Dental Tribune Polish Edition

ENDO TRIBUNE Polish Edition Praktyka 3 Wartość 5: Całkowite lub niemal całkowite pokrycie ścian kanału resztkami. Wyniki Wyniki badania wykazały, że wzrost ilości resztek rośnie zawsze w tym samym kierunku – od od- cinka środkowego w kierunku wierzchołka, niezależnie od zasto- sowanego roztworu. W tabeli 2 przedstawiono wyniki badania obecnościresztekiporównaniepo- szczególnych płynów do płukania. GrupaA(EDTA) różniła się w spo- sóbznamiennystatystycznieodpo- zostałych grup. EDTA skuteczniej niż inne płyny do płukania usuwał resztki z kanału (Tab. 2). Analiza statystyczna Wyniki badania dotyczyły 4 oddzielnych grup i zostały pod- dane analizie testem Q Cochra- ne’a. Test Q Cochrane’a wykazał znamienne statystycznie różnice między wszystkimi 4 grupami. Za pomocą testu Kolmogorova-Smir- nova sprawdzono, czy rozkład da- nych odpowiadał rozkładowi nor- malnemu. Ponieważ dane dla po- szczególnych grup nie miały roz- kładu normalnego, do analizy zastosowano test nieparamet- ryczny. Przyjęto znamienność sta- tystyczną na poziomie p < 0,05. W celu określenia, który z pre- paratów do płukania różnił się od pozostałych, przeprowadzono test posthocTukeya.Testwykazałzna- mienną statystycznie różnicę po- między średnimi uzyskanymi dla 2% chlorheksydyny i EDTA. Śred- nie wartości uzyskane dla EDTA i BioPure MTAD nie różniły się znamiennie statystycznie. Resztki uległy usunięciu głów- nie w części przyszyjkowej i środ- kowej, natomiast we wszystkich przypadkach pozostały widoczne w odcinku wierzchołkowym. W wierzchołkowej 1/3 kanału obser- wowano więcej resztek niż w od- cinku środkowym. Żaden ze stoso- wanych płynów do płukania nie zdołał całkowicie oczyścić ścian kanałów z tych resztek (Ryc. 1). Omówienie Głównym celem niniejszego badania była ocena 17% EDTA, 2,5%NaOCl,MTADi2%chlorhe- ksydynypodwzględemskuteczno- ści usuwania resztek podczas pre- paracji kanału korzeniowego. Po- nieważ szczególne wyzwanie sta- nowizawszeoczyszczenieodcinka wierzchołkowego, kanały korze- niowe podzielono i analizowano z podziałem na 3 części. Połączenie preparacji chemicz- nej i mechanicznej to podstawowy warunek powodzenia opracowy- wania kanału korzeniowego. Te współzależneczynnikimająsłużyć oczyszczeniukanałówijegoewen- tualnych rozgałęzień oraz usunię- ciu możliwie jak największej ilości resztek w celu stworzenia ideal- nych warunków, umożliwiających czynnościowe wyleczenie narządu zębowego i regenerację tkanek. Roztwór NaOCl jest najszerzej zalecanym płynem do płukania w endodoncji ze względu na jego wy- jątkowe możliwości dezynfekcji i rozpuszczania pozostałości mart- wych tkanek oraz wysoką skutecz- ność przeciwbakteryjną. W niniej- szym badaniu NaOCl nie usunął jednak warstwy mazistej z wierz- chołkowej 1/3 kanału, co potwier- dza wyniki uzyskane wcześniej przez innych autorów. W licznych pracach porównywano skutecz- ność płynów do płukania stosowa- nych w leczeniu endodontycznym, m.in. różnych stężeń NaOCl, kwasu cytrynowego i EDTA. EDTA i jego sole są skutecz- nymi związkami chelatującymi, usuwającymi warstwę mazistą. Wielu autorów opisywało sku- teczne