Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download

Dental Tribune Turkish Edition

yonu ile yıkanıp kurutulur. Den- tin %37’lik ortofosforik asitle 15 sn pürüzlendirilir (Resim 2). 10 sn yıkanıp kurutulur. Daha son- ra bonding ajanı özel fırçasıyla kanal içine uygulanır (Resim 3). Önceden kanalın boyutlarına uy- gun olarak seçilen fiber post (Resim 4) üzerine silan uygula- nır. Diğer yandan dual cure re- zin karıştırılarak özel ucuyla ka- nala uygulanır ve fiber post yer- leştirilir (Resim 5). 60 sn ışık uy- gulanır (Resim 6). Fotopolimeri- ze kompozit materyali ile core kısmı oluşturulur (Resim 7) ve frezlerle final üst yapı için co- re’un preparasyonu bitirilir (Re- sim 8). Fiber postların klinik başarı- sını etkileyen faktörlerden biri de seçilen rezin simanın tipidir (23). Rezin simanlar, kimyasal olarak (otopolimerize), ışık ile (fotopolimerize) ya da her iki şe- kilde (dual cure) polimerize ola- bilir (4). Otopolimerize rezinle- rin sertleşmesi kontrol altına alı- namadığından uygulaması zor- dur. Elastik modülüsü düşüktür ve plastik deformasyon riski da- ha fazladır (6). Ayrıca rezinin er- ken sertleşme olasılığından do- layı postlar kanal içine tam ola- rak oturtulamayabilir (24). Foto- polimerize rezinlerde zaman problemi yoktur; fakat ışık trans- ferinin gerçekleşebilmesi için post materyali translusent olma- lıdır. Elastik modülüsü daha yüksektir ve bu özellik kırılmaya eğilimini arttırır. Otopolimerize rezine göre bükülme dayanımı daha yüksektir (1). Bu iki tip re- zinin iyi özelliklerini kombine eden dual cure rezinler ise kul- lanım açısından en idealdir (6). Rezin simanın mekanik özel- likleri, kök dentinine bağlanma kuvvetini önemli derecede etki- ler. Dual cure rezinin mekanik özellikleri otopolimerize rezin- lerden daha iyidir. Hem siman- tasyon hem de core yapımında kullanılabilir. Dual cure rezin, post kavitesinin farklı bölgele- rinde farklı özellikler gösterir, çünkü ışık enerjisi post boşluğu- nun derin bölgelerinde azalır. Koronal bölgedeki rezinin meka- nik özellikleri, polimerizasyonun bu bölgede daha fazla olmasın- dan dolayı apikal bölgedeki rezi- ne göre daha üstündür. Fakat aynı bonding sistemi kullanıldığı sürece bu mekanik özelliklerde- ki farklılık dentine adezyonu et- kilemez. Koronalde rezin ışıkla polimerize olurken, apikalde ise kimyasal reaksiyon sonucu poli- merize olur (1). Post simantasyonunda adeziv tekniğin çeşitli avantajları olma- sına karşın bazı zorlukları da vardır. Örneğin endodontik teda- vi görmüş dentin duvarlarının dehidrate ve demineralize olma- sı, kök kanalı boyunca dentin tü- bülüslerinin oryantasyon ve yo- ğunluğunun farklılığı, nem kon- trolünün zorluğu, rezin simanın uygulanması esnasında kanalın derin noktalarına ulaşmasının sınırlı olması ve post boşluğu- nun net görülememesi rezin si- man kullanılmasını zorlaştıran etkenlerdir (4,6). Ayrıca rezin si- manla bir postun simantasyonu yapılacaksa kanal tedavisi esna- sında öjenol içerikli kanal patla- rının kullanılması uygun olmaz. Çünkü dentin tübülüslerine pe- netre olan öjenolün rezin poli- merizasyonunu inhibe etmesi söz konusu olacaktır (3,24). Ka- nal duvarlarının çok iyi temiz- lenmesi ve etch edilmesi yoluyla bu dezavantajın ortadan kaldırıl- ması mümkündür (20,40), ya da kanal tedavisi öjenol içermeyen bir dolgu maddesi ile gerçekleş- tirilmelidir (24). Rezin simanın yanı sıra kul- lanılan bonding sisteminde de bağlanmada bazı farklılıklar bu- lunmuştur. Vichi ve ark.