BAD0214

10 Tribunestudy ■ Jak lekarz dentysta, chi- rurg stomatologiczny po- winien przyjmować i  jakie procedury zastosować u pa- cjenta, który w  wywiadzie podaje, że choruje na cu- krzycę? Prof. dr hab. n. med. Mansur Rahnama, specjalista chirurgii szczękowej, Kierownik Katedry i  Zakładu Chirurgii Stomatolo- gicznej UM w Lublinie: Cukrzyca należy do grupy chorób metabolicznych, pole- ga na niedoborze w organizmie insuliny. Niedobór ten spowo- dowany jest zaburzeniem jej wydzielania lub działania. Wy- różniamy cukrzycę insulinoza- leżną (typ I) oraz cukrzycę isuli- noniezależną (typ II). Cukrzyca typu I rozpoczyna się w okresie dzieciństwa lub wczesnej mło- dości i charakteryzuje się wro- dzoną zmniejszoną produkcją insuliny. Cukrzyca typu II, która jest najczęstszą postacią cho- roby, charakteryzuje się nie- wrażliwością tkanek na insuli- nę, co powoduje zwiększone jej wydzielanie, a w efekcie uszko- dzenie komórek beta w trzustce prowadzące do zahamowania wydzielania insuliny. W gabinecie stomatologicz- nym bardzo często stykamy się z pacjentami cierpiącymi na cu- krzycę. Schorzenie to negatyw- nie wpływa na stan jamy ustnej, powodując utrudnione goje- nie się ran, choroby przyzębia i zmniejszone wydzielanie śliny, a  co za tym idzie zwiększo- ną podatność na próchnicę. Wszystkie te czynniki prowadzą do szybszej utraty uzębienia, co zobowiązuje lekarzy denty- stów do szczególnie troskliwej opieki nad tą grupą pacjentów. Wszelkie zabiegi z  zakre- su chirurgii stomatologicznej należy wykonywać po wcze- śniejszym ich zaplanowaniu, wykonaniu niezbędnych ba- dań laboratoryjnych, a  także właściwym przygotowaniu pa- cjenta. Wskazana jest konsul- tacja z lekarzem prowadzącym pacjenta, aby upewnić się, że choroba ma charakter wyrów- nany i nie ma przeciwwskazań do zabiegu. Do niezbędnych badań na- leżą: • morfologia krwi z liczbą pły- tek oraz INR, • oznaczenie poziomu glikemii w  formie profilu dobowego (na czczo i  przed posiłkiem wartości powinny mieścić się w  zakresie: 70-110 mg/dl, 2 godz. po posiłku – w zakre- sie: <160 mg/dl), • EKG oraz poziom kreatyniny - oznaczenia te powinno się wykonywać jedynie w wybra- nych przypadkach. Badanie EKG ma na celu wykrycie ewentualnej choroby niedokrwiennej spowodowanej polineuropatią cukrzycową, a  także wykluczenie arytmii lub bloków serca. Ocena wy- dolności nerek na podstawie poziomu kreatyniny pozwala na zastosowanie nienefrotok- sycznego antybiotyku oraz dostosowanie jego właściwej dawki. Ważne jest, aby u  pacjen- tów chorych na cukrzycę za- biegi planować wcześnie rano oraz w miarę możliwości skra- cać czas zabiegu do minimum. Wg najnowszych zaleceń Pol- skiego Towarzystwa Diabeto- logicznego z  2012 r. chorzy, którzy poddawani są tzw. ma- łym zabiegom operacyjnym (do których zaliczamy m.in. ekstrakcję zęba czy nacięcie ropnia) nie wymagają zasto- sowania okresowej intensyw- nej terapii insuliną (jak to ma miejsce podczas rozległych zabiegów operacyjnych) pod warunkiem, że przygotowanie do zabiegu nie wymaga zmia- ny dotychczasowego sposobu odżywiania. W  sytuacji, gdy konieczne jest przesunięcie pory spożywania śniadania i jednocześnie porannej iniek- cji isuliny, należy zastosować wlew dożylny 5% roztworu glu- kozy oraz 8 j.m. insuliny i  10 mmol chlorku potasu zamiast śniadania. W praktyce klinicz- nej zazwyczaj zalecamy pa- cjentom, aby pierwszy posiłek przyjęli wg codziennego sche- matu, co pozwala uniknąć opi- sanego postępowania. Chorzy z  cukrzycą typu II, którzy stosują w  terapii dietę lub dietę i  metforminę, a  gli- kemia dobowa nie przekracza 140 mg/dl, zwykle nie wyma- gają podania insulinoterapii w  okresie okołooperacyjnym. W naszej klinice praktykujemy profilaktyczne podanie doustne 2g Amoksycyliny (w przypadku uczulenia na penicyliny – anty- biotyku z grupy linkozamidów) na 1 godz. przed zabiegiem u pacjentów leczonych insuliną w iniekcjach. Każdorazowo u  chorych cierpiących na cukrzycę ozna- czamy przed zabiegiem po- ziom glukozy za pomocą glu- kometru paskowego. W czasie zabiegu należy nieustannie monitorować stan pacjenta, zwracając szczególną uwagę na objawy hipoglikemii, którą należy traktować jako stan za- grażający życiu, szczególnie gdy występuje u  osób star- szych, po przebytym udarze lub cierpiących na chorobę niedokrwienną. Hipoglikemia występuje przy spadku stęże- nia glukozy poniżej 55 mg/dl. Sprzyja temu m.in. stres, nie- właściwe dawkowanie leków czy niedostarczenie właściwej liczby kalorii. Objawy hipogli- kemii to: potliwość, senność, dezorientacja, zaburzenia wi- dzenia, nadmierne pragnienie, drżenie mięśni, zblednięcie. Postępowanie w  takiej sytu- acji wymaga podania pacjen- towi glukozy w dawce 10-20 g w postaci roztworu do wypicia lub dożylnie w dawce 0,2 g/kg masy ciała. Jeśli dostęp do żył jest utrudniony, można zasto- sować 1 mg glukagonu domię- śniowo lub podskórnie. Przy braku poprawy po 10 min, po- nownie podajemy glukagon. W  okresie pozabiegowym pacjent leczony na cukrzy- cę powinien zostać otoczo- ny szczególną opieką leka- rza dentysty ze względu na utrudnione gojenie ran oraz częstsze występowanie po- wikłań, takich jak suchy zę- bodół. Naszym pacjentom zalecamy regularne, częste wizyty kontrolne pozwalające na szybkie wykrycie ewentu- alnych nieprawidłowości oraz wczesne wdrożenie odpo- wiedniego leczenia. Pacjent jest informowany o  koniecz- ności utrzymania reżimu hi- gienicznego, zastosowania płukanki z  chlorheksydyną oraz doustnego przyjmowa- nia witaminy C z rutyną i pre- paratów wapnia. Pytanie do eksperta Anna ŚwiądeR