Dental Tribune Netherlands Edition

16 Reportage dental tribune - netherlands edition juni 2013 Een atlas voor de dagelijkse praktijk Aandoeningen in en rond de mond komen onder meer voor op het mondslijmvlies, de speekselklieren, in het kaakbot, op de tong, het gehemelte en de lippen. Door deze verscheidenheid vormen deze periorale aandoeningen het werkterrein van zowel tandartsen, huisartsen, mondhygiënisten als specialisten. Deze Atlas mond- en kaakziekten biedt al deze professionals een onmisbaar, praktijkgericht overzicht van de pathologie van het mondgebied. De atlas beschrijft kernachtig en puntsgewijs een scala aan onderwerpen. Wat onveranderd is gebleven is de uitmuntende kwaliteit van de klinische röntgenologische en histopathologische opnames. Met actiecode DT2013 betaalt u tot en met 31 juli geen verzendkosten bij al uw bestellingen! Mond- en kaakziekten, 2e herziene editie Preventieassistent Inmiddels beschikken veel Neder- landse mondzorgpraktijken over één of meer preventieassistenten en had in 2012 13% van de den- tate bevolking ervaring met een preventieassistent, blijkt uit cij- fers van het Capaciteitsorgaan. Een goede zaak, vindt de NMT. Van Drie: “Een aantal jaren gele- den constateerden we een sprei- dingsprobleem. Dat heeft geleid tot een ondersteunende kracht die eenvoudige preventieve han- delingen kan uitvoeren.” De NVM is minder enthou- siast over de groeiende rol van de preventieassistent. “Diens onduidelijke opleidingsachter- grond is ons grootste bezwaar,” aldus Jongbloed. “Het is op zich een goede zaak dat er binnen de sector behandelaren zijn op wo-, hbo- én mbo-niveau. Maar we hebben het ministerie van VWS tevergeefs gevraagd om een om- schreven deskundigheidsgebied en opleidingsprofiel van preven- tieassistenten, zodat duidelijk is wat kan en mag.” Op dit moment maakt de Wet BIG het ook moge- lijk dat voorbehouden handelin- gen door de preventieassistent worden uitgevoerd. Jongbloed: “Waarschijnlijk hebben veel tandartsen vertrouwen in ‘hun’ preventieassistent(en) omdat zij die vaak zelf hebben opgeleid. Maar de patiënt heeft geen idee of de preventieassistent wel be- kwaam is. In andere werkvelden binnen de gezondheidszorg kun je je zoiets niet voorstellen.” De NMT wijst in dit verband op het register van gecertificeer- de preventieassistenten dat naar eigen zeggen “nagenoeg gereed” is. Van Drie: “De kwalificaties en vaardigheden van de preven- tieassistent zijn helder genoeg, dus als hij of zij gecertificeerd is en zich bekwaam acht, dan is er geen probleem.” De patiënt zou dan via het register zelf kunnen nagaan of een preventieassistent de juiste papieren heeft. Totdat dit register overeind staat en veel preventieassistenten erin ver- meld staan, zal er voor behande- laren én patiënten dus onduide- lijkheid blijven bestaan. Competentiestrijd Als de mondhygiënist is afgestu- deerd en aan het werk gaat, wordt duidelijk hoe de verdeling van de zorg er in de praktijk voorstaat. Er zijn veel hoopgevende voorbeel- den te noemen: groepspraktijken met vijf mondhygiënisten en één tandarts, of tandartsen die nauw samenwerken met een vrijgeves- tigde mondhygiënist (verdere cij- fers: zie kader op pagina 15). De cijfers laten een groot ver- schil zien met de situatie van een jaar of twintig geleden. “Je merkt dat vooral voor de jongere gene- ratie tandartsen samenwerken de normaalste zaak van de we- reld is,” aldus Van Drie. “Zij gaan graag met een mondhygiënist in zee. Het standpunt van de NMT is om dit bij voorkeur onder één dak te doen.” Toch klinken er ook andere ge- luiden. Onderzoeken, zoals het recente proefschrift van Kata- rina Jerkovic, wijzen uit dat de ontwikkeling van de taakher- schikking in de praktijk voorals- nog bescheiden is. “De variatie is opvallend. In de ene praktijk is op het gebied van samenwer- king heel wat bereikt, in de an- dere juist helemaal niet. Ik denk dat de overheid had gehoopt dat de beoogde taakherschikking sneller zou gaan, al moeten we niet vergeten dat we op Euro- pees niveau nog steeds voorloper zijn,” vertelt Jerkovic aan Dental Tribune. Ook de NVM vindt dat de voortgang tegenvalt. Het tekort aan mondhygiënis- ten is een voor de hand liggende reden. Als er geen mondhygië- nisten beschikbaar zijn, kunnen zij ook niet worden ingezet om de tandarts taken uit handen te nemen. Maar er is ook een an- dere oorzaak te noemen, op het psychologische vlak. “We zien een weerstand bij tandartsen om een deel van hun taken uit handen te geven. Het gevoel van ‘er komt iemand op mijn terrein’. Dat wordt als be- dreigend ervaren. Door dat soort hiërarchisch denken ontstaat een competentiestrijd,” vertelt Jong- bloed. ‘Maar je moet als tandarts niet alles zelf willen blijven doen, dat past niet meer in deze tijd. Je laat je tuin ontwerpen door een tuinarchitect, maar een hovenier zet de plantjes erin. Ieder moet het werk doen dat past bij zijn op- leidingsniveau.” Regie Toch moeten mondhygiënisten zich vaak dubbel waarmaken in behandelingen die voorheen het domein waren van academisch opgeleide zorgverleners. Jong- bloed: “Er is een