Dental Tribune Netherlands Edition

8 Interview dental tribune - netherlands edition November 2012 verdeeldheid over de term ‘mond- arts’: sommigen wijzen hem van de hand. Mondarts is een goede term omdat een tandarts, behalve op het gebit, zijn aandacht ook moet richten op de ontwikkeling van de mens als geheel. Voorbeelden van medisch-tandheelkundige inter- acties zijn parodontale aandoe- ningen bij vrouwen en een la- ger geboortegewicht bij kinde- ren, of de relatie tussen mond- en cardiovasculaire aandoeningen. Tandartsen hoeven zich voor het predicaat mondarts niet te specia- liseren, of extra vakken tijdens het basiscurriculum te volgen. Het gaat er om dat ze hun perspec- tief verbreden en generaliserender werken. Ik verwacht dat ook het NIMG hieraan een belangrijke bij- drage kan leveren. Uit de mondzorgwereld klinken geluiden dat de aandacht voor algemene gezondheid overtrokken is. ‘Moet de tandarts nu echt van het hele medische dossier van zijn patiënt op de hoogte zijn?’ vraagt men zich af. Hoe kan de aandacht voor al- gemene gezondheid overtrok- ken zijn als je er levens mee kunt redden? Ik durf te stellen dat er elk jaar in Nederland tientallen doden vallen door suboptimaal handelen door tandartsen. Maar het kunnen er veel meer zijn. Dat is geen prettige gedachte. Sommige tandartsen zeggen dat er bij hen nooit iets fout gaat en dat ze geen schade veroorza- ken, maar in de tandheelkunde zien we niet direct de gevolgen van ons handelen. Vaak komen gezondheidsklachten pas later aan de oppervlakte. Dan belandt de patiënt in het ziekenhuis en wordt er soms niet bij stilgestaan dat het tandartsbezoek van twee weken geleden de oorzaak was. Ik heb bij het UMC Utrecht een keer een hersenabces gezien, ver- oorzaakt door een bacterie die bij een tandheelkundige ingreep via de bloedbaan in de hersenen te- recht was gekomen. Het is onont- beerlijk dat een tandarts begrijpt hoe de pathologie in het mondge- bied zich verhoudt tot problemen elders. Elk onnodig sterfgeval en elke blijvende gezondheidsschade is er één te veel en daarom moet de tandarts zich realiseren dat hij meer verantwoordelijkheid heeft dan hij misschien denkt. Aan- dacht voor de algehele gezond- heid van de patiënt is geen kwes- tie van willen of kunnen, maar van moeten. De maatschappij en de overheid eisen veiligheid en transparantie. Als je jezelf ziet als iemand die kiezen vult, moet je uitkijken, want over een tijdje kunnen ande- ren, zoals een HBO-tandarts en een mondzorgkundige plus, dat beter. De tandarts is geen kiezen- vuller meer, maar moet de mond claimen als volwaardig arts. Hij moet gaan regisseren, delegeren en organiseren. De nadruk ligt daarbij op preventief handelen en inzicht in de algemene ontwikke- ling van de patiënt. Om overzicht te krijgen van de gezondheidstoe- stand moet bij het intakegesprek een medische anamnese worden afgenomen, bijvoorbeeld door de Gezondheidsvragenlijst Tand- heelkunde die ik samen met in- ternist prof. dr. Haalboom en kaakchirurg prof. dr. Koole heb opgesteld. Op basis van de uit- komst van de vragenlijst kan de tandarts de consequenties voor de mondgezondheid bepalen en een zorgplan opstellen. Wordt de Gezondheids- vragenlijst veel gebruikt? Dat is wel mijn ervaring. Bij de Ivory & Ivory-praktijken gebrui- ken alle medewerkers de vragen- lijst, maar ook veel andere prak- tijken passen de lijst toe. Er is een lijst voor volwassenen en een lijst voor kinderen. Bij kinderen wordt ook naar de groei en ontwikke- ling gevraagd. Als een kind spe- ciaal onderwijs volgt, weet je dat het zich afwijkend ontwikkelt, wat gevolgen kan hebben voor de gezondheid en/of behandelme- thode. De vragenlijst is net als de WIP- richtlijnen een hulpmiddel. Als ie- mand benauwd en hijgend mijn praktijk binnenkomt, maar uit de Gezondheidsvragenlijst niet is ge- bleken dat hij medische proble- men had, vraag ik uiteraard toch wat eraan scheelt. We hebben de lijst in het UMCU getest door ervaren kaakchirurgen een klassieke mondelinge anam- nese te laten afnemen, terwijl de patiënten ondertussen de Gezond- heidsvragenlijst invulden. Wat bleek: beide medische