Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download

Dental Tribune Netherlands Edition

4 Interview dental tribune - netherlands edition september 2013 TEKST: LAURA VAN DEE FOTO’S: JOB SCHLINGEMANN Op 14 en 15 november vindt het con- gres ‘De tand in al zijn facetten II’ plaats in De Doelen in Rotterdam. Centrale thema’s zijn de tandheel- kundige zorg voor ouderen (55+) en mondzorg voor de jeugd tot 18 jaar. Aan het congres werken acht tand- heelkundige verenigingen mee: de NVT, NVvE, NVVRT, NVvK, VvO, NVMKA, RTV en NVM. Den- tal Tribune belicht samen met de Haagse tandartsen Ransom Alt- man (bestuurslid NVT en voorzit- ter NVVRT) en Frans Nugteren (oud-voorzitter NVvE en thans lid van de congrescommissie NVvE) het thema mondzorg voor ouderen. De tandheelkundige zorg voor ou- deren schiet tekort, klinkt het de laatste tijd regelmatig. Waar gaat het mis en wat zijn de aandachts- punten bij de tandheelkundige zorg voor ouderen? Waarom is de mondzorg voor jongeren en ouderen als thema gekozen? Ransom Altman (RA): Het is de tweede keer dat de NVT samen met een aantal wetenschappe- lijke verenigingen en de NVM een congres organiseert, dit keer met twee thema’s die voor de al- gemeen practicus ‘hot’ zijn. Het congres is ruim opgezet en vindt dan ook plaats in drie zalen. De organisatie heeft voor het thema ‘tandheelkundige zorg voor oude- ren’ gekozen omdat steeds meer 55-plussers tegenwoordig hun ei- gen dentitie wensen te behouden. Dat vereist specifieke aandacht van de tandarts en zijn team. Pa- tiënten worden bovendien steeds ouder en daarom zal de noodza- kelijke mondzorg steeds meer aandacht en capaciteit vergen in de algemene praktijk. Ook voor de meeste ouderen is het uiterlijk tegenwoordig be- langrijk. Daar hoort een verzorgd gebit bij. Er zijn zelfs tachtigplus- sers die hun mond helemaal laten opknappen. Veel ouderen hebben er alles voor over om maar nooit aan een prothese te hoeven be- ginnen. Een van mijn patiënten is een vrouw van in de zeventig die een beugel wilde, omdat ze een nieuwe partner had. Er zijn he- laas ook ouderen die nauwelijks aandacht aan hun gebit besteden, omdat ze daar geen financiële middelen voor hebben. De tand- arts zal voor deze groep patiën- ten creatief moeten zijn om toch tot een bevredigende en passende oplossing te komen. Frans Nugteren (FN): Over mondzorg voor jongeren worden al veel congressen en cursussen gegeven, maar tanderosie bij jon- geren is dan ook een groot pro- bleem. Op elke straathoek zijn eten en koolzuurhoudende dran- ken beschikbaar. Kinderen wor- den daar niet alleen te zwaar van, ook hun gebit lijdt er op den duur onder. Met de intrede van fluoride in tandpasta’s, appli- caties in de praktijk en spoelen op lagere scholen is de strijd te- gen de cariës redelijk overwon- nen. Tanderosie is momenteel de meest voorkomende ziekte bij de jeugd. Deze aandoening vergt van de tandarts specifieke tand- heelkundige vaardigheden als er curatief moet worden ingegre- pen. De overheid doet moeite om dat probleem onder de aandacht te brengen, maar naar mijn idee lang niet voldoende. Ouders moe- ten ervan doordrongen zijn dat kinderen niet zoveel zoetigheid moeten eten en hun kinderen dus niet ‘zoethouden’. Ik denk dat het probleem deels veroorzaakt wordt doordat de meeste ouders tegenwoordig alle- bei werken, waardoor nauwelijks tijd overblijft om een gezonde bo- terham te smeren of een warme maaltijd te koken. Kinderen krij- gen wat geld mee naar school en mogen zelf kijken wat ze daar- voor kopen, waarbij ze uiteraard lang niet altijd de juiste keuzes maken. Wat is uw ervaring met tandheelkundige zorg voor zelfstandig wonende ouderen? RA: Ik heb behoorlijk wat oude- re patiënten en die laat ik regel- matig, soms zelfs één keer in de maand, ter controle komen. Ou- deren gaan vaak minder goed poetsen en dan holt hun mond- gezondheid achteruit. Soms moet binnen een paar jaar alle elemen- ten getrokken worden en rest als enige mogelijkheid een volledige prothese. Ik hamer bij elke af- spraak op het belang van zorg- vuldig poetsen en breng ook re- gelmatig fluoridelak aan. Een groep waar ik me zorgen over maak zijn dementerende oude- ren. Soms herinneren hun kin- deren of mantelzorgers hen aan de afspraken, maar als die afha- ken komen ze vaak helemaal niet meer. FN: De groep