Dental Tribune Polish Edition, VOL. 9, NR 7+8

Perspektywy ENDO TRIBUNE Polish Edition2 Złamane narzędzia wewnątrz kanału stanowią wyzwanie dla każdego endodonty. Poziom trudności w ich usuwaniu waha sięwzakresieodzaskakującołat- wego do całkowicie niemożli- wego.Rezultatklinicznyleczenia przypadków ze złamanymi na- rzędziamizależyodkilkuczynni- ków, takich jak umiejscowienie instrumentu w kanale, rodzaju materiału, rodzaju instrumentu i anatomia zęba. Niepowodzenia związane z usuwaniem złamanych narzędzi nie wiążą się automatycznie z nie- powodzeniem ostatecznego lecze- nia zęba. Operator może wciąż sta- raćsięominąćzłamanyinstrument, wybrać metodę chirurgiczną lecze- nialubpoczekaćiobserwowaćząb. Jednak, działając wg zasady „kto nie ryzykuje, ten nie wygrywa”, trzeba zawsze przynajmniej spró- bowaćusunąćzkanałuzłamanena- rzędzie. Przypadek1 Do naszego gabinetu została skierowana 27-letnia ko- bieta. Była ogólnie zdrowa i zgodnie ze skalą Amery- kańskiego Towarzystwa Anestezjologicznego (ASA) uzyskała ocenę 1 pkt. Z powodu zapalenia ozębnej przywierzchołko- wej pacjentka miała nie- znacznie nasilone objawy kliniczne zęba #30 (46). Została poinformowana przez kierującego ją den- tystę, że w jej zębie znaj- duje się złamany instru- ment i aby umożliwić pra- widłowe wyleczenie zęba, w pierwszej kolejności trzeba usunąć narzędzie. Przed rozpoczęciem leczenia wykonano aktualne zdjęcie diag- nostyczne. W tym wypadku bada- nie radiologiczne (Ryc. 1) wyka- zało nie jeden, lecz 2 złamane na- rzędziawkorzeniumezjalnym–po jednym w każdym z kanałów mez- jalnych.Następnienaząbzałożono koferdam i usunięto wypełnienie z korony zęba. Uzyskano dostęp do kanałów w linii prostej. Jest to nie- zbędne w celu odsłonięcia i wizua- lizacji złamanego narzędzia. Do powiększenia ujść kanałów mez- jalnych zastosowano wiertła Ga- tes-Glidden (DENTSPLY Maille- fer). Po odsłonięciu instrumentu w kanale mezjalnym policzkowym zmodyfikowano wiertło Gates Gliddennr3poprzezusunięciejego wierzchołka(Ryc.2).Wtensposób udało się uzyskać „agresywne” wiertło, które umożliwiło opiłowa- nie złamanego narzędzia. Po tej operacji instrument stał się dobrze widoczny (Ryc. 3). Następnie za- stosowano ultradźwięki, aby polu- zowaćzłamanyfragment.Użytodo tego celu końcówki ProUltra tips (DENTSPLY Maillefer) wykona- nej z azotku cyrkonu i tytanu. Ok.1,5godz.porozpoczęciule- czenia fragment został poluzo- wany, ale nadal tkwił w kanale. Po- stanowiliśmy pozostawić go na miejscu i umówić pacjentkę na ko- lejną wizytę. Do części koronowej kanałów mezjalnych wprowa- dzono pastę z wodorotlenku wap- nia (UltraCal XS, Ultradent), a ząb został zabezpieczony cementem szkło-jonomerowym (Fuji IX GP Fast, GC) i kulką z waty. Podczas następnej wizyty ząb został ponownie odizolowany od środowiska jamy ustnej i otwarty. Wodorotlenek wapnia usunięto przy pomocy 10% kwasu cytryno- wego i pasywnych ultradźwięków końcówkąIRRISAFEtip(Satelec). Po raz kolejny zastosowano ultra- dźwięki. Po 5 min z kanału mezjal- negopoliczkowegozostałusunięty fragment narzędzia. Po kolejnych 5 min usunięto złamany fragment z kanału mezjalnego językowego. Podczas, gdy usuwanie instru- mentu z kanału mezjalnego policz- kowegobyłobardzoczasochłonne, usuniecie narzędzia z kanału mez- jalnego językowego było zaskaku- jąco łatwe. To jasno uwydatnia wspomniany zakres stopnia