Dental Tribune Netherlands Edition

11Reportagedental tribune - netherlands editionapril 2013 “Ik wil de tandarts een positief imago geven” Kinderboeken over de tandheelkunde Naar de tandarts gaan is leuk… In De Vrolijke Tandensalon hel- pen tandarts Sjaan en de tandenpoetsjuf Teuntje mensen en dieren om tanden en kiezen gezond te houden. Zij staan nooit met de mond vol tanden. Zelfs wanneer Makker de Giraf klem raakt in de gang, of als Boef de Geit met zijn zere hoef buiten in het gras zit, lossen Sjaan en Teuntje dat snel op. In en buiten hun tandensalon is het af en toe een dolle boel. En helemaal als Pluim de muzikant ver- schijnt. Met actiecode DT2013 betaalt u tot en met 31 mei geen verzendkosten bij al uw bestellingen! De Vrolijke Tandensalon TEkST: LAURA VAN DEE Kinderboeken worden gezien als een belangrijk onderdeel van de opvoeding. Zij geven het op- groeiende kind een – vaak peda- gogisch verantwoord – beeld van wat het in de nabije of verre toe- komst te wachten staat. Zo geven kinderboeken inzicht in de be- ginselen van het verkeer, het om- gaan met andere mensen en het herkennen van dierengeluiden. Wat leren kinderboeken eigenlijk over de tandarts? Spelen zij in op de nog steeds wijdverbreide op- vatting dat de tandarts ‘eng’ is, of geven zij een ander signaal? Den- tal Tribune ging op onderzoek uit. Een zoekopdracht naar ‘tand- arts’ en ‘kinderboek’ levert in de online boekhandel zo’n twintig hits op. Blijkbaar is de tandheel- kunde ook voor het kinderboek een dankbaar onderwerp. Wat opvalt is dat veel kinderboeken negatieve titels hebben, zoals Bang voor de tandarts en De tand- arts is een monster. Net zo opval- lend is een titel die zorgt voor een heel ander geluid: De Vrolijke Tan- densalon. De auteur van dit boek is Astrid Kuiper, preventie-as- sistente en BVE-docent aan het Centrum voor Bijzondere Tand- heelkunde (CBT) in het Medisch Centrum Leeuwarden. Zij vertel- de aan Dental Tribune dat zij de titel opzettelijk heeft gekozen. “Ik wil de tandarts een positief ima- go geven. Veel kinderen zijn on- terecht bang. Naar de tandarts gaan moet leuk en laagdrempelig zijn,” vindt Kuiper. In De Vrolijke Tandensalon heeft de schrijfster praktijkerva- ringen, zoals kinderen die zich schamen voor de knuffel die ze meenemen naar de tandarts en kinderen bij wie een stukje tand is afgebroken, vermengd met voorlichting. Allerlei dieren – zo- als een konijn, katten en een mol – en zelfs een agent brengen een bezoek aan de tandarts. “Kinde- ren identificeren zich graag met dieren,” verklaart Kuiper. “Op het CBT werk ik regelmatig met een handpop, een hond, waarop ik laat zien welke handeling ik ga uitvoeren. Dat heeft een po- sitief effect.” Volgens Kuiper is de kracht van kinderboeken over tandheelkunde dat ze afleiding bieden in de wachtkamer en kin- deren ook wat kunnen leren over mondverzorging. “Die voorlich- tingscomponent ontbreekt uiter- aard in ‘gewone’ kinderboeken,” aldus Kuiper. “Bovendien com- municeer je met dit soort boeken in de wachtkamer naar ouders dat je als mondzorgpraktijk voor- lichting belangrijk vindt.” Gert Stel, tandarts-pedodon- toloog aan het Universitair Me- disch Centrum Groningen, sluit zich daarbij aan. “Kinderen ma- ken door boeken ook thuis of op school al op jonge leeftijd ken- nis met het fenomeen ‘tandarts’, waardoor ze goed op een eerste bezoek worden voorbereid.” Ook bij het UMCG liggen kinderboe- ken in de wachtkamer, bijvoor- beeld Silke bij de tandenpoetsjuf, een boek over mondverzorging bij schisis en ook van de hand van Kuiper. Het is volgens Stel belangrijk dat ouders kinderen al op jonge leeftijd meenemen als ze voor een periodiek mondonderzoek naar de tandarts