cultuuromslag nodig. Tandartsen willen vaak koste wat het kost de regie hou- den over het hele behandeltra- ject, terwijl je tegenwoordig niet ontkomt aan samenwerken. Mis- schien zouden ze bij de opleiding tandheelkunde moeten begin- nen, door behandelingen die bij uitstek voor de mondhygiënist zijn niet eens meer aan te leren.” NMT en NVM zitten regelmatig met elkaar om de tafel. De ver- standhouding wordt door beide partijen positief ingeschat. “Maar als ik dan het document ‘Helder- heid in de beroepskolom’ lees, vind ik dat ronduit teleurstel- lend,” aldus Jongbloed. “De na- druk die de NMT legt op de regie- rol van de tandarts vind ik heel kwalijk. Je ziet daar het heersen- de conservatisme binnen de be- roepsgroep in terug. Maar hoor je weleens zeggen: de huisarts in de regierol? Welnee. Je moet ver- trouwen hebben in elkaars com- petenties.” Van Drie (NMT) ziet de regie- rol van de tandarts juist als cru- ciaal in een goed functioneren- de mondzorg. De tandarts is de hoogst opgeleide behandelaar en de enige die het hele behan- deltraject kan overzien, stelt zij. Waarom dan de rol van de mond- hygiënist, die het toch al zo druk heeft, verder uitbreiden? “We spreken in onze documenten vaak over de ‘regierol’ van tand- artsen, maar wellicht ligt een an- dere benaming minder gevoelig. Als we zeggen dat de tandarts de spil is van de mondzorg, kan nie- mand daar iets tegenin brengen.” Vertrouwen Heeft de tandarts soms te wei- nig vertrouwen in de mondhygi- enist? Volgens Jongbloed is dat hooguit het geval bij tandartsen die weinig met mondhygiënisten werken. “Op de werkvloer zijn er nauwelijks problemen. In het al- gemeen zijn tandartsen heel po- sitief over de samenwerking met de mondhygiënist. We horen vaak dat ze meer willen samen- werken met mondhygiënisten, maar dat er te weinig beschik- baar zijn.” Jerkovic bevestigt dat ervaring met mondhygiënisten de beeld- vorming goed kan doen. “Je ziet in de praktijk vaak dat een mond- hygiënist zich voor een bepaalde tandarts eerst moet waarmaken. Als zij voor die proeve ‘slaagt’, ontstaat er vertrouwen en is de tandarts bereid zijn patiënten naar haar door te verwijzen.” Ervaringen uit het verleden kunnen het vertrouwen ook hin- deren. De competenties van de mondhygiënist zijn immers uit- gebreid. Het komt geregeld voor dat de nieuwe lichting mond- hygiënisten wordt aangenomen in lijn met het ‘oude’ beroepspro- fiel, met het bijbehorende beperk- te takenpakket. “Geef daarom als mondhygiënist al in je sollicitatie aan wat je kunt en wilt, waar je grenzen en mogelijkheden liggen. Zo voorkom je teleurstellingen en spanningen,” adviseert Jerkovic. De beschermende houding ten opzichte van het vak kan ook een financiële achtergrond hebben. Veel tandartsen hadden het af- gelopen jaar een omzetdaling en houden hun patiënten daarom het liefste bij zich. “Taakdelega- tie zorgt ervoor dat de tandarts zijn handen vrij heeft voor com- plexe verrichtingen. Maar het is nu eenmaal zo dat het basisinko- men van de tandarts uit minder complexe behandelingen bestaat, die hij vaak en routinematig uit- voert,” legt Jongbloed uit. Juist in deze tijd zijn tandartsen daarom terughoudend met het delegeren van taken, en als ze dat doen, dan het liefste aan een medewerker in de eigen praktijk, zoals de pre- ventieassistent. Mogen en moeten Het is volgens Van Drie overi- gens irrelevant om te verval- len in domeindiscussies als ‘dit mag ik, dus dit moet ik doen en jij niet’. Dat de mondhygiënist nu ook tandsteen mag verwijde- ren, wil niet zeggen dat de tand- arts voortaan van tandsteen af moet blijven. “Het is geen welles- nietesverhaal, maar een ver- haal met vrijheden,” vindt Van Drie. Daarom valt het tandartsen moeilijk te verwijten als zij lie- ver zelf het grootste deel, of mis- schien wel alle behandelingen zelf blijven uitvoeren. Dat sommige tandartsen be- wust voor het laatste blijven kie- zen, vindt Jerkovic wel opmerke- lijk. “Men vergeet soms dat het overdragen van taken aan mond- hygiënisten voor de tandarts juist zo positief is. Hij kan daarmee de routinetaken uitbesteden en houdt zo zijn handen vrij voor de meer complexe en interessante klussen.” De suggestie dat tand- artsen het uitbesteden van taken in deze tijden van omzetdalingen als broodroof kunnen zien, wijst zij van de hand. “Er zijn meer dan genoeg patiënten en er blijft veel werk liggen.” Aan de andere kant erkent Jerkovic dat het kortzichtig kan zijn om alleen tandartsen aan te spreken op de beperkte nieu- we werkzaamheden van mond- hygiënisten in de praktijk. “Niet alle mondhygiënisten ambiëren de rol van poortwachter met alle bijkomende verantwoordelijk- heden. Enkele van hen vinden het fijn om gedelegeerde werkzaam- Een mondhygiënist moet zich vaak persoonlijk waarmaken Hendrike van Drie (vice-voorzitter NMT): Met een teamconcept onder één dak is de patiënt het beste af > vervolg van pagina 15 Corrie Jongbloed-Zoet (voorzitter NVM): Mondhygiënisten weten meer over preventieve mondzorg dan tandartsen Auteur: Prof. dr. Isaäc van der Waal Druk: 2e Omvang: 313 pagina’s Onze prijs: € 164,99