trud- ności usuwania złamanych instru- mentów. Po usunięciu obu narzędzi wy- znaczono długość roboczą w kana- łach mezjalnych przy pomocy en- dometru (Root ZX Mini, Morita). Stworzono tor wprowadzania na- rzędzia i kanały mezjalne zostały wstępnieopracowaneprzypomocy ProTaper S1 (DENTSPLY Maille- fer). Kanały zostały obficie prze- płukane 3% podchlorynem sodu. Następnie usunięto gutaperkę z ka- nału dystalnego przy pomocy na- rzędzia ProFile rozmiaru 25.06 (DENTSPLY Maillefer) z prędko- ściąobrotową500 rpm, stosując X- smart Easy endodontic motor (DENTSPLY Maillefer). Do zmiękczenia gutaperki nie było ko- nieczne użycie środków chemicz- nych. Ścianki kanału zostały oczyszczone przy pomocy Micro- Debriders (DENTSPLY Maillefer) wceluusunięciapozostałościguta- perki. Wszystkie kanały opraco- wano narzędziami ProFile do roz- miaru 40.06. Ostateczne opraco- wanie części wierzchołkowej wy- konano przy pomocy K-Flexo files (DENTSPLY Maillefer). Warstwę mazistą usunięto poprzez płukanie kanału 10% kwasem cytrynowym. Do ostatniego płukania zastoso- wano sterylną sól fizjologiczną. Dopasowano ćwieki gutaperkowe o odpowiednim stopniu rozbieżno- ści (Ryc. 4) i sprawdzono ich zakli- nowanie w kanale. Jako uszczel- niacz zastosowano Topseal (DEN- TSPLYMaillefer). Wypełnienie kanałów wyko- nano metodą kondensacji ciągłej fali (continuous wave of condensa- tion technique) przy pomocy Ele- ments Obturation Unit (Sybro- nEndo). Po wypełnieniu kanałów (Ryc. 5) wykonano wypełnienie tymczasowezcementuszkło-jono- merowego (Fuji IX GPFast). Zdję- ciartgpoostatecznymwypełnieniu (Ryc. 6, 7) zrobiono w projekcji skośnej i metodą równoległą. Na zdjęciach widać 2 całkowicie od- dzielne kanały mezjalne, a to ozna- cza,żezabiegusunięciazłamanych instrumentów z tych kanałów za- kończył się sukcesem. Rokowanie w tym przypadku było pomyślne i pacjentka została skierowana z po- wrotem do lekarza prowadzącego w celu ostatecznej odbudowy ko- rony. Przypadek2 Do naszego gabinetu został skierowany 19-letni mężczyzna. Był on ogólnie zdrowy, jego stan oceniono na 1 pkt. w skali ASA. Dentysta,któryskierowałpacjenta, podczas wykonywania zabiegu le- czenia endodontycznego zęba #4 (15) złamał w kanale wąski instru- ment – zgodnie ze skierowaniem najprawdopodobniej pilnik K roz- miar 10 lub 15. Leczenie było nie- zbędne z powodu urazu, któremu Usuwaniezłamanychnarzędzi– opisprzypadkówklinicznych RafaëlMichiels,Belgia 1 2 Ryc. 1: Zdjęcie diagnostyczne przedstawia 2 złamane narzędzia w korzeniu mezjalnym. · Ryc. 2: Zmodyfikowane wiertło Gates-Glidden stosowane w celu opiłowania złamanego na- rzędzia. Ryc. 3: Jedno ze złamanych narzędzi. · Ryc. 4: Dopasowane ćwieki gutaperkowe. · Ryc. 5: Komora zęba po wypełnieniu kanałów gutaperką. · Ryc. 6: Zdjęcie rtg po ostatecznym wypełnieniu (technika równoległa). · Ryc. 7: Zdjęcie rtg po ostatecznym wypełnieniu (projekcja skośna). 3 4 5 6 7 Ryc. 8: Zdjęcie diagnostyczne przedstawiające złamane narzędzie ok. 5 mm od wierz- chołka. · Ryc. 9: Złamane narzędzie. · Ryc. 10: Złamane narzędzie po usunięciu. · Ryc. 11: Określanie długości roboczej. · Ryc. 12: Głębokie rozdzielenie kanałów w części wierzchoł- kowej. · Ryc. 13: Dopasowanie ćwieków gutaperkowych. 8 9 10 11 12 13 14 15 Ryc. 14: Wypełnienie części wierzchołkowej gutaperką. · Ryc. 15: Komora zęba po całkowi- tym wypełnieniu gutaperką.