Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download
ePaper created 2014-06-25, 10:02:28 | version 1.30.01
Busslinger ve ark. (20), %1 ve %5’lik NaOCl içerisinde bekleti- len Ni-Ti eğelerde korozyonun etkisinin minimum olduğunu göstermiş, Sonntag ve Peters (21) da %3’lük NaOCl’in bile Ni-Ti eğelerde noktasal korozyonlara sebep olduğunu belirtmiştir. Bu- na karşın, Yokoyama ve ark. (22) ve Topuz ve ark. (5), Ni-Ti eğele- rin kırılmasının bir sebebinin ko- rozyon olduğunu belirtmiş ve NaOCl içerisinde bekletilmiş eğeye uygulanan kritik sınırın aşılmasının daha kolay olduğun- dan bahsetmişlerdir. Buna sebep olaraksa, NaOCl’in ufak çatlak ve girintilere neden olup, aletin düzgün yapısını bozarak aletin kırılmasını hızlandırmak olduğu- nu göstermişlerdir. Sadece dezenfeksiyon işlem- lerinin değil, sterilizasyon işlem- lerinin de endodontik aletler üzerindeki etkileri olduğu öne sürülmektedir (23). Haikel ve ark. (24) tarafından yapılan bir çalışmada üç farklı dizaynda paslanmaz çelik el aleti üzerin- de, kuru-hava ve ultrasonik te- mizlik ile kemiklav kullanılarak yapılan sterilizasyon öncesinde ve sonrasında aletlerdeki bur- kulma ve bükülme momenti de- ğerlendirilmiştir. Bulunan deği- şikliklerin istatistiksel olarak an- lamlı olmadığı belirtilmiştir. An- cak Staggers ve Margeson (25) nikel-titanyum veya paslanmaz çelik tellerin sterilizasyon sonra- sında gerilme kuvvetlerinin art- tığını ileri sürmüşlerdir. Canal- da-Sahli ve ark. (26) ise yaptıkla- rı çalışmada, 25-40 numara arası K-tipi eğelerin kuru hava ve otoklavda steril edildikten sonra esnekliklerinde azalma meyda- na geldiğini göstermişlerdir. Endodontik eğelerin gerek klinik kullanım ile gerekse de- zenfeksiyon ve sterilizasyon iş- lemleri ile süregelen aşınmaları sebebiyle (27), “tekrar kullanım- lık” değil, sarf malzemesi olarak değerlendirilmeleri gerekmekte- dir. Endodontistlerin daha etkili ve güvenli bir şekilde tedavi uy- gulayabilmeleri için, üreticilere tek kullanımlık steril paketler oluşturmaları tavsiye edilmekte- dir (19). Endodontik Aletler ve Variant Creutzfeldte-Jakob Disease Bulaşı Ender rastlanılan ve ölümcül nörodejeneratif bir durum olan ve bulaşıcı spongiform ensefalo- patiler grubuna giren variant Creutzfeldte-Jakob Disease (vCJD)’in primer etkeni olan pri- on proteinlerin dokulara geniş dağılımı sebebiyle, tekrar kulla- nılan aletlerin birer risk potansi- yeli taşıdığı düşünülmektedir (28). vCJD ismi ise ilk defa 1996’nın Mart ayında ortaya kon- muştur. vCJD temelde etken ajan olan Bovine Spongiform Encep- halopathy’nin yemekler yoluyla bulaşmasıyla meydana gelir. Hastalığın erken evrelerinde, ol- guların %50’sinde hastada ge- nellikle depresyon gibi psikiyat- rik semptomlar ile deride yapış- kanlık hissi gibi değişik duyusal semptomlar gözlemlenir. Yürü- mekte zorlanma, istemsiz hare- ketler gibi nörolojik semptomlar ise hastalık ilerledikçe görülür ve ilerleyen zamanda hastanın hareketsiz ve konuşamaz bir du- ruma gelmesine sebep olur (29). vCJD’nin bulaşı endodontide, özellikle kök kanal tedavisinde, aletlerin trigeminal sinirin peri- feral dallanmaları ile birebir iliş- kisinden dolayı daha da fazla önem taşır (18). Ayrıca prion proteinlerin (vCJD ile ilişkili anormal proteinler) paslanmaz çelik gibi yüzeylere yapışma eği- limi vardır ve bu proteinler pek çok dekontaminasyon metoduna karşı dirençlidir (30). Prionlar, dental aletleri dekontamine et- mek amacıyla kullandığımız ge- leneksel temizlik ve sterilizasyon metodlarına karşı çok dirençli olan bulaşıcı ajanlardır (28). İskoçya’da yayınlanan bir araştırmada (31), muayenehane- lerde uygulanan temizleme ve dekontaminasyon metodları in- celenmiştir. Tekrar kullanılmak üzere hazır olarak bekleyen alet- lerin büyük çoğunluğunun kon- tamine olduğu görülmüştür. El- deki en iyi temizleme metotları uygulansa bile bu artıklardan ta- mamen kurtulmanın mümkün olmadığı gözlenmiştir (30). Özel- likle kalsiyum hidroksit patı ile kontamine olmuş eğelerin bir