usuwanie składników orga- nicznych i nieorganicznych przez naprzemienne stosowanie NaOCl i EDTA.Hülsmanniwsp.niestwier- dzili znamiennych statystycznie różnic pod względem usuwania re- sztek i warstwy mazistej po użyciu 3%NaOCldopłukaniawstępnegoi ostatecznegooraz17%EDTAwpo- staci pasty po każdym wprowadzo- nym narzędziu i przy zastosowaniu 2 technik preparacji maszynowej. Wyniki uzyskane w ramach prezentowanego badania wyka- zały,żeEDTAiBioPureMTADpo- zostawiły najmniej resztek we wnętrzu kanału. Kolejne miejsce zajął NaOCl, natomiast najwięcej resztek pozostało po płukaniu chlorheksydyną. Po zastosowaniu maszynowej techniki preparacji wynikidlaEDTAipozostałychpły- nów były zbliżone, podobnie jak we wcześniejszych doniesieniach. Zaleca się stosowanie obu płynów (EDTAi MTAD). Stwierdzenie, że roztwór EDTA najskuteczniej oczyszcza kanał korzeniowy potwierdza wy- nik badania Tanomaru i wsp. Może to wynikać ze wzmocnienia działa- nia rozpuszczalnika pod wpływem temperatury.Płynydopłukaniasto- sowane w leczeniu endodontycz- nym nie tylko działają przeciwbak- teryjnie, ale także oczyszczają ko- morę miazgi. Żaden z badanych w ramach niniejszej pracy płynów do płukania nie był w stanie całkowi- cieusunąćresztekześciankanałów korzeniowych. Nie stwierdzono znamiennej statystycznie różnicy w ilości re- sztek pozostawionych w kanałach opracowanych ręcznie lub maszy- nowoipłukanychNaOCl.Podobne wyniki uzyskaliTucker i wsp., któ- rzy porównywali preparację narzę- dziami rotacyjnymi i technikę ma- nualną w połączeniu z płukaniem 1% NaOCl. Skuteczność usuwania resztek i warstwy mazistej zależy od tech- nikipłukania,atakżeodzastosowa- nych narzędzi endodontycznych, sposobu pracy tymi narzędziami i techniki preparacji. Skuteczność oczyszczania kanałów korzenio- wychwtechniceręcznejimaszyno- wej w połączeniu z NaOCl pozos- taje kwestią kontrowersyjną. Podsumowanie 1. Wczęściwierzchołkowejwystę- powaływiększeilościresztekniż w części środkowej, niezależnie od zastosowanego płynu. 2. Żadenzroztworówstosowanych do płukania kanałów korzenio- wych nie pozwalał na całkowite usunięcie resztek ze światła ka- nału. 3. Płyn do płukania zawierający 17%EDTAorazBioPureMTAD pozostawiły w kanale mniej re- sztekniż2,5%NaOCli2%chlor- heksydyna. Podziękowania: Na przeprowa- dzenie niniejszego badania uzys- kanozgodęzakładowejkomisjibio- etycznej. Nie zgłoszono żadnego konfliktu interesów. Autorzy dzię- kują dr. Michaelowi Hülsmannowi oraz dr. E. Steve Senia za nieoce- nioną pomoc w przygotowaniu ni- niejszego tekstu. Piśmiennictwo dostępne u wy- dawcy. ET Dr Jorge Paredes Vieyra PMB#1513, 710E San Ysidro Blvd., SuiteA San Ramon, CA92173, USA E-mail: jorgitoparedesvieyra@ hotmail.com KontaktET Grupa/Płyndopłukania 1/3 wierzchołkowa 1/3 Êrodkowa 1/3przyszyjkowa EDTA (n=20) 1.22±0.35 0.545 1.15±033 0.066 1.08±0.10 0.031 NaOCl (n=20) 1.94±0.45 <0.001 1.76±0.43 0.004 1.76±0.43 <0.001 MTAD (n=20) 1.54±0.35 0.545 1.55±0.39 0.076 1.69±0.30 0.708 chlorheksydyna (n = 20) 2.10±0.80 0.064 2.15±0.96 0.330 2.10±0.94 0.082 Tab. 2: Porównanie usuwania resztek przez poszczególne roztwory do płukania (x±s; x: śred- nia arytmetyczna, s: odchylenie standardowe). Ryc. 1j Ryc. 1k Ryc. 1l Ryc. 1g Ryc. 1h Ryc. 1i Ryc.1a-l:TypoweobrazyzmikroskopuSEM,przedstawiająceodcinekprzyszyjkowy,środkowyiprzywierzchołkowyścianyzębinykorzeniowejpoddanejdziałaniu17%EDTA(a-c),MTAD (d-f), 2,5% NaOCl (g-i) oraz 2% chlorheksydyny (j-l; 1 000-5 000x). Z szacunkówWHO wynika, że za 40 lat 20% mieszkańców świata będąstanowiłyosobywwiekupo- wyżej60lat.Starsiludzietocoraz liczniejsza grupa społeczna, stąd potrzeba tworzenia komplekso- wej polityki zdrowotnej i społecz- nejnakierowanejnapopulacjęse- niorów. Starzenie się społeczeństw po- winno nieść za sobą zmiany syste- mowe i w relacjach międzyludz- kich.WkrajachEuropyZach.funk- cjonują rozwiązania i programy, któreumożliwiająosobomstarszym aktywny udział w życiu społecz- nym.WPolscedopierodojrzewamy dotakichzmian,awichprzeprowa- dzeniu pomóc mają rekomendacje, sformułowane w oparciu o wyniki największego badania populacji osóbstarszych„PolSenior”. W badaniu „PolSenior” wzięło udział5695osób–4979responden- tówwwieku65iwięcejlati716ba- danychwwieku55-59lat(grupaod- niesienia). Głównymi celami było określeniestanuzdrowiaisprawno- ści fizycznej osób starszych oraz analiza sytuacji społeczno-ekono- micznej. Na podstawie wyników opracowanorekomendacjedlapoli- tyki społecznej, ekonomicznej i zdrowotnejrealizowanejprzezpań- stwo. Nowoczesna polityka skiero- wana do osób starszych powinna uwzględniać wewnętrzne zróżnico- wanie tej grupy i oferować pro- gramymającenacelupodtrzymanie aktywności osób starszych i zapew- nienie ich udziału w życiu społecz- nym. „Ponad połowa badanych w wieku 55-59 lat odpowiedziała twierdząco na pytanie, czy w przy- padku osiągnięcia wieku emerytal- nego byliby skłonni dłużej praco- wać. Ponad 27% z nich jest skłonna douczestniczeniawkursachpodno- szących kwalifikacje zawodowe. Tylko,czypracodawcysąprzygoto- wani na przyjęcie osób po 60 roku życia?”–mówidrMałgorzataMos- sakowska, koordynator Projektu „PolSenior”. Wg rekomendacji Rady Nauko- wej Projektu konieczne jest wpro- wadzenie dobrych praktyk zarzą- dzaniawiekiemwzakładachpracyi równegozinnymigrupamispołecz- nymi dostępu do rynku pracy. Jed- nak, żeby seniorzy mogli pracować dłużej, muszą mieć do tego zdrowie i siły. Niezbędne są więc zmiany równieżwpolitycezdrowotnej. Należy zacząć od pogłębiania wiedzynatematprocesówtowarzy- szących starzeniu. Seniorzy świa- domi, że pewne zmiany są nieunik- nione, będą zapewne bardziej skłonni do dbania o siebie i swoje zdrowie.„Musząbyćwprowadzone regularne badania przesiewowe z zakresu okulistyki, audiologii, kar- diologii, stomatologii (szczególnie na wsi!), a także pod kątem depresji i otępienia, należy też monitorować zaburzeniachoduiupadki” –powie- działprof.TomaszGrodzickizRady Naukowej Projektu „PolSenior. „Jesteśmy jednym z niewielu kra- jów w Europie, w których nie ma wystarczającej liczby geriatrów i specjalistycznychoddziałówgeriat- rycznych, to obszar do natychmias- towejpoprawy!”–apelujeprof.An- drzejWięcek,członekRadyNauko- wejProjektu. ET Starzejące się polskie społeczeństwo potrzebuje systemowych rozwiązań prozdrowotnych