes gaat. Daarnaast is het vaak ook las tig om te bepalen om welk element het precies gaat. Kiespijn kan erg uitstralen, waardoor bijvoorbeeld een element naast het aangedane element meer pijnklachten geeft dan het element waar daadwerke lijk iets mee aan de hand is. Daar na volgt de keuze voor de juiste be handeling. Tandheelkunde is een vrij technisch vak, we zijn vaak gespitst op het goed uitvoeren van de behandeling. Maar je moet niet alleen de behandeling goed doen, je moet vooral ook de goede behan deling doen. De diagnose is essen tieel voor de behandeling, sterker nog, bij sommige diagnoses ga je juist niet behandelen. Zijn er in de endodontologie aandoeningen die voor de algemeen practicus lastig zijn te diagnosticeren? Wortelresorptie is een lastig pro bleem, omdat de algemeen prac ticus dit maar heel weinig tegen komt in zijn praktijk. Het is ook een lastige aandoening: de ene keer is het een langzaam proces, zo langzaam dat behandeling niet echt nodig is. Een andere keer kan er in een week tijd enor me schade ontstaan. Hierdoor is er veel onduidelijkheid over bij tandartsen. Ze hebben uiteraard in hun opleiding geleerd wat wor telresorptie is en hoe je het kunt behandelen, maar als je het zel den ziet, zakt die kennis weg. Een patiënt hoeft niet eens klachten te hebben, terwijl het re sorptieproces al aan de gang is. Dat maakt ook dat je er niet naar op zoek gaat. Cervicale wortelre sorptie wordt vaak per toeval ont dekt: je maakt een bitewing om te controleren op cariës en ziet een vaag vlekje bij een element. Maar omdat je op zoek bent naar gaat jes, kijk je er makkelijker over heen. Een tijd later maak je weer een foto en dan is die vlek veel groter: wortelresorptie. Terugkij kend constateer je dat je het eer der op had kunnen merken. Het is belangrijk om daar alert op te zijn. Missen veel tandartsen die alertheid? Niet per se, maar je wordt als tandarts vaker verrast dan je denkt. De vraag is: wanneer gaan de alarmbellen af? Is wat ik zie bij deze patiënt een afwijking, of valt het binnen de marges van het normale? Je ziet ontzettend veel patiënten die gezond zijn, bij wie niets aan de hand is. Je moet scherp zijn op gevallen waarin het net even anders is. Een ‘vlek je’ dat wortelresorptie blijkt, is daar een goed voorbeeld van. Binnenkort geeft u een voordracht op het congres ‘Diagnostiek in de praktijk’. Gaat u daar ook in op die alarmbellen? Dat is de rode draad door de voor drachten van alle sprekers. Acht experts uit verschillende deel gebieden van de tandheelkunde vertellen bij welke signalen een tandarts zich achter zijn oren moet krabben, wanneer hij op moet gaan letten. Daarnaast is het van belang om door te vra gen en verder te denken. Bijvoor beeld: een patiënt heeft ineens vijf gaatjes, terwijl hij in de tien jaar daarvoor nooit een gaatje of andere problemen heeft gehad. Dan moet je niet alleen die vijf gaatjes vullen, maar je ook afvra gen waarom hij ineens die gaatjes heeft. Is er iets veranderd in zijn leven, is hij bijvoorbeeld op ka mers gaan wonen? Of is hij me dicijnen gaan gebruiken, waar door zijn speekselsamenstelling is veranderd? Het is duidelijk dat er dan verschillende interventies geïndiceerd zijn. Hoe kan een tandarts zichzelf helpen bij het stellen van de juiste diagnose? Een goede dossiervoering is es sentieel in de diagnostiek. Het gaat vaak om een verandering: een patiënt die jarenlang ondiepe pockets heeft en ineens gaan die pockets zich verdiepen. Dat merk je alleen op als je de jaren ervoor structureel de pocketdiepte hebt vastgelegd. Met een goed dossier, met foto’s en patiëntgegevens, ga je die relatie zien en kun je die di agnose stellen. Daarna is de be handeling niet eens zo ingewik keld meer. Het is natuurlijk wel heel leuk om aan te werken, maar het moeilijkste deel zit er dan op. Denise van Diermen studeerde ge- neeskunde en was enige tijd werk- zaam als arts-onderzoeker. Min of meer per ongeluk – ze twijfelde welk specialisme te kiezen – kwam ze als onderzoeker terecht bij ACTA. In- middels werkt ze al bijna twintig jaar bij de vakgroep Medisch Tand- heelkundige Interactie. Ze is naast onderzoeker vooral docent en leert studenten Tandheelkunde welke im- plicaties een medische aandoening kan hebben voor een tandheelkundi- ge ingreep. Van Diermen spreekt en publiceert in binnen- en buitenland en is mederedacteur van het boek “Ziekteleer voor tandartsen”. Van origine bent u arts, al loopt u al heel wat jaren rond in de tandheelkunde. Kijkt u anders naar een tandheel kundige patiënt dan een tandarts? Zeker, vooral in mijn beginjaren hier. Een tandarts is toch vooral bezig met de tanden en de mond. Ik kijk meer naar het ruimere plaatje van de patiënt, naar bij voorbeeld onderliggende ziektes. Dat geeft een verschil in visie. Ik merk wel dat dit de laatste jaren aan het veranderen is. Dat komt doordat er in de opleiding meer aandacht voor de medische kant is, maar ook doordat patiënten veranderen: er komen simpelweg meer mensen bij de tandarts met een onderliggend medisch pro bleem, al is het hoge bloeddruk of suikerziekte, waardoor de tand arts zijn blik wel móet verruimen. Een gevolg van de vergrijzing? In het verleden zag een tandarts vooral relatief jonge mensen. De meeste mensen hadden op hun veertigste een kunstgebit, dat is ook ongeveer de leeftijd waar op chronische ziekten zich gaan manifesteren. In die tijd waren er minder invasieve behandelin gen bij deze patiëntengroep no dig, dus was er weinig noodzaak voor de tandarts zich daarin te verdiepen. Tegenwoordig houden patiënten veel langer hun eigen gebit, gaan zij tot op hogere leef tijd naar de tandarts en willen zij Michiel de Cleen. Een goede dossiervoering is essentieel voor de diagnostiek Voorbeeld van wortelresorptie in de tweede molaar onder. Rechts de bitewing waarop de resorptie per toeval werd gevonden, links een foto van enkele maanden eerder waarop de resorptie ook al zichtbaar was.

Dental Tribune Netherlands Edition

Pages Overview