gaan, zodat kinde- ren spelenderwijs kennis maken met de tandarts en de praktijk. "Dat eerste contact hoeft overi- gens niet per se door de tandarts gelegd te worden, ook de mond- hygiënist of de preventieassistent kan dat doen.” Stel ziet ook mo- gelijkheden in websites en apps om contact te zoeken met de be- Astrid Kuiper. Ouders leren hun kinderen dat de tandarts eng is Door boeken kunnen kinderen al op jonge leeftijd kennismaken met de tandarts Vrolijketandensalon_v4.indd 18 27-09-12 13:11 19 Toms kapotte kies Tandarts Sjaan gaat naar beneden, naar de salon. Daar zit de volgende patiënt, het is Tom. Hij heeft een piepklein gaatje, in de kies achter in zijn mond. Tandarts Sjaan gaat de kies maken, dan is de kies weer gezond. Eerst met het schoonmaakschoepje, dan de tandenshampoo, watjes én de lijm. De kies wordt gemaakt, dat vindt Tom fijn. Daarna de opvulpasta in de kies, het gaat héél goed, en proeft niet vies. Dan is het lampje aan de beurt: om de opvulpasta hard te maken, én… de kies wordt goedgekeurd! ‘Kijk Tom,’ zegt tandarts Sjaan, ‘superkanjers zoals jij krijgen een cadeautje van mij. Maar lieve Tom, laten we er voor zorgen dat er niet opnieuw een gaatje komt. Gaatjes zitten in je neus en oren, maar gaatjes horen écht niet in je mond. Vrolijketandensalon_v4.indd 19 27-09-12 13:11 levingswereld van kinderen en jongeren. “Een praktijk kan bij- voorbeeld een aparte kinderpagi- na op de website maken.” Kuiper vraagt kinderen bij de eerste afspraak in welke groep ze zitten op school en of ze een juf of meester hebben, zodat er vertrouwen ontstaat. Vervolgens stelt ze zich voor als de ‘tanden- poetsjuf’. Kuiper denkt niet dat er tegenwoordig meer bange kinde- ren zijn dan vroeger. Wel denkt ze dat angstige kinderen nu meer opvallen door het bestaan van tandheelkundige centra, zo- als het CBT Leeuwarden, die ge- specialiseerd zijn in angstige patiënten. "Veel mensen weten inmiddels van het bestaan van deze centra af. We kampen dan ook met een wachtlijst van drie maanden,” aldus Kuiper. Soms komt tandartsangst van een kind door een vervelende er- varing, vertelt Kuiper, maar ook regelmatig doordat ouders hun kinderen de boodschap overdra- gen dat de tandarts eng is. “Als een moeder tegen haar kind zegt: "Déze mevrouw doet je geen pijn hoor", wordt daarmee al geïmpli- ceerd dat mondzorgprofessionals in principe wél pijn doen.” Daar- mee wordt het negatieve imago van de tandarts niet bestreden, maar juist in stand gehouden. Omdat ouders vaak aan kin- deren voorlezen, heeft Kuiper ook voor hen boodschappen in het boek verwerkt, bijvoorbeeld over de gevolgen van limonade in zuigflesjes voor het kinderge- bit: “Tandarts Sjaan ziet de zuig- fles en weet je wat ze zegt? ‘Steeds slokjes zoet drinken is voor je gebit heel erg slecht! Ontbijt, middag- en avondeten én vier keer iets tussen- door op een dag, dat is geen pro- bleem voor tanden en kiezen, dat is oké, dat mag.’” Kuiper merkt dat ouders vaak onvoldoende weten over mondgezondheid. Zo is bij weinigen bekend dat het aantal eet- en drinkmomenten per dag tot maximaal zeven beperkt moet worden. Ze heeft het boek bewust op rijm geschreven, zodat ook minder taalgevoelige ouders het kunnen voorlezen. Kuiper heeft goede reacties ontvangen op De Vrolijke Tan- densalon, omdat het lezers opvalt dat het erg positief geschreven is. “De Nederlandse Vereniging voor Kindertandheelkunde heeft me bijvoorbeeld een enthousias- te mail gestuurd. En misschien gaat het boek vertaald worden in het Frans en hertaald in het Vlaams!” verklapt Kuiper. ■Fragment uit het kinderboek De Vrolijke Tandensalon. Auteur: Astrid Kuiper • Verschenen: oktober 2012 Omvang: 48 pagina’s • Onze prijs: € 14,95