Dental Tribune Netherlands Edition

11Excerptdental tribune - netherlands editionNovember 2012 Vademecum Mondarts Auteur: dr. H.H. Bruins Verschenen: november 2010 Omvang: 518 p. Prijs: € 69,50 Het thema patiëntveiligheid staat momenteel bijzonder in de belangstelling. Niet alleen patiënten, maar ook de Inspec- tie voor de Gezondheidszorg, tuchtrechters en beroepsver- enigingen verwachten - eisen - dat vermijdbare schade (zo- veel als mogelijk) wordt voorkomen. Ook in situaties waar de kans op schade in de dagelijkse praktijk niet groot is. Vade- mecum mondarts bevat een schat aan kennis en informatie om veilig te kunnen werken. Het helpt om risico’s te onderkennen op ongunstige uitkomsten van be- handelingen door bijvoorbeeld medisch-tandheel- kundige interacties. Het boek is een essentieel en praktisch hulpmiddel en zou met oog op patiënt- veiligheid te allen tijde in de dagelijkse praktijk be- schikbaar moeten zijn. Met actiecode: DT2012 profiteert u tot en met 31 december van geen verzendkosten op al uw bestellingen! snelheid en duur van de werking en afhankelijk van hun samenstelling in enkelvoudige en gecombineerde preparaten wat betreft werkingsduur • orale antidiabetica (sulfonylureumderivaten): tolbutamine, glicazide, metformine, glimepiride, glibenclamide MAATREGELEN BIJ (DREIGEND) HYPOGLYKEMISCH COMA → Zie • C7 pag. 401. Zie ook... • B11 Mond- en tongbranden • A62 Polyneuropathie • A8 Artrose, algemeen • A58 Osteoporose 189 • A55 Obesitas 180 • A27 Guillain-barrésyndroom - speekselkliertumoren, meest voorkomende typen: pleiomorf adenoom (ca. 70%), adenocarcinoom, adenoïd-cystisch carcinoom - graft-versus-hostreactie • uitdroging (dehydratie): diarree en braken, onbehandelde diabetes mellitus (type 2) • meer zeldzame oorzaken zijn aids, graft-versus-hostreactie na beenmergtransplantatie, angst en depressie • droge mond kan ook optreden in de laatste levensfase, in geval van dehydratie of in de periode na een operatie BEHANDELINGSMOGELIJKHEDEN O.a. • regelmatig water drinken overdag, suikervrije kauwgom, regelmatig de mond bevochtigen • alcoholische dranken, koffie, sterk gekruid voedsel en mondspoelingen op basis van alcohol moeten worden vermeden • stoppen met roken is aan te raden • speekselvervangers en mondbevochtigers - Biotène, Oral Balance, BioXtra, Glandosane, Evodry, Xialine • cholinomimetica zoals pilocarpine stimuleren speekselproductie: bij het syndroom van Sjögren en bij radiotherapie van hoofd en hals (pilocarpinehydrochloride 5 mg per capsule) - ongewenste effecten als ge- volg van cholinerge stimu- latie zijn nausea, braken, zweten, speekselvloed, on- willekeurige mictie of defe- catie, bronchospasme, brady- cardie en hypotensie • preventie van cariës: optimale mondhygiëne, extra fluoride en gebruik van remineralisatie-gel Speekselvervangers en mondbevochtigers O.a. op basis van carymethyl- cellulose, hydroxymethylcellu- lose of mucine. Deze stoffen zijn verwerkt in kauwgom, oplos- singen voor mondspoeling of tandpasta. Ze kunnen gedurende een korte periode verlichting bieden. Speekselvervangers en mondbe- vochtigers worden bij voorkeur toegepast vóór het slapengaan en voordat de patiënt langdurig moet spreken. B11 Mond- en tongbranden • allergische reacties • anemie • candida-infectie • A71 Vaatlijden, perifeer arterieel • A2 Acuut coronair syndroom • A13 Cerebrovasculair accident (CVA) • A54 Nierziekten • Maatregelen bij (dreigend) hypoglykemisch coma 401 • Oorzaken syncope/collaps 370 • Co-trimoxazol 429 • Triamcinolonacetonide 448 • Miconazol/hydrocortison 445 • Relatieve contra-indicaties adrenaline/epinefrine 436 • NSAID’s Tabel Keuze van 456 • B8 Droge mond • E7 Morbiditeit, comorbiditeit en multimorbiditeit B8 Droge mond