Dental Tribune Turkish Edition

DENTAL TRIBUNE Türkiye Baskısı Bilim & Araştırma 7 meyi mümkün kılmaktadır. TME diski rejenere olmadığından do- ku mühendisliği çalışmaları için iyi bir adaydır (25). Laboratuvar çalışmalarında kıkırdak ve fibro- kartilajın üretilebildiği ve böyle- likle dejenere olmuş eklem kı- kırdağının tedavi edilebildiği gösterilmiştir.(4). Biyomimetik yapı iskeleleri ve büyüme faktör- leri doğru uygulandığında hasar görmüş kıkırdak başarıyla onarı- labilmektedir (26,27). Hücre eki- mi yöntemiyle disk onarımının ele alındığı bir çalışmada eklem içi düzensizliğin oluşumunda kollajen tiplerindeki değişim ve glikozaminoglikanların (GAG) miktarındaki azalma sebep ola- rak gösterilmiştir (28). İn vitro disk çalışmalarında doku mü- hendisliği ile üretilen diskin nor- mal disk ile benzer miktarda kol- lajen ve GAG üretebildiği bulun- muştur. Ayrıca sinoviyal sıvı üre- tererek çevre kemik dokuların lubrikasyonunu ve kıkırdağın beşlenmesini sağlayabilir. Bu yöntemle internal düzensizliğin tedavi edilebileceği düşünülmüş- tür (29). Hipotezlerine göre artrosko- pik lavaj ve adhesiyektomiyi ta- kiben disk içine adipozal mezen- şimal ve kostakondral dokular- dan elde edilen kök hücre ve kondrositler ekilebilir. Ekim son- rasında kök hücrelerin yük taşı- yıcı fibrokartilaja dönüşebilmesi için temporomandibular eklem uygun mekanik yük ile yüklen- melidir (30,31). Tedavi Alanındaki Uygulamalar Doku mühendisliği çalışma- ları sonucunda iltihaplı pulpalı dişlerde ekstirpasyonla pulpa uzaklaştırıldıktan sonra yerine yapı iskeleti içinde kök hücreler ve büyüme faktörleri koyularak dişin revitalize edilmesi konu- sunda çalışılmaktadır (32,33,34). Tükürük Bezlerindeki Uygulamalar Radyasyon veya sjögren sen- dromuna bağlı olarak tükürük bezlerinde atrofi meydana gele- bilir ve bunun sonucunda kişinin hayat kalitesi ciddi şekilde düşe- bilir. Bu durumun üstesinden gelmek için kullanılan geçici çö- zümler hastayı uzun süreli ola- rak rahatlatamamaktadır. Doku mühendisliği bu alanda da yüz güldürücü sonuçlar vermiştir. Delporte ve ark. yaptıkları bir ça- lışmada gen terapisi ile radyas- yondan etkilenmiş tükürük bez- lerinden daha çok tükürük elde etmeyi başarmışlardır (35). Oral Mukoza Rejenerasyonu Yapılan in vitro ve in vivo ça- lışmalarda oral mukoza greftleri- nin başarılı olarak fonksiyon gördüğü sonucuna varılmıştır (36,37). Sonuç Kök hücre teknolojisi, gele- cekte hastalar için oldukça fay- dalı olabilecek gibi gözükmekle birlikte halen gelişmelere ihtiyaç vardır. Kompleks doku defektle- rinin tedavisinde birçok çeşitte kök hücre kullanılması gerek- mektedir. Embriyonik kök hüc- reler birçok hücre tiplerine dö- nüşebildikleri için kansere dö- nüşme olasılıkları mevcut olabi- lir. İn vitro ortamda üretilen kök hücrelerinin kaynak aldığı em- briyo kök hücre eldesi sonrasın- da imha edilmektedir ki bu da etik tartışmalara konu olmuştur (38,39,40,41). Yöntem yeni oldu- ğu için maliyeti çok yüksektir. Mikro veya nano ölçekli doku is- kelesi yapımı, biyosinyal mole- küller ve kök hücre biyolojisi alanlarında daha çok çalışmalara ihtiyaç vardır. Etik açıdan tartış- malara neden olmakla birlikte, kök hücre araştırmalarının gele- ceğin en önemli konularından biri olacağı düşünülmektedir. Etik olarak dikkat edilmesi gere- ken hususlar arasında kadının korunması, tedavinin ulaşılabilir olması ve klinik aşamada hasta- nın korunması bulunmaktadır. Bu konuda ülkemizde var olan yasal boşluklar doldurularak araştırmalar yasal olarak uygun şekilde yürütülmelidir. Araştır- malarda kadın istismarının ön- lenmesi, embriyoyu meydana ge- tiren hücrelerin vericilerinin onamları alınırken konunun ah- laki yönünün anlatılması, tedavi denemelerine katılan hastaların rızası alınırken dikkat edilmesi ve bu tedavilerde risk yarar de- ğerlendirilmesinde tümör riski gibi bir ölüm tehlikesi mevcutsa denemeye teşebbüs edilmemesi, üreme amaçlı klonlamanın ya- saklanması ve yalnızca tedavi edici klonlama yapılması konula- rına ilişkin yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Embriyo insan sta- tüsünde olmamakla birlikte ta- mamen de bir nesne olarak gö- rülmemelidir. Bu nedenle araş- tırmalarda kullanılan embriyola- rın elde edilme yöntemleri insan hayatını ve insan onurunu koru- yacak şekilde yasal olarak dü- zenlenmelidir (42). Kaynakça yayıncıda mevcuttur. İstenildiği takdirde temin edilebilir. DT Sayfa 6DT Itır Şebnem Arpınar İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş, Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Anabilim Dalı, Fatih / İstanbul e-posta: itirarpinar@hotmail.com İletişim