Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download

Dental Tribune Turkish Edition

DENTAL TRIBUNE Türkiye Baskısı Bilim & Araştırma 7 Post simantasyonunda prensipler Yrd. Doç. Dr. Zeynep Özkurt & Doç. Dr. İdil Dikbaş Endodontik tedavi görmüş ve aşırı madde kaybına uğramış dişlerde kırılmanın önlenmesi amacıyla protetik restorasyon yapılması sıklıkla kullanılan bir yöntemdir (16,35). Aşırı madde kaybına uğramış bu dişlerde ya- pılacak restorasyona retansiyon, stabilite ve destek sağlanması amacıyla bir post-core yerleşti- rilmesi yaygın olarak tercih edil- mektedir (3,36). Final restoras- yonun uzun dönem başarısı için post tutuculuğu çok önemlidir. Post tutuculuğunu postun uzun- luğu, çapı, yüzey alanı, dizaynı, taper açısı, dişin yüzey yapısı, si- man tipi ve kalınlığı etkiler (3,31). Endodontik postlar, metalik olanlar ve metal olmayanlar şek- linde 2 ana gruba ayrılabilir. Ay- rıca postlar, kişisel ve standart- prefabrike olmak üzere de iki grup altında incelenebilir. Kişi- sel döküm postlar; kıymetsiz me- tal alaşımları, altın alaşımları (24) ve titanyumdan (33) yapıla- bilirler. Metalik prefabrike post- lar; paslanmaz çelik, pirinç, ni- kel-krom alaşımı ve titanyum alaşımlarından yapılabilirken, metalik olmayan prefabrike postlar; seramik, zirkonyum ve fiber esaslı postlar olarak grup- landırılabilir (33). Simanlar, diş dokusu ile res- torasyon arasındaki boşluğu dol- durarak, bakteri ve ağız sıvıları- nın preparasyon yüzeyine ulaş- masını engeller, termal iletime karşı yalıtıcı görev görür ve en önemlisi restorasyonun diş yüze- yine retansiyonunu sağlar. Diş hekimliğinde simantasyon ama- cıyla kullanılabilen birçok ajan vardır. Bunlar; çinkofosfat, poli- karboksilat, cam iyonomer, rezin modifiye cam iyonomer, kompo- mer ve rezin simanlardır (24). Simanların fiziksel ve kimya- sal özellikleri ve bunlara bağlı olarak da avantaj ve dezavantaj- ları farklıdır; dolayısıyla tercih edilmesi gereken klinik durum- lar da değişiklik gösterebilir. Çinkofosfat Siman Dental restorasyonların si- mantasyonunda uzun yıllardır kullanılmaktadır ve uzun süreli bir başarı hikâyesine sahiptir (25). Toz kısmında çinko oksit, magnezyum oksit, likitinde ise fosforik asit bulunur. Baskı daya- nımı oldukça yüksektir, ancak elastik modülüsü yüksek oldu- ğundan sert ve kırılgandır. Yük- ler altında plastik deformasyona uğramadan kırılır (27). Suda çözünürlüğünün fazla olması ve diş dokusuna adezyo- nunun yetersizliği dezavantaj olarak değerlendirilebilir (24). Ayrıca dentine kimyasal olarak bağlanmaz, sadece mekanik adezyon gösterir. Vital dişlerin simantasyonunda kullanıldığın- da karşılaşılan en büyük prob- lem, fosforik asitin kuvvetli bir asit olması ve pulpada yarattığı irritasyon sonucu post-operatif hassasiyet gözlenmesidir (27). Polikarboksilat Siman Bu tip simanın toz kısmında çinko oksit, magnezyum oksit, li- kitinde ise poliakrilik asit bulu- nur. Baskı dayanımı çinkofosfat- tan daha düşüktür, fakat onun kadar kırılgan değildir. Plastik deformasyona daha yatkındır (27). Suda çözünürlülüğü fazla- dır. En önemli özelliği diş doku- suna kimyasal olarak bağlanabi- len ilk siman olmasıdır (24, 37, 39). Ayrıca poliakrilik asitin da- ha zayıf bir asit olması ve mole- kül büyüklüğünün fazla olma- sından dolayı dentin tübüllerin- den difüzyonu sınırlıdır. Bu da polikarboksilat simanın özellikle vital dişlerin simantasyonunda daha biyouyumlu bir materyal olduğunu gösterir (27). Cam iyonomer siman Toz kısmında kalsiyum floro- aluminosilikat cam partikülleri, likitinde ise poliakrilik asit bulu- nur. Baskı dayanımı yüksektir. Mekanik ve fiziksel özellikleri fosfat ve polikarboksilat siman- dan daha yüksektir (27). Sert ve kırılgandır (11). Flor salınımı ya- par (24). Diş dokusundaki Ca iyonları ile birleşerek mine ve dentinle kimyasal bağlanma sağ- lar (37,39). En büyük dezavantajı erken dönemde neme hassas ol- malarıdır (11). Aslında yapılan in vitro çalışmalarda sudaki çözü- nürlülüğü, fosfat ve karboksilat simandan daha düşük bulun- muştur. Fakat klinikte özellikle erken dönemde suyla olan tema- sı cam iyonomer simanın fiziksel özelliklerini zayıflatır ve suda çözünürlülüğünü arttırır (27). Rezin modifiye cam iyono- mer siman Toz kısmında kalsiyum floro- aluminosilikat cam partikülleri, likitinde ise hidrofilik metakrilat rezin, modifiye poliakrilik asit ve HEMA bulunur (5,34). Yani gele- neksel cam iyonomer simanın li- kidine suda çözünebilen ve si- man tabakasının genişlemesine sebep olacak şekilde suyu yavaş- ça emen hidrofilik rezinlerin ila- vesi ile elde edilir (7,10). Rezin modifiye cam iyonomer siman- lar geleneksel cam iyonomer si- manlardan daha dayanıklıdırlar ve aynı zamanda flor salınımı da yaparlar (25). Kompomer (poliasit modifi- ye rezin) Kompozit rezinlere benzer tarzda doldurucular ve polime- rik martiks içerir. İçeriğindeki floroaluminosilikat cam parti- külleri sayesinde bir miktar flor salınımı yapabilir (18,19). Yapı- sal olarak cam iyonomer siman- lara pek benzemezler. Rezin mo- difiye cam iyonomer simanlarla kıyaslandığında kompozitlere daha yakındırlar (5). Rezin simanlar Rezin simanın yapısını temel olarak organik bir matrix ve inorganik doldurucu oluşturur. Mekanik özellikleri en yüksek olan simandır. Çözünürlüğü ol- dukça düşüktür. Baskı dayanımı yüksektir (32). Yüzey hazırlığı yapılmış (asit- primer- bonding) dentinin kollojen ağ yapısına pe- netre olarak mikromekanik bir bağlantı sağlar. Rezin simanın kullanılması, restorasyonların tutuculuğunu önemli derecede arttırır (3,4,22,37,39). Flor salını- mının olmaması ve teknik has- sasiyet gerektirmesi dezavantaj olarak sayılabilir (25). Postların Simantasyonu Postların simantasyonunda yukarıda sözü edilen simanlar- dan biri kullanılabilir. Ancak metalik olmayan postların den- tinle kimyasal bağlanma sağla- yan rezinlerle simantasyonu ter- cih edilir. Konvansiyonel siman- ların aksine adeziv sistem saye- sinde post-siman-dentin komp- leksi oluşur, dişin kırılma daya- nımı artar (22) ve yapısal bütün- lük sağlanır (9). Konvansiyonel simanlarla simantasyon Konvansiyonel simanlar daha çok metalik döküm ve prefabri- ke postların simantasyonunda kullanılmaktadır. Öncelikle post boşluğuna, endodontik tedavide olduğu gibi irrigasyon yapılmalı ve çok iyi bir şekilde kurutulma- lıdır (15). Siman firma talimatla- rına uygun olarak hazırlandık- tan sonra, post yerine oturtulma- dan önce kanala uygulanmalıdır. Bir lentülo spirali ile kanal içine simanın tepilmesi en etkili yön- tem olarak gösterilmiştir (29). Simanın önce kanalın içine yer- leştirilmesi, post tutuculuğu ve kuvvet dağılımı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir (12,13). Eğer siman, sadece post üzerine yer- leştirilirse kanal içindeki hava sıkışır ve post tamamen oturdu- ğunda sıkışan hava akışkan si- manın içine girerek simanın fi- ziksel özelliklerini bozan hava kabarcığı oluşturur. Kanalın ön- ce simanla doldurulması siman içine hava girmesini engeller ve üniform bir kalınlık elde edilmiş olur. Otopolimerize rezin gibi yeterli çalışma zamanına sahip olmayan simanlarda ise bunu sağlamak zor olabilir (24). Post boşluğuna uyumlu kişi- sel döküm postlarda, post bo- yunca küçük bir oluk şeklinde ventilasyon boşluğu hazırlana- rak fazla simanın kanal içinden uzaklaşması sağlanmalıdır (30). Böylece fazla simanın kanal için- de hidrostatik basınç oluşturup kökü zarar vermesi ve belki de gutaperkayı apeksten itme olası- lığı önlenmiş olur. Rezin simanlarla simantas- yon Özellikle seramik ve fiber eseslı postların simantasyonun- da rezinler kullanılmaktadır. Fi- berle güçlendirilmiş postların si- mantasyonu belirli aşamaları içerir: Öncelikle kullanılacak postun setinde bulunan kanal genişliğine ve uzunluğuna uy- gun olan özel frezlerinden biri (Resim 1) seçilerek preparasyon yapılır. Kanalın içi NaOCl solüs- Özet Postlar, endodontik tedavi görmüş dişlerde, final restorasyon için ge- rekli olan core materyaline tutu- culuk sağlamak amacıyla yaygın bir şekilde kullanılmaktadırlar. Restorasyonun uzun dönem başa- rısı için postun tutuculuğu en önemli konulardan biridir. Postun tutuculuğunu sadece post dizaynı değil kullanılan yapıştırma ajanı da etkiler. Bu derleme makalesin- de farklı post sistemlerinin siman- tasyonunda kullanılan simanların özellikleri, kullanım şekilleri, bir- birleriyle kıyaslamaları ve birbir- lerine göre avantaj ve dezavantaj- ları irdelenmektedir. Anahtar kelimeler Post, simanlar, post tutuculuğu. Resim 1: Fiber post uygulamalarında kullanılan kanal preparasyon frezleri. Resim 2: Fiber post uygulamasında kanal içine asit uygulanması. Resim 3: Fiber post uygulamasında kanal içine bonding uygulanması. Resim 4: Cam fiber post (FRC Postec, Ivoclar-Vivadent). Sayfa 8DT