(38) yaptıkları çalışmada tek aşamalı ve üç aşamalı bonding sistemle- rini karşılaştırmış ve üç aşamalı (asit, primer ve bonding farklı şi- şelerde) sistemin tek aşamalıya göre özellikle kanalın apikal üç- te birinde daha etkili bir mikro- mekanik bağlanma sağladığını bulmuşlardır. Fiber postlarda post-rezin bağlantısı, rezin-dentin bağlantı- sından daha azdır. Bu da muhte- melen epoksi rezin esaslı olan fi- ber postlar ile metakrilat esaslı kompozit rezin siman arasında herhangi bir kimyasal bağlantı olmamasından kaynaklanmakta- dır (23). Zirkonyum postların siman- tasyonunda da fiber postların si- mantasyonunda olduğu gibi oto- polimerize veya dual-cure rezin- ler kullanılmaktadır (17). Post materyalleri ve dentin arasında tutuculuğu arttırmak ve materyalin adezyon özellikle- rini geliştirmek için bazı yüzey hazırlıkları yapılabilir. Kıymetsiz metal veya seramik materyaller- de adezyonu arttırmak için pü- rüzlü bir yüzey oluşturma ama- cıyla asitler kullanılabilir (23). Fakat zirkonyum, silika esaslı ol- madığı için pürüzlendirme işle- minde hidroflorik asit etki etmez (14,26, 28,41). Bu nedenle zir- konyumda; elmas frezle pürüz- lendirme (26), 50-110 µm’luk Al2O3 tanecikleri ile kumlama ve silika kaplama gibi uygula- malarla yüzey alanı arttırılarak mekanik retansiyon alanları oluşturulabilir (3,17,26,41). Monticelli ve ark. (23) yaptıkları bir çalışmada zirkonyum postlar üzerine silika kaplamanın etkisi- ni araştırmış ve bu yöntemle ba- şarılı bir bağlanmanın sağlandı- ğını ortaya çıkarmışlardır. Fiber postlara uygulanan yüzey hazır- lıklarında ise hidroflorik asit uy- gulaması tavsiye edilmemiştir, çünkü hidroflorik asit post bü- tünlüğünü sağlayan cam fiberle- re zarar vermektedir. Ayrıca sili- ka kaplama yöntemi de fiber postlar için, şekil değiştirme ve kanala oturmama riski taşıma- sından dolayı fazla agresif bu- lunmuştur. Son zamanlarda fi- ber post yüzeylerine silan bağla- yıcı ajan uygulaması önerilmek- tedir (23). Post simantasyonunda kon- vansiyonel simanlar kıyaslandı- ğında, polikarboksilat siman da- ha düşük baskı dayanımına sa- hip olduğundan birinci seçim değildir (2). Cam iyonomer si- man ise yeterli fiziksel özellikle- re sahiptir, fakat yeterli dayanı- mı sağlamak için uzun süreye ihtiyaç duyan ve yavaş sertleşen bir materyaldir (21). Rezin modi- fiye cam iyonomer siman da önemli bir sertleşme genleşme- sine sahiptir. Nispeten daha yeni bir siman olan kompomer, post- lar için nadiren savunulmuştur (25). Tüm simanların en gele- nekseli olan çinko fosfat simanın yeterli fiziksel özellikleri, düşük maliyeti ve kullanım kolaylığı, post simantasyonu için mükem- mel bir seçim olarak kalmasına neden olur (29). Kırılgan karakterde olan si- manların kullanılması postun gevşemesi ve dişin kırılması gibi başarısızlıklara neden olabilir (8). Örneğin cam iyonomer si- man posterior dişlerdeki post si- mantasyonu için fazla kırılgan ve dayanıklılığı yetersiz bulun- muş ve stresin az olduğu bölge- lerde kullanılması tavsiye edil- miştir (11). Ayrıca hidrofilik özelliğinden dolayı genleşme po- tansiyeli olduğundan, yine