Dental Tribune Polish Edition

Perspektywy DENTAL TRIBUNE Polish Edition4 Podczas leczenia objawów zabu- rzeń dotyczących stawów skro- niowo-żuchwowych (SSŻ) i zwarcia zaobserwowano, że przywrócenie prawidłowych wa- runków w obrębie SSŻ prowa- dziło do zmiany ogólnego stanu zdrowiapacjentów.Wwiększości przypadków była to zmiana na lepsze. Wobeclicznychpodobnychdo- niesień postawiono hipotezę o ist- nieniu wzajemnych związków po- między sytuacją panującą w obrę- bie stawów skroniowo-żuchwo- wych i ogólnym stanem zdrowia. Mechanizm tej zależności pozos- taje jednak niejasny. W niniejszym artykule prze- analizowano związki pomiędzy warunkami zwarciowymi i/lub sta- nem stawów skroniowo-żuchwo- wych a ogólnym stanem zdrowia w oparciu o recenzowane publikacje. Zaproponowano też teorię koncep- cyjną, która może wyjaśniać me- chanizm tej zależności. Stawyskroniowo-żuchwowe ibólemięśniowo-powięziowe Zwarcie można określić jako wzajemną relację pomiędzy zę- bami szczęki i żuchwy w chwili, kiedy kontaktują się ze sobą. Staw skroniowo-żuchwowy jest sta- wem, w którym odbywa się ruch żuchwy.Jegowyjątkowącechąjest fakt, że to jedyny dwustronny staw, który przekracza płaszczyznę po- środkową ciała. Celem leczenia stomatologicznegojestprzywróce- nie harmonii w obrębie całego układu stomatognatycznego. Łuki zębowemożnawięctraktowaćjako koła zębate, natomiast szczęka i żuchwasązesobąpołączonezapo- średnictwem stawów skroniowo- żuchwowych. Przyczyny zaburzeń ze strony SSŻ można podzielić na 5 katego- rii: przyczyny zębowe, urazy, na- wyki,stresującesytuacjespołeczne iczynnikiemocjonalne.Dourazów zaliczamy uraz kręgosłupa szyj- nego, wyciągi i uderzenia w głowę, twarz lub szczękę/żuchwę. Stwier- dzano także objawy znaczącego urazu stawów skroniowo-żuchwo- wych po naciągnięciu odcinka szyjnego kręgosłupa. W zakresie nawyków opisywano wady po- stawy, nieergonomiczne stano- wiska pracy, dysfunkcje i prze- trwałe nawyki dziecięce, a także nieprawidłową dietę i forsowny wysiłek fizyczny, np. dźwiganie ciężarów. Ból mięśniowo-powięziowy, wywoływany w punktach o nad- miernejwrażliwościpołożonychw mięśniach szkieletowych i powię- ziach objawia się często jako upor- czywy miejscowy ból. Generalnie uważa się, że komponenta mięś- niowo-powięziowanależydoobja- wów bólowych związanych ze stawem skroniowo-żuchwowym. Obecność punktów wyzwalają- cych ból w mięśniach żucia jest prawdopodobnie wywołana przez wady zgryzu, nieprawidłowe usta- wienie i nawykowe parafunkcje szczęki i żuchwy, nieprawidłową postawę na poziomie głowy i szyi lub urazy. Zależnośćmiędzystawami skroniowo-żuchwowymi iogólnymstanemzdrowia Przeprowadzono wiele badań dotyczących zależności pomiędzy warunkami zwarciowymi i/lub sta- wami skroniowo-żuchwowymi a ogólnym stanem zdrowia. Stwier- dzono m.in., że patologiczne zmiany w obrębie mięśni żucia lub ozębnej mogą zaburzać stabilność widzenia, prowadząc w ten sposób do zaburzeń równowagi. Pozycja i ruchy czynnościowe żuchwy wpływają na ośrodek grawitacji. Warunkizwarciowemajązwią- zekzmniejsząsiłąkończyn,spraw- nością i równowagą u osób w star- szymwieku.Wykazano,żeprawid- łoweczynnościowezwarciezębów naturalnych lub sztucznych od- grywa istotną rolę w wywoływaniu odpowiednich odruchów dotyczą- cych postawy. Zaburzenia ogól- noustrojowe związane ze stawami skroniowo-żuchwowymimogąna- leżeć do jednej z 3 kategorii: 1. Synchronizacja mięśni głowy i żucia z pozostałymi