anamneses gaven nagenoeg hetzelfde resul- taat. Toch is een vragenlijst erg handig, omdat de medische toe- stand van patiënten wordt vastge- legd en omdat patiënten gedwon- gen worden over hun gezondheid na te denken. Als de uitslagen van een Gezondheidsvragen- lijst vastliggen, kun je achteraf, mocht er een complicatie optre- den, ook beter uitleggen wat er is gebeurd of je beter verdedigen. De anamnese op zich is eenvou- dig. Het moeilijke werk komt pas bij het interpreteren van de resul- taten en het bepalen van de conse- quenties voor het zorgplan. Uw boek Vademecum mond- arts gaat in op heel diverse medische aspecten van een patiënt. Welke medische aandoeningen en bijzonder- heden zouden tandartsen moeten herkennen? Het heeft geen zin een lijst ziek- tebeelden op te sommen, het gaat erom de patiënt als geheel te eva- lueren. Dan doel ik niet alleen op ziektebeelden, maar ook aan de groei en ontwikkeling van de per- soon. Als tandarts zie je kinderen meestal twee keer per jaar voor het periodiek mondonderzoek. Het is de taak van de behande- laar om dan ook op de psycho- sociale aspecten van het kind te letten. Als een kind drie keer per jaar van de fiets valt en daardoor schade oploopt aan het gebit, zijn kritische vragen op zijn plaats, zoals: “Kan het kind wel goed zien?” Als er geen oogproblemen zijn, kun je je afvragen wat er dan aan de hand is. Zo kan er kin- dermishandeling in het spel zijn. Een medische aandoening waar elke tandarts alert op zou moeten zijn is diabetes mellitus. Het is een aandoening waar veel men- sen aan lijden, maar die vaak niet gediagnosticeerd is. Diabetes is makkelijk te herkennen: diabetici kunnen sterk vermageren, heb- ben meer behoefte aan voedsel en vocht, hebben een verminderde weerstand, hun gezichtsvermo- gen kan snel achteruit gaan en ze vertonen soms ongewone pa- thologie zoals wortelresorpties. Ook verwacht ik dat elke tand- arts harige leukoplakie op de tongrand herkent en weet waar die op kan duiden. Toen ik deze aandoening bij een patiënt con- stateerde, heb ik hem doorver- wezen naar de huisarts, omdat ik een hiv-infectie vermoedde. Dat vermoeden bleek te kloppen. Hoewel tegenwoordig overal in- Kwaliteit in Praktijk helpt u bij de opzet van protocollen,instructies en KEW-dossier. Alles op praktische en betaalbare wijze. Met behulp van het door ons ontwikkelde HKZ-implementatiepakket Hét implementatie-instrument voor hygiëne en veiligheid in de mondzorgpraktijk.Alle protocollen m.b.t.hygiëne en veiligheid op één Cd-rom. Kwaliteit in Praktijk bestaat sinds 1997 en is gespecialiseerd in de implementatie van ISO 9001/ HKZ-kwaliteitssystemen voor tandarts-,orthodontie- en mondhygiënepraktijken. Middels afgestemde producten biedt Kwaliteit in Praktijk betaalbare dienstverlening in kwaliteitszorg waarbij praktijk- en patiëntgerichtheid centraal staan. Het voorbeeld ISO 9001 / HKZ-kwaliteitshandboek kan beschouwd worden als een doorbraak in betaalbaar kwaliteitsmanagement voor tandarts- orthodontie- en mondhygiënepraktijken. Het door Kwaliteit in Praktijk ontwikkelde voorbeeld-kwaliteitshandboek voor tandarts- en orthodontiepraktijken voldoet als eerste in Nederland aan de eisen zoals vastgelegd in de ISO 9001 / HKZ norm. Kwaliteit in Praktijk is door deVereniging van Orthodontisten geselecteerd als begeleider voor haar leden naar hetVvO-Branchecertificaat. Kijk op onze website voor meer informatie en voorbeeldprotocollen. Kwaliteit in Praktijk Tel:035 6920628 Web:www.kwaliteitinpraktijk.org E-mail:info@kwaliteitinpraktijk.org Kwaliteit in Praktijk Is uw KEW-dossier op orde? Beschikt u in uw praktijk over actuele hygiëne- en straling-protocollen? Zijn uw medewerkers afdoende tegen besmetting Hepatitis-B beschermd? Kan de inspecteur IGZ gerust in uw praktijk komen kijken om dit alles te controleren? Nulievernogevenniet? Wij hebben voor u de oplossing! Afwijkingen bij een patiënt met langer bestaande hyperglykemie bij wie de diagnose diabetes mellitus type 1 pas later werd gesteld. (foto’s: NIMG) > vervolg van pagina 6 Elk onnodig sterfgeval is er één te veel Elke tandarts zou diabetes mellitus moeten herkennen