ouderen die niet meer naar de tandarts gaat vormt inderdaad een groot probleem. Ik maak deel uit van de Commissie Bijzondere Zorggroepen van de NMT. Wij hebben het idee geop- perd om alle mondzorgprofes- sionals te vragen na te gaan waar hun oudere patiënten, als ze een tijd niet meer in de praktijk zijn geweest, gebleven zijn. Dat kan in de praktijkcomputer eenvou- dig worden nagegaan. Soms komt een patiënt jaren niet meer en blijkt achteraf dat hij ziek is ge- worden en thuis verpleegd wordt. Dan gaat een gebit snel achter- uit. Tandartspraktijken zouden contact moeten opnemen met hun oudere patiënten die wegblij- ven en vragen of ze iets voor hun kunnen betekenen. Mondzorgprofessionals hebben de morele plicht om iemand ook in de laatste fase van zijn leven passende mondzorg te verstrek- ken. Je hebt, om het vieze woord te gebruiken, immers jarenlang aan iemand ‘verdiend’. Het laat- ste stukje tandheelkundige zorg hoort er ook bij. U (Frans Nugteren, red.) werkt ook als tandarts in een verpleeghuis. De animo om daar te werken is al jaren niet hoog onder mondzorg­ professionals. Hoe verklaart u dat? FN: Het is behoorlijk zwaar en niet ‘sexy’ om in een verpleeg- huis te werken. Bovendien zijn de verdiensten minder dan in je ei- gen praktijk. Alleen in Den Haag al zouden morgen zo tien tand- artsen aan de slag kunnen in een verpleeghuis. Verpleeghuizen zijn verplicht mondzorg aan hun bewoners te faciliteren en kunnen via de Al- gemene Wet Bijzondere Ziekte- kosten (AWBZ)-indicatie een vast bedrag per patiënt aan mond- zorg besteden. Ze moeten echter wel iemand kunnen vinden die de tandheelkundige behandeling wil uitvoeren. De patiënten in een verpleeg- huis zijn vanwege hun leeftijd of aandoening(en) veel moeilijker te behandelen dan de patiënt in je eigen praktijk. Soms zul je pati- enten in bed moeten behandelen. Ook krijg je regelmatig te maken met dementerende ouderen met wie je geen woord kunt wisselen. Mondzorg in verpleeghuizen is een apart type tandheelkundige zorg, maar wel een onderdeel van mijn vak dat ik al meer dan dertig jaar met veel plezier beoefen. Welke mondproblemen komen bij ouderen vaak voor? RA: Een groot probleem is wor- telcariës. Ouderen, zeker in ver- pleeghuizen, eten vaak zoet voedsel als pap en vla. Daar- naast wordt er niet (voldoende) gepoetst. Wortelcariës is helaas lastig te behandelen. Een andere aandoening is xe- rostomie, die veroorzaakt kan worden door het ouder worden, als bijwerking van medicijnen of als gevolg van bestraling bij kan- ker. Ook kan het een symptoom van een ziekte zijn. Een gebrek aan speeksel is een groot pro- bleem, omdat speeksel als buf- fer tegen cariës werkt. Ook kan bij iemand met een droge mond geen prothese geplaatst worden; er is immers geen speeksel om de prothese te laten hechten. FN: Iemand met een slecht ge- bit kan niet goed kauwen en zal daardoor minder speeksel produ- ceren. Je bent wat je eet en hoe je eet. Bij patiënten met een droge mond is het verder belangrijk re- gelmatig bitjes met fluoride aan te brengen om wortelcariës zo veel mogelijk tegen te gaan. Hoe kunnen we de mondzorg voor ouderen verbeteren? RA: Er zouden meer tandartsen aan huis moeten komen bij ou- deren die nog zelfstandig wonen. Bij de mondzorg in verpleeghui- zen is het grootste knelpunt het gebrek aan personeel. Dit is voor een groot deel te verhelpen door de mondzorg in verpleeghuizen beter te vergoeden. De vergoe- ding voor mondzorg in verpleeg- huizen zou meer naar het regu- liere niveau moeten. De kans dat dat daadwerkelijk gebeurt is klein, omdat er alleen maar meer bezuinigd wordt in de zorg. FN: De mondhygiëne van ou- deren in verzorgings- en ver- pleegtehuizen is bijna altijd on- der de maat. Daarom moet een mondzorgprofessional de afde- lingshoofden coachen en uitleg- gen hoe de mondverzorging uit te voeren. Hoe poets je met een vingertandenborstel bij demente- rende ouderen? Welke tandpasta moet gebruikt worden? Hoe rei- nig je een prothese? Ook erg be- “Bij veel ouderen holt de mondgezondheid achteruit” Interview met Ransom Altman en Frans Nugteren, mede-organisatoren ‘De tand in al zijn facetten II’ Frans Nugteren (links) en Ransom Altman. Je moet contact opnemen met ouderen patiënten die wegblijven Ook voor ouderen is een verzorgd gebit belangrijk > lees verder op pagina 6