Dental Tribune Turkish Edition

için planlama yapılırken alveol kretinin yükseklik ve genişliğini gösteren kesitsel bilgi ihtiyacı do- ğabilir. Çenelerin posterior kı- sımlarında, DVT ayrıca maksiller sinüs ve mandibular kanal gibi implant yerleştirilmesini etkile- yen yapıların lokalizasyonunu tespit etmeye yarar. DVT’ler gele- neksel yöntemlere göre daha faz- la doz kullanılarak görüntüleme yapmaktadırlar. Ancak doz değer- leri tıbbi BT’lere nazaran çok da- ha azdır. Bu nedenle diş hekimli- ği radyolojisinde, eğer ileri tetkik gerekiyorsa, mümkün olduğunca tercih edilmeleri önerilir. Radyografinin ek bilgi sağla- yacağı düşünüldüğünde, hasta mümkün olduğunca az radyas- yon ile görüntülenmelidir. Bu kavram ALARA (As Low As Re- asonably Achievable: İyi bir rad- yolojik muayenenin, mümkün olabilecek en az risk ile müm- kün olabilecek en kısa sürede ve mümkün olabilecek en iyi sonu- cu elde edebilecek şekilde yapıl- masıdır) prensibi olarak bilinir (31). İster tek bir periapikal rad- yografi olsun ister BT tetkiki ol- sun, hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın, her radyolojik tetkik- te olabilecek en az doz kullana- rak en fazla tanısal değer elde etmek ilkesine yönelik olarak bütün tedbirler alınmalıdır. TAEK’e göre “Tedavi amaçlı tıbbi ışınlamalar hariç, radyasyo- na maruz kalmayı gerektiren uy- gulamalarda bireysel dozun bü- yüklüğü, ışınlanacak kişilerin sayısı, olası tüm ışınlamalar için, ekonomik ve sosyal faktörler göz önünde bulundurularak müm- kün olan en düşük dozun alın- ması sağlanmalıdır. Kişilerin alacakları doz (medikal olanla- rın dışında) sınırlandırılmalıdır. Doğal radyasyon (2-3 mSv/yıl) nedeniyle ışınlanmalar ve tıbbi ışınlanmalardan alınan dozlar, doz sınırlarına ilave edilmez.” ALARA ilkesinin uygulanabil- mesi için aşağıdakilere dikkat edilmelidir: • Tanıya yönelik kesin bir fay- da sağlamayan hiçbir radyo- lojik tetkik yapılmamalıdır. Mümkün olduğunca film tek- rarı yapılmamalıdır. • Görüntülemeler olabilecek en az doz miktarları ile yapıl- malıdır. • International Commission on Radiological Protection (ICRP)’nin belirlediği ve önerdiği doz sınırları aşılma- malıdır. • Radyografik incelemenin tipi ve sıklığına karar verilirken hasta seçimi dikkatli yapıl- malıdır. • Konvansiyonel görüntüleme kullanılacaksa E ? F hızlı film kullanılmalı ya da dijital gö- rüntüleme tercih edilmelidir. • İntraoral film veya dijital gö- rüntüleme kullanılırken has- tanın aldığı X ışını miktarını yarı yarıya azalttığı için dik- dörtgen kolimasyon kullanıl- malıdır (32). • 20 yaş altındaki hastalarda ti- roid koruyucuları kullanıl- malıdır; çünkü bu yaşlarda yetişkinlere oranla tiroid bezi daha radyosensitiftir (33,34). • Hekim, hasta ve X ışını ciha- zından en az 6 adım uzakta durmalıdır. • DVT ışını görüntülenmek is- tenen sahaya odaklanmalı, bu alanın dışındaki bölgele- rin gereksiz X ışını alması önlenmelidir (28,35). Sonuç Tanısal radyolojinin gerçek- ten kansere sebep olup olmaya- cağı hakkında henüz net bir bilgi mevcut değildir; ancak olabile- ceği daima göz önünde bulundu- rulmalıdır. Bu nedenle diş he- kimleri tanı ya da tedaviyi ciddi anlamda etkileyecek durumları özenle seçerek radyografik mu- ayeneye başvurmalıdır. Dikkat edilmesi gereken birkaç husus göz önüne alındığında dental gö- rüntüleme esnasında hastanın aldığı ışın doğal radyasyon kay- naklarından çok da farklı olma- yacak, direkt olarak kansere yol açabilecek boyuta ulaşmayacak- tır. Yapılması gereken hekimle- rin bu konuda çeşitli önlemler almalarıdır. Düşük doz radyasyon içeren görüntüleme yöntemleri kulla- nılmalıdır: 1- İntraoral Görüntüleme: Hızlı filmler veya dijital sensörler, tiroid koruyucular, dikdörtgen kolimasyon kullanılmalıdır. 2- Panoramik ve Lateral Sefalo- metrik Görüntüleme: Dijital sistemler veya nadir toprak elementi içeren plaka kombi- nas 3- CBCT: Düşük doz içeren ma- kineler kullanılmalı, görün- tülenmek istenen alanın dı- şındaki alanlara X ışını gel- mesi önlenmeli, ekspoz süre- si ve miliamper uygun şekil- de azaltılmalıdır. * Morita’nın klinik tipi dijital röntgen cihazı ‘Veraview 3D’ ilgili radyografi cihazının markasıdır. Kaynakça yayıncıda mevcuttur. İstenildiği takdirde temin edilebilir. DT Bilim & Araştırma DENTAL TRIBUNE Türkiye Baskısı6 Dt. Itır Şebnem Arpınar İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş, Çene Hastalıkları ve Cerrahisi AD. Çapa/Şehremini, İstanbul E-posta: itirarpinar@hotmail.com Yazışma Adresi Sayfa 5DT