Dental Tribune Polish Edition

DENTALTRIBUNE Polish Edition Perspektywy 9 Traumy stomatologiczne dotyczą przede wszystkim dzieci. Często wiążą się ze skomplikowanymi przypadkami, a nawet sytuacjami krytycznymi.Ponieważurazytrau- matyczne dotyczą wszystkich dzie- dzin stomatologii (endodoncji, sto- matologii rekonstrukcyjnej, perio- dontyki, chirurgii szczękowo-twa- rzowej, ortodoncji), traumatologia może być postrzegana jako dzie- dzina multidyscyplinarna. Okazujesię,żetechnologialase- rowa jest bardzo skuteczną metodą leczeniawtraumatologiistomatolo- gicznej (od prostych pęknięć koron do replantacji, złamanych korzeni i różnych rodzajów zwichnięć zęba), ponieważ jest w stanie zastą- pić, uzupełnić lub uprościć trady- cyjne metody leczenia. Ze względu na niski poziom inwazyjności oraz dopasowaną technikę, terapia lase- rowa przyczynia się także do zmniejszenianadwrażliwościpoza- biegowej,copozytywniewpływana stan psychiczny pacjentów. Co wię- cej,stosowanielaserastanowialter- natywną technikę wybielania, która rozwiązuje pourazowe problemy związane z estetyką. Kolejnym wyzwaniem jest praca bez stosowania znieczulenia, z wykorzystaniem wywoływanej laserowo analgezji. W porównaniu z tradycyjnymi procedurami, tera- pia laserowa znacznie zmniejsza potrzebę stosowania leków po przeprowadzeniu zabiegu. Literaturamiędzynarodowanie zawiera wielu materiałów na temat laserowej terapii traumatologicz- nej w stomatologii. Brak także jed- noznacznychwytycznychdotyczą- cych zastosowania lasera w tej dziedzinie klinicznej. Ta wymaga- jąca technologia stanowi idealne rozwiązanie problemów pourazo- wych. Należy ją jednak zweryfiko- wać zgodnie z istniejącymi wy- tycznymi i protokołami, dotyczą- cymi traumy stomatologicznej (Andreasen i in., 2007). Epidemiologiaiprewencja Urazy stomatologiczne wystę- pują przede wszystkim podczas za- bawy (56%), uprawiania sportu (21%),uczestniczeniawwypadkach drogowych (11%) lub aktach prze- mocy (12%), których wpływ jest wciąż niedoceniany. Wysoka częs- totliwośćwystępowaniaurazówsto- matologicznych została opisana w badaniach, które na szeroką skalę przeprowadzonowUSA.Wśróddo- rastającej młodzieży, prawdopodo- bieństwo wystąpienia urazów jest dwukrotnie większe u chłopców (1 na 6) niż u dziewczynek. Rodzaj urazu jest uzależniony od wieku ba- danych – w niskich przedziałach wiekowych częstotliwość występo- wania urazów jest tak samo wysoka uobupłci(Glendor,2008). Ok.20%dziecidoznajeurazów zębów mlecznych, a ponad 15% zębów stałych (Andreasen i in., 2007). Najczęściej narażonymi zę- bami, zarówno w uzębieniu mlecz- nym, jak i stałym są górne siekacze centralne (50%) oraz górne sieka- cze boczne (30%), dlatego pediat- rzy i dentyści powinni przywiązy- wać szczególną uwagę do działań prewencyjnych. Wymienione urazy wraz z próchnicą zębów są najczęściej występującymi zmianami patolo- gicznymi występującymi w stoma- tologii dziecięcej. Potrzebne są zatem działania w zakresie: specja- listycznych szkoleń, zjazdów edu- kacyjnych, szerzenia wysokiej ja- kości wiedzy oraz aktualizacji wy- tycznych, dotyczących leczenia urazów traumatycznych. Klasyfikacja W 1978 r. Światowa Organiza- cja Zdrowia (WHO) stworzyła kla- syfikację traumatycznych urazów stomatologicznych. W 1992 r. opublikowano poszerzoną jej wersję. Klasyfikacja obejmuje urazy zębów, tkanek otaczających, dziąseł oraz błony śluzowej jamy ustnej.Dotyczyzarównouzębienia mlecznego, jak i stałego (Tab.1), (Andreasen i in., 2007). Wykorzystywanielasera wtraumatologiistomatologicznej Dokładne zapoznanie się z his- torią leczenia stomatologicznego oraz przeprowadzonymi wcześniej badaniami klinicznymi jest pod- stawą do postawienia odpowiedniej diagnozy.Korzystaniezespecjalnie opracowanych wykresów standar- dowych pozwala zaoszczędzić czas i wyczerpująco zbadać temat. Za- równoprzed,jakipoleczeniunależy przygotować pełną dokumentację radiograficzną i fotograficzną każ- degoetapuorazprzeprowadzićtesty żywotności miazgi. Taka procedura ułatwiiprzyspieszymonitorowanie rozwoju przypadku klinicznego podczaskolejnychwizytorazułatwi zgromadzenie pełnego medycz- nego raportu, który jest często wy- maganypodczasleczeniatraumato- logicznego i po jego zakończeniu. Wprzypadkubadańurazowych testowanie miazgi jest kontrower- syjną procedurą. Wśród propono- wanych metod znalazła się m.in. laserowa przepływometria dopple- rowska (LDF), która stanowi eks- perymentalną metodę diagnozo- wania rewaskularyzacji miazgi. Pomimo tego, że metoda ta jest obiecująca, obecnie nie można jej stosować na szeroką skalę. Technologialaserowasprawdza sięjakometodakonserwacjiuzębie- nia (mikrostomatologia) oraz zapo- Lasery w traumatologii stomatologicznej ClaudiaCaprioglio,Włochy AD Ryc. 1a i b: Skomplikowany przypadek ułamanej korony z całkowitym oderwaniem fragmentu powierzchni podniebiennej zęba (fot. dzięki uprzejmości prof. R. Grandini). • Ryc. 2a i b: Fragment zęba. Wykonanie częściowej pulpotomii oraz leczenie brzegów siecznych za pomocą lasera erbowego. • Ryc. 3: Ząb oraz jego fragment są wytrawiane kwasem i umieszczane w zębodole przy użyciu żywicy kompozytowej, ułatwiającej przystosowanie się. Wzmacnianie powierzchni wargowej ułamanego zęba: fazowanie płaszczyzny licowej za pomocą lasera Er: YAG. naruszenie korony nieskomplikowane złamanie korony zło˝one złamanie korony nieskomplikowane złamanie korony i korzenia zło˝one złamanie korony i korzenia złamanie korzenia: - cz´Êç wierzchołkowa - cz´Êç Êrodkowa - cz´Êç koronowa 1.Traumatyczne urazy tkanki twardej oraz miazgi wstrzàÊni´cie nadwichni´cie zwichni´cie cz´Êciowe zwichni´cie boczne zwichni´cie całkowite 2.Traumatyczne urazy tkanek przyz´bia Nieopisane,poniewa˝ sà one zwiàzane z chirurgià szcz´kowo-twarzowà. 3.Urazy koÊci podpierajàcej UszkodzeniadziàsełlubbłonyÊluzowejjamyustnej Stłuczenia dziàseł lub błony Êluzowej jamy ustnej Obtarcia dziàseł lub błony Êluzowej jamy ustnej 4.Urazy dziàseł lub błony Êluzowej jamy ustnej Tab.1:Klasyfikacjaurazówtraumatycznych. 1a 1b 2a 2b 3