kök kırığı oluşturma riski taşımakta- dır (22). Simantasyondan sonra post- siman-dentin kompleksinde bazı başarısızlıklar meydana gelebi- lir. Başarısızlığa uğrayabilecek ilk bölge dentin-siman ara yüzü- dür. Simanın dentine adezyonu- nun yetersizliğinden kaynakla- nır. İkincil olarak simanın kendi içinde koheziv başarısızlık olu- şabilir. Bu, kullanılan simanın çeşidine, post materyaline ve manipulasyon farklılıklarına bağlı olarak meydana gelebilir. Üçüncü olarak siman-post ara yüzünde, postun yüzey özellikle- rine ve yüzeyler arasındaki te- mas eksikliğine bağlı olarak ba- şarısızlık oluşabilir. Post yüze- yinde retansiyonu arttırıcı (kum- lama, asitle pürüzlendirme, sili- ka kaplama gibi) yüzey işlemleri yapılarak mikroporozite sağlan- ması yoluyla bu tip başarısızlık oluşma olasılığı azaltılabilir. Son olarak da dentin içinde başarı- sızlık oluşabilir ki bu en tehlike- lisidir, çünkü dişin çekilmesi ge- rekir (22). Sonuç ve Öneriler Yukarıdaki bilgilerin ışığı al- tında, postların simantasyonun- da şu noktalara özellikle dikkat edilmelidir: 1- Preparasyondan sonra kalan gutaperka reinfeksiyona kar- şı tek bariyer olduğundan, post mümkün olan en kısa sürede hazırlanmalı ve si- mante edilmelidir. 2- Simantasyon öncesi kanala irrigasyon yapılmalı ve çok iyi kurutulmalıdır. 3- Özellikle kişisel döküm post- lar üzerinde ventilasyon boş- luğu hazırlanarak, simanın hidrostatik basınç yapması engellenmeli ve fazla sima- nın dışarı taşmasına izin ve- rilmelidir. 4- Siman hazırlanmasında fir- ma talimatlarına uyulmalıdır. 5- Konvansiyonel simanlar kul- lanılıyorsa, önce siman kanal içine bir lentülo ile uygulan- malı, post yerleştirilmesi da- ha sonra yapılmalıdır. 6- Cam iyonomer siman kulla- nılıyor ise maksimum sertli- ğine ulaşması için günler al- dığı unutulmamalı ve co- re’un preparasyonu siman- tasyon gününde gerçekleşti- rilmemelidir. 7- Rezin simanla simantasyon esnasında (özellikle de alt çe- nede) eğer mümkünse rub- ber-dam kullanılmalıdır. Günümüzde mevcut siman- ların hiç birisinin zayıf yapılmış bir postla ilgili problemlerin üs- tesinden gelemeyeceği açıktır. Bu nedenle tüm restorasyonlar- da olduğu gibi post uygulamala- rında da biyomekanik prensipler takip edilmeli, postun ve post boşluğunun hazırlanmasında ve simantasyonu esnasında temel prostodontik kurallar rehber alınmalıdır. Bu kurallara uyul- duğu taktirde metalik postlar için konvansiyonel simanların yeterince memnun edici olduğu söylenebilir. Ancak nispeten kısa köklü bir dişe post yerleştirilme- si gerekiyorsa, postun tutuculu- ğunu arttırmak için rezin siman- lar kullanılabilir. Seramik veya fiber destekli postları simantas- yonunda ise rezin simanlar ter- cih edilmelidir. Kaynaklar 1- Aksornmuang J, Nakajima M, Foxton RM, Tagami J. Mechanical properties and bond strength of dual-cure resin composites to root canal dentin. Dent Mater 2006; In pres: 914-923. 2- Anusavice KJ: Phillips’s science of den- tal material. 10th ed. Philadelphia: WB Saunders; 1996. DT Bilim & Araştırma DENTAL TRIBUNE Türkiye Baskısı8 Sayfa 7DT Sayfa 9DT Resim 5: Rezin simanla birlikte fiber postun yerleştirilmesi. Resim 7: Kompozit materyali ile core kısmının oluşturulması. Resim 6: Fiber posta 60 sn UV ışığı uygulanması. Resim 8: Core kısmının şekillendirilmiş hali.