sa- at boyunca ultrasonik temizleme- ye tabi tutulsalar bile üzerlerinde hala debris bulunabildiği görül- müştür (11). Ayrıca aynı temizle- me protokolünün farklı klinikler- de farklı olarak uygulanmakta ol- duğu ve protokoller arasında herhangi bir tutarlılık görülmedi- ğinden bahsedilmiştir (32). Sterilizasyon öncesinde orga- nik debrisleri mümkün olduğun- ca temizlemek, risklerin azaltıl- masına büyük bir katkı sağlasa da; aletlerin temizlenmesinin zor olduğu durumlarda onların “tek kullanımlık” olarak değer- lendirilmesi önerilmektedir (33). vCJD vakalarının artması ve va- kalarda endodontik işlemlerden sonra semptomlar geliştiğinin belirlenmesinin akabinde, 19 Ni- san 2007’den bu yana İngilte- re’de endodontik eğe ve reamer- ların ikinci kez kullanımı yasak- lanmıştır (34). İngiltere Sağlık Bakanlığı’nın Spongiform Ensefalopati Komi- tesinin (Spongiform Encephalo- pathy Advisory Committee, SE- AC) önerileri, araştırmaların so- nuçları ve endodontik eğe ve reamerların tam olarak dekonta- mine edilmelerinin mümkün ol- madığını gösteren mikrobiyolo- jik kanıtların ışığında, bu aletle- rin tek kullanımlık olarak değer- lendirilmelerine ve her hasta sonrasında değiştirilmelerine karar verilmiştir. Aletlerin üze- rinde “tek kullanımlık” ibaresi- nin olup olmaması durumu de- ğiştirmemektedir (34). Daha et- kili sterilizasyon metodları bulu- nana kadar “bir kere kullan ve at” metodu benimsenmelidir (7). Eğer rutin sterilizasyon me- todları ile eğeler %100 temizle- nemiyorsa, bir hastadan ötekine hastalık bulaştırabilme riski de beraberinde gelmektedir. Bu se- beple, günümüz dezenfeksiyon ve sterilizasyon teknikleri göz önünde bulundurulduğunda, en- dodontik aletlerin tek sefer kul- lanılması önerilmektedir. Kaynaklar 1. Van Eldik D, Zilm PS, Rogers AH, Marin PD: Microbiological evalu- ation of endodontic files after clea- ning and steam sterilization proce- dures. Aust Dent J 2004,49:122-7. 2. Alexandrou G, Chrissafis K, Vasilia- dis L, Pavlidou E, Polychroniadis E: Effect of heat sterilization on surfa- ce characteristics and microstruc- ture of Mani NRT rotary nickel–tita- nium instruments. Int Endod J 2006,39:770-8. 3. Parashos P, Linsuwanont P, Messer H: A cleaning protocol for rotary nickel titanium endodontic instru- ments. Aust Endod J 2004,49:20-7. 4. Van Eldik D, Zilm PS, Rogers AH, Marin PD: A SEM evaluation of debris removal from endodontic fi- les after cleaning and steam sterili- zation procedures. Aust Dent J 2004,49:128-35. 5. Topuz O, Aydin C, Uzun O, Inan U, Alacam T, Tunca YM: Structural ef- fects of sodium hypochlorite soluti- on on RaCe rotary nickel-titanium instruments: an atomic force mic- roscopy study. Oral Surg, Oral Med, Oral Pathol, Oral Radiol, and Endod 2008,105:661-5. 6. Gnau HL, Goodell GG, Imamura GM: Rapid Chairside Sterilization of Endodontic Files Using 6% Sodi- um Hypochlorite. J Endod 2009,35:1253-4. 7. Morrison A, Conrod S: Dental burs and endodontic files: are routine sterilization procedures effective? Journal (Canadian Dental Associ- ation) 2009,75:39. 8. Boyd K, Sonntag K, Crawford J: Ef- ficacy of sterilization of endodontic files after autoclaving in a synthetic sponge. Int Endod J 1994,27:330-3. 9. Kuritani R, McDonald N, Sydiskis R: Effect of sterilization on contami- nated sponges. J Endod 1993,19:68- 70. 10. Vélez AE, Thomas DD, del Río CE: An evaluation of sterilization of en- dodontic instruments in artificial sponges. J Endod 1998,24:51-3. 11. Aasim S, Mellor A, Qualtrough A: The effect of pre soaking and time in the ultrasonic cleaner on the cle- anliness of sterilized endodontic fi- les. Int Endod J 2006,39:143-9. 12. Johnson MA, Primack PD, Loushi- ne RJ, Craft DW: Cleaning of endo- dontic files, part I: The effect of bio- burden on the sterilization of endo- dontic files*. J Endod 1997,23:32-4. 13. Parirokh M, Asgary S, Eghbal MJ: An Energy Dispersive X ray Analy- sis And SEM Study Of Debris Re- maining On Endodontic Instru- ments After Ultrasonic Cleaning And Autoclave Sterilization. Aust Endod J 2005,31:53-8. 