Dental Tribune Netherlands Edition

19Reportagedental tribune - netherlands editiondecember 2011 “We moeten op zoek naar een effectieve, maar weinig belastende preventiemethode” Dental Tribune sprak met prof. dr. Cor van Loveren (ACTA) over zijn onderzoek naar preventie bij ouderen. U maakt zich hard voor meer en betere preventie in de mondzorg bij ouderen. Wat is hiervoor de directe aanleiding? “Primair geldt dat de goede zorg zoals iedereen die nu in Neder- land ontvangt en de goede zelf- zorg die velen beoefenen, voort- gezet moet worden. Door de vergrijzing zal dit problematisch worden. Immers, een groot deel van de zelfzorg door ouderen moet mogelijk worden overge- nomen door mantelzorgers of professionals in verpleeg- of be- jaardentehuizen. Ik vermoed dat deze mensen over het algemeen te kampen hebben met een zeer hoge werkdruk. Omdat we van hen niet kunnen verwachten dat zij in staat zijn de mondgezond- heid van ouderen goed bij te hou- den op het moment dat zij dit zelf niet meer kunnen, moeten wij op zoek naar effectieve, maar weinig belastende aanvullende preventiemethoden. Een aantal mogelijkheden zijn de toevoe- ging van een fluoridetablet aan de medicatie en het aanbevelen van tandpasta met hoge(re) con- centraties fluoride of kauwgom met xylitol.” In uw presentatie sprak u uw voorkeur uit voor het verwijderen van suikers uit het dieet voor ou- deren. Waarom heeft deze moge- lijkheid uw voorkeur? “In de eerste plaats is gebleken dat de alternatieven hun eigen tekortkomingen hebben. Zo zijn de tandpasta’s die tegenwoor- dig op de markt zijn al maxi- maal gefluorideerd, en is contro- le op het gebruik altijd complex. Daar is weinig ruimte voor ver- betering. Er vinden experimen- ten plaats met geconcentreerde tandpasta’s. Ook die zijn zeer interessant, maar grootschali- ge toepassing vraagt om andere marktomstandigheden. De sterk geconcentreerde tandpasta’s zouden volgens de huidige nor- men als geneesmiddelen op de markt gebracht moeten worden. Is het voor fabrikanten dan nog wel rendabel om deze te fabrice- ren? In mijn zoektocht naar de beste preventiestrategie bij ou- deren komt het vervangen van suikers uit het dieet door bijvoor- beeld xylitol als reëel alternatief uit de bus. Dit is redelijk eenvou- dig te realiseren, zonder dat er essentiële voedingsstoffen ver- dwijnen of het eten saai wordt. Het blijkt nog steeds mogelijk op deze manier een zeer gevarieerd dieet samen te stellen.” Waarom dringt u niet aan op het vergroten van de kennis over het belang van de mondgezondheid bij ouderenverzorgers? “Eerlijk gezegd weet ik niet of deze kennis bij de verzorgden daadwerkelijk ontbreekt. Ik zal ook de eerste zijn om te zeggen dat dit belangrijk is, maar ik kan mij voorstellen dat daar gezien de werkdruk niet altijd ruimte en tijd voor is.” Hebben onderzoeken en experi- menten het succes van een sui- kerarm dieet bij de preventie in de mondzorg aangetoond? “Een goed voorbeeld hiervan zijn bijvoorbeeld de Finse ‘Turku-stu- dies’. De resultaten hiervan zijn veelbelovend. Het is natuurlijk zo dat eventuele experimenten op bijvoorbeeld het voedingspa- troon van de doelgroep moeten worden afgestemd. Kinderen en volwassenen zou je op suikervrije kauwgom kunnen laten kauwen. Bij ouderen kan bijvoorbeeld de suiker in koffie en thee vervangen worden.” In welke fase bevindt uw onder- zoek zich? “Dit idee begon echt als een her- senspinsel. De presentatie op dit congres heeft mij wel een boost gegeven om mijn ideeën op pa- pier te zetten. Nu is het zaak om het idee voor te leggen aan ver- pleeghuisartsen. Ik ben daar zeer optimistisch over. Eén van de grote voordelen van deze ma- nier van preventie is dat deze niet intervenieert met andere be- handelingen, want het verwijde- ren van toegevoegd suiker uit het dieet is in geen geval slecht.” ■ Prof. dr. Cor van Loveren “ ” We moeten op zoek naar effectieve, maar weinig belastende aanvullende preventiemethoden “ ” uit een basisadvies en een aan- vullend advies. Het ‘Basisadvies’ geldt voor iedereen, terwijl het ‘Aanvullend Advies’ is bedoeld voor mensen met cariësactiviteit. Het basisadvies is samengesteld uit de onderdelen mondhygiëne, fluoride en voeding. Bij elk van de basisadviezen hoort een aanvul- lend advies. Het Advies is het resultaat van een brede consensus in de Ne- derlandse mondzorg. De inhoud kent daarom weinig verassingen of scherpe randjes. Toch geeft de brede insteek van het nieuwe advies genoeg stof tot naden- ken. Zo besteedt het advies geen aandacht aan cultuurverschil- len en kan het maximaal toege- stane eetmomenten (zeven) daar- door voor het ene kind nauwelijks haalbaar zijn, terwijl een ander kind slechts vijf eetmomenten per dag heeft. Een vreemde eend in de bijt in Nijmegen was Rik Bes, oprich- ter van de stichting Centre for Motivation and Change en trai- ner in gedragsbeïnvloeding. Bes heeft een achtergrond in de ver- slavingszorg en jeugdhulpverle- ning. Als specialist in motivatio- nal interviewing bracht Bes goed over welke veelgemaakte fouten in de relaties en conversaties tus- sen artsen en patiënten eenvou- dig zijn te voorkomen. Zijn hu- morvolle presentatie kon echter niet maskeren dat voor het beïn- vloeden van het gedrag van zeer moeilijk behandelbare patiënten meer nodig is dan een lezing van twintig minuten. Overigens was Bes de eerste om dit toe te geven. De kracht van Bes’ methoden schuilt in het blootleggen van verkeerde aangeleerde automa- tismen van artsen die vaak uit goede bedoelingen zijn ontstaan. Professionals besteden meer aandacht aan de nadelen van het huidige (slechte) gedrag en de voordelen van het nieuwe (goe- de) gedrag, en hebben door hun soms confronterende stijl niet in de gaten dat patiënten zelf de fo- cus precies andersom leggen. Het ambivalente gevoel ten opzich- te van het advies van de arts dat hierdoor bij patiënten kan ont- staan, bemoeilijkt gedragsveran- dering, betoogde Bes. Veel aan- wezigen leken de door Bes veel voorkomende fouten te herken- nen. Zijn levendige presentatie vormde daarmee een nuttige en luchtige afsluiting van een goed verzorgd en inhoudelijk sterk congres. Na afloop van de algemene le- denvergadering vertelde voorzit- ter Teun Rietmeijer namens het Ivoren Kruis dat de vereniging de toekomst zonnig tegemoet ziet. “Het gaat goed met de pre- ventie in de mondzorg. Ons pro- gramma ‘Hou je mond gezond!’ is een groot succes. We hebben een aantal nieuwe partners gevon- den: in 2012 gaan we bijvoorbeeld samenwerken met Dental Union. Daarnaast wordt de extra aan- dacht voor eerstelijnszorg van het huidige kabinet door de vereni- ging aangemoedigd, vooral om- dat de sociaaleconomisch zwak- kere groepen waarvoor het Ivoren Kruis zich inspant, het meest van deze vorm van zorg gebruikma- ken.” Ten aanzien van de vrije tarieven legt de vereniging haar kaarten nog niet op tafel. Zo- wel de risico’s als de kansen van het experiment zijn in kaart ge- bracht. Een uitgesproken stand- punt blijft – in ieder geval tot de rook van de implementatie van het experiment is opgetrokken – waarschijnlijk uit. ■ “ ” Het gaat goed met de preventie in de mondzorg Auteur: J. van Dijk Uitgever: Bohn Stafleu van Loghum ISBN 978 90 313 8809 7 Verschenen: november 2011 Prijs: € 125,- De tweede druk van deze kleurenatlas geeft een uit- stekend en compleet beeld van de actuele diagnostiek in de parodontologie. De diagnostiek wordt beschre- ven aan de hand van foto’s, tabellen en grafieken die bondig worden toegelicht. De hoofdstukken ‘patho- logie’ en ‘mucogingivale aandoening’ zijn kritisch be- keken en aangevuld met de huidige kennis. Verder is het steeds duidelijker dat parodontitis en systeemaan- doeningen elkaar kunnen beïnvloeden. In het volledig herziene hoofdstuk effecten van parodontitis op het lichaam wordt de mogelijk relaties uitgelegd en wat hiervoor de redenen kunnen zijn. Atlas parodontale diagnostiek