Hyposialie, of verminderde speekselsecretie, is een frequente aandoening, met als belangrijk- ste symptoom een droge mond (xerostomie). Dit vormt een risico in verband met: • cariës • candidose • faryngeale problemen • problemen bij slikken of kauwen • problemen met gebitsprothesen • aantasting kwaliteit van leven Xerostomie komt frequenter voor bij ouderen (incidentie 10-40%). OORZAKEN Geneesmiddelen met anticholi- nerge eigenschappen zijn de be- langrijkste oorzaak van hyposi- alie. Het gaat onder andere om anticholinergica die worden ge- bruikt bij blaasproblemen, bij de ziekte van Parkinson of bij ast- ma en copd (ook via inhalatie), de meeste antidepressiva, bepaalde H1-antihistaminica (vooral pro- methazine en difenhydramine), bepaalde antipsychotica (vooral fenothiazines), atropine, butyl- hyoscinebromide, disopyramide, carbamazepine en oxcarbazepine. Andere geneesmiddelen die in verband zijn gebracht met droge mond, zijn alfablokkers, antitu- morale middelen, benzodiazepi- nes, bupropion, clonidine, diu- retica, guanfacine, methyldopa, opiaten, protonpompinhibitoren, radioactief jood, sibutramine, ti- zanidine. • psychogeen: stress, vitale depressie • speekselklieraandoeningen: - cystische fibrose - syndroom van Sjögren - bestraling van hoofd- halsgebied - virale infecties - acute/chronische speekselklierontsteking (sialo-adenitis) - obstructie, speekselsteen (sialodochitis, sialolithiasis) hyperglykemie • dorst en warme, droge mond • braken • diarree • snelle hartslag • epileptische aanvallen (focale insulten) • voorbijgaande verlamming • ernstige hyperglykemie (> 55 mmol/l) - tevens: stupor, coma) • ketoacidose - gebrekkige eetlust - misselijkheid - braken, buikkrampen - verhoogde urineproductie - zwakte, ziektegevoel - kussmaulademhaling - acetongeur van uitgeadem- de lucht - onbehandelde patiënten worden slaperig, stuporeus en vervolgens comateus • recidiverende infecties - aandoeningen van de kleine bloedvaatjes (microangiopa- thie), waardoor: - nefropathie - perifere neuropathie - retinopathie • aandoeningen van de grotere bloedvaten (macroangiopa- thie) waardoor: - hoge bloeddruk - cva / tia) - hartafwijkingen • hypoglykemie als gevolg van: - insulineoverdosering - extra inspanning en stress - dieetfouten - infecties hypoglykemie • hongergevoel • beven, trillen, duizelig • warrig praten • onrust • transpireren • gezichtsveldstoornissen • agressiviteit • bewustzijnsdaling • coma Hyposialie door geneesmiddelen Hoge frequentie van droge mond bij ouderen: - nemen meerdere geneesmiddelen (probleem van polymedicatie) - zijn het gevoeligst voor ongewenste effecten van geneesmiddelen Hyposialie als ongewenst effect van een geneesmiddel: - geneesmiddel stoppen indien dat mogelijk is - overgaan op een geneesmiddel met geringer risico van hyposialie - het dosisschema aanpassen: de dagdosis kan b.v. verdeeld worden over meerdere giften in plaats van één gift, waarbij een avonddo- sis beter vermeden wordt omdat de speekselsecretie ’s nachts het laagst is Insulinepomp. Tabel A22.1 Complicaties van diabetes Voldoet u met uw handen- desinfectie aan de W.I.P. richtlijn ‘Infectiepreventie in de tandheelkundige praktijk’? schülke biedt de noodzakelijke producten verkrijgbaar via uw dental dealer Neem contact op via salesbenelux@schuelke.com voor informatie en aanbiedingen van touch free dispensers en/of onze 2 uur durende training op locatie t.a.v. de W.I.P. richtlijn. Kwaliteit. Zekerheid. schülke. Nieuw! • causalgie • droge mond: sjögrensyndroom, diabetes mellitus, aids • geneesmiddelen: acetozolamide, captopril, isosorbinedinitraat, nitroglycerine • graft-versus-hostreactie • ideopathisch • psychogeen: stress, angsttoestanden, kankerfobieën, depressie ■