mięśniami organizmu. Dla utrzymania prawidłowej postawy ciała niezbędna jest syste- mowa synchronizacja pomiędzy mięśniami głowy i żucia oraz po- zostałymi mięśniami ciała. Dobrze znane jest czynnościowe sprzęże- nie układu stomatognatycznego z mięśniami szyi. Pacjenci cier- piący z powodu zaburzeń zwarcia lub zaburzeń dotyczących stawów skroniowo-żuchwowych często zgłaszali dysfunkcję i ból mięśni szyi. Zaburzenie równowagi ak- tywności mięśni mostkowo-oboj- czykowo-sutkowych, prowadzące często do bólu szyi może być spo- wodowane jednostronną utratą podparcia w zwarciu. Obliczono wielkość działania biomechanicz- nego na kręgosłup szyjny podczas żucia. Badanie to potwierdziło, że zaburzenia wysokości zwarcia mogą wpływać na rozkład naprę- żeń w obrębie kręgosłupa. Opisy- wano istnienie potencjalnych za- leżności pomiędzy asymetrią tuło- wia i szyi a symetrią twarzy. Stwierdzono np., że kontrola per- cepcji wzrokowej ma największe znaczeniedlawłaściwegoustawie- nia twarzy względem płaszczyzny czołowej. Postulowano także ist- nienie zależności pomiędzy wa- runkami zwarciowymi i kontrolą postawy. 2. Stawy skroniowo-żuchwowe a stabilność postawy. Warunki zwarciowe i/lub stan stawów skroniowo-żuchwowych wywierająwpływnastabilnośćpo- stawy. W pozycji wyprostowanej ludzie mają stosunkowo mało sta- bilną postawę. Dlatego utrzymanie tej pozycji wiąże się z wahaniami ośrodka grawitacji, kontrolowa- nego przez obszar oczny, 3 kanały półkoliste oraz mięśnie przeciw- działające sile ciążenia. Sugeruje się, że warunki zwarciowe i pozy- cja głowy wpływają na ośrodek grawitacji, w przypadku niepra- widłowości zwiększając ryzyko upadków. Brak podparcia zwarcio- wego lub inne zaburzenia zwarcia mogą zmniejszać pobudzanie pro- prioreceptorów w tej okolicy, co utrudnia właściwą stabilizację po- zycji głowy. Utratę zębów uważa się za czynnik ryzyka niestabilno- ści postawy. W warunkach fizjolo- gicznychmechanoreceptoryzloka- lizowane w ozębnej kontrolują ru- chy żuchwy i koordynują funkcje żucia. Ich praca jest powiązana z aktywnością ruchową mięśni szyi. Przeprowadzono badanie, mające na celu ocenę wahań w obrębie ośrodka grawitacji powstałych na skutek wywołanej eksperymental- niezmianypowierzchnikontaktów zwarciowych.Wynikitegobadania potwierdziły, że warunki zwar- ciowe wpływają na wahania ośrodka grawitacji, a prawidłowa sytuacja zwarciowa, uwarunko- wana równomiernymi kontaktami zwarciowymi w bocznych odcin- kach łuków zębowych ma klu- czowe znaczenie dla pracy tego ośrodka. 3. Stawy skroniowo-żuchwowe a sprawność fizyczna. Zaburzenia dotyczące SSŻ mogą wpływać na sprawność fi- zyczną. Trenerzy często zalecają sportowcom noszenie w czasie za- wodów szyn zwarciowych lub ochronnych w celu zwiększenia sprawności motorycznej. Stwier- dzono ponadto, że prawidłowe zwieranie zębów ma istotne zna- czenie dla zwiększania sprawności fizycznej. Badano zależność po- między obecnością podparcia zwarciowego u osób bezzębnych i możliwością wykonywania przez niećwiczeńfizycznych.Natejpod- stawie wysunięto wniosek, że od- budowa podparcia zwarciowego ma istotne znaczenie nie tylko dla przywrócenia czynności żucia, ale takżedlautrzymaniasprawnościfi- zycznej. Stawy skroniowo-żuchwowe i warunki zwarciowe a ogólny stan zdrowia człowieka Yong-KeunLeeiHyung-JooMoon,KoreaPołudniowa hjschneider/Shutterstock.com „Zmiany w obrębie mięśni żucia lub ozębnej mogą zaburzać stabilność widzenia”