14. Külekçi G: Dişhekimliğinde Sterili- zasyon ve Enfeksiyon Kontrolü. IDO Dergi 2007, 113:55-7. 15. Assaf M, Mellor A, Qualtrough A: Cleaning endodontic files in a was- her disinfector. Br Dent J 2008,204:E17-E. 16. Prüss-Üstün A, Rapiti E, Hutin Y: Estimation of the global burden of disease attributable to contamina- ted sharps injuries among health- care workers. Am J Ind Med 2005,48:482-90. 17. Türkyilmaz FR: Türkiye'de Hastane İnfeksiyonları Ve Kontrolü. T Klin Mikrobiyol-Enfek 2003,2:2. 18. Walker J, Dickinson J, Sutton J, Marsh P, Raven N: Implications for Creutzfeldt-Jakob disease (CJD) in dentistry: a review of current knowledge. J Dent Res 2008,87:511. 19. Kazemi RB, Stenman E, Spangberg LSW: The endodontic file is a dis- posable instrument. J Endod 1995, 21:451-5. 20. Busslinger A, Sener B, Barbakow F: Effects of sodium hypochlorite on nickel-titanium Lightspeed (R) ins- truments. Int Endod J 1998, 31:290- 4. 21. Sonntag D, Peters OA: Effect of pri- on decontamination protocols on nickel-titanium rotary surfaces. J Endod 2007,33:442-6. 22. Yokoyama K, Kaneko K, Yabuta E, Asaoka K, Sakai J: Fracture of nic- kel–titanium superelastic alloy in sodium hypochlorite solution. Ma- ter Sci Eng 2004,369:43-8. 23. Thierry B, Tabrizian M, Savadogo O, Yahia LH: Effects of sterilization processes on NiTi alloy: surface characterization. J Biomed Mater Res 2000,49:88-98. 24. Haikel Y, Serfaty R, Wilson P, Speis- ser J, Allemann C: Mechanical pro- perties of nickel-titanium endodon- tic instruments and the effect of so- dium hypochlorite treatment. J En- dod 1998,24:731-5. 25. Staggers JA, Margeson D: The ef- fects of sterilization on the tensile strength of orthodontic wires. Ang- le orthod 1993,63:141. 26. Canalda Sahli C, Brau Aguadé E, Sentís Vilalta J: The effect of sterili- zation on bending and torsional properties of K files manufactured with different metallic alloys. Int Endod J 1998,31:48-52. 27. Rapisarda E, Bonaccorso A, Tripi TR, Condorelli GG: Effect of sterili- zation on the cutting efficiency of rotary nickel-titanium endodontic files. Oral Surg, Oral Med, Oral Pat- hol, Oral Radiol, and Endod 1999,88:343-7. 28. Walker J, Dickinson J, Sutton J, Ra- ven N, Marsh P: Cleanability of dental instruments–implications of residual protein and risks from Creutzfeldt-Jakob disease. Br Dent J 2007,203:395-401. 29. WHO: Variant Creutzfeldt-Jakob di- sease. World Health Organization Fact sheet 2002,N°180: 30. Perakaki K, Mellor A, Qualtrough A: Comparison of an ultrasonic cleaner and a washer disinfector in the cleaning of endodontic files. J Hosp Infect 2007,67:355-9. 31. NHS. Survey of Decontamination In General Dental Practice. Sterile Services Provision Review Group; 2004. p. 42. 32. Letters S, Smith A, McHugh S, Bagg J: A study of visual and blood conta- mination on reprocessed endodon- tic files from general dental practi- ce. Brit Dent J 2005,199:522-5. 33. Smith A, Dickson M, Aitken J, Bagg J: Contaminated dental instru- ments. J Hosp Infect 2002,51:233-5. 34. Cockcroft B: Advice for dentists on re-use of endodontic instruments and variant Creutzfeldt–Jakob di- sease (vCJD). Department of He- alth, London 2007,1-4. DT DENTAL TRIBUNE Türkiye Baskısı Bilim & Araştırma 7 Sayfa 6DT Arş. Gör. Dr. Fatıma Betül Baştürk Marmara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Endodonti AD. Büyük Çiftlik Sok. No:6 34365 Nisantaşı - Şişli / İstanbul Telefon: 0212 231 91 20 Faks: 0212 246 52 47 e-posta: dtfatima@gmail.com Yazışma Adresi A B C D Resim 2. a) Mtwo (25 numara, .06 taper) eğenin klinik kullanım sonrasınde enzimatik solüsyon içerisinde bekletildikten sonra taramalı elektron mikroskobundaki görüntüsü (50x) b) Aynı eğenin 200x büyütmedeki görüntüsü c) Aynı eğenin üzerinde üretim aşamasında oluşan metal artıklarının görüntüsü (orjinal büyütme 50x) d) Eğenin SEM’de 200x büyütmedeki görüntüsü. (Baştürk, FB)