Dental Tribune Polish Edition

DENTALTRIBUNE Polish Edition Perspektywy 11 budowytkankipodporowejilecze- nia endodontycznego (przedłuża- nie dziąsła, resekcja dziąsła, prze- dłużenie korony), (Sarver i Ya- nosky, 2005). Lasery są skutecznie wykorzy- stywane w zabiegach tkanki mięk- kiej:złatwościąjąnacinają,przeci- nają, usuwają czy zmieniają jej kształt. Zmniejszają przy tym krwawienie i ból, a także odzna- czają się właściwościami bakterio- bójczymi. W warunkach klinicz- nych lasery do głębokiej penetracji (lasery Nd:YAG oraz diodowe) tworzą grubszą warstwę koagula- cyjną niż lasery o emisji po- wierzchniowej (lasery CO2 oraz la- sery erbowe). Technika stosowana w przypadku pierwszej wymieno- nejgrupylaserówprzypominausu- wanie tkanki w elektrochirurgii. Metody lecznicze polegające na stosowaniu optymalnej replantacji oraz elastycznych szyn mają pozy- tywny wpływ na proces gojenia się ran, szczególnie jeśli mamy do czy- nienia z formowaniem się korzeni niedojrzałego zęba, młodym wie- kiempacjentalubprzemieszczeniem korony. Ponieważ szyna powinna byćzałożonanaconajmniejkilkaty- godni, można wykorzystać szynę ortodontyczną (aparat ceramiczny). Zdejmowanie aparatu nie musi być traumatycznym przeżyciem, jeśli wykonamy je za pomocą lasera Nd:YAG. Podczas demontażu apa- ratu temperatura wewnątrz miazgi jestniższaniżwprzypadkustosowa- nia tradycyjnych instrumentów wy- sokoobrotowych, dlatego procedura laserowa jest bezpieczniejsza, szyb- szaiwygodniejsza(Ryc.3,4,5i15). Traumatyczneurazytkanek przyzębia Pośrednie urazy traumatyczne są związane z uszkodzeniem struk- tur podporowych, w szczególności kości wyrostka zębodołowego, przyzębia, dziąseł, więzadeł, wę- dzidełka języka oraz ust. Lasery Nd:YAG oraz lasery diodowe osią- gają pozytywne wyniki terapeu- tyczne w przypadku traumatycz- nych urazów tkanek przyzębia. Lasery te odznaczają się właściwo- ściami odkażającymi, biostymulu- jącymi oraz leczniczymi. Nie wy- magają stosowania szwów, zapew- niajądobreiszybkiegojeniesięran już po drugiej próbie oraz popra- wiają komfort pacjenta. Są sku- teczne podczas: – odkażania zębodołu po utracie zęba, – leczenia ubytku przyzębia po zwichnięciu lub nadwichnięciu zęba, – zabiegów augmentacji dziąsła w przypadku leczenia traumatycz- nych urazów stomatologicznych, – resekcji i plastyki dziąsła, – cięcia chirurgicznego (np. w celu usunięciafragmentuzęba),(Mar- tens, 2003). Omawiane lasery przyczyniają sięteżdouśmierzaniabólupodczas leczenia tkanek twardych i mięk- kich. W chirurgii jamy ustnej wykorzystuje się zarówno laser Nd:YAG(wtrybieciągłymlubpul- sacyjnym), jak i laser diodowy (zawsze w trybie pulsacyjnym, ale o różnych amplitudach impulsów). Wzrost temperatury spowodo- wany przez omawiane lasery daje doskonałe efekty termostatyczne. W przypadku wszystkich rodzajów zwichnięć, bakteriobójcze i deto- ksacyjnewłaściwościlaserów(dio- dowych, argonowych oraz laserów Er:YAG, Nd:YAG) stwarzają ko- rzystne warunki do leczenia tkanki przyzębia (Ryc. 9, 10, 11, 12). Abyzwiększyćefektywnośćle- czenia tkanki (radioterapii skórnej i podskórnej) i zmniejszyć ból pa- cjenta, zaleca się odkażanie i/lub fotomodulacjęlasera.Zmianyfoto- dynamiczne mogą wystąpić w wielu procesach fizjologicznych. Kolejne badania kliniczne mogą pomóc w ustaleniu odpowiednich warunków radioterapii. Lasery Nd:YAG, diodowe i lasery KTP mogą także stanowić alternatywną technikędlaprocedurywybielania. Lasery coraz częściej zastępują metody elektrochirurgiczne pod- czas zabiegów chirurgicznych dziąseł. Badania wykazały, że wzrost temperatury w tkankach twardych i miękkich podczas sto- sowania lasera CO2 i lasera diodo- wego oraz narzędzi do elektrochi- rurgii tkanek miękkich w obu przy- padkach jest porównywalnie niski, jeślizachowywanesąodpowiednie wytyczne. Okazało się także, że la- ser CO2 emituje większą ilość tem- peratury w okolicach dziąseł. Laser CO2 jest wykorzysty- wany przede wszystkim do cięć chirurgicznych (np. do usuwania fragmentów zęba z warg lub błony śluzowej jamy ustnej). Urazyrozwijającychsięzębów Zaburzenia w zębach stałych spowodowane traumatycznymi urazami zębów mlecznych dzielą się na 2 grupy w zależności od ro- dzaju traumy stomatologicznej: wstrząs bezpośredni lub uszkodze- niepośrednie.Skalawystępowania tego rodzaju urazów wynosi 12- 69% w zależności od badania. Utrata uzębienia oraz zwichnięcie częściowe są urazami o bardzo wy- sokim współczynniku powikłań. Terapia laserowa jest korzystna w następujących przypadkach: – odbarwienie szkliwa: leczenie laserem erbowym, – hipoplazjaszkliwa:leczenielase- rem erbowym, – wyrzynanie ektopowe: zabieg ekspozycji chirurgicznej lub na- świetlanie tkanek miękkich lase- rem(ośredniejidalekiejdługości fali podczerwieni). Terapialaseremmałejmocylub terapialaseremmiękkim(LLLT) Nietraumatyczne metody le- czenia stomatologicznego można osiągnąćzapomocąterapiilaserem małej mocy lub laserem mięk- kim.Chociaż literatura naukowa poświęcona tym zagadnieniom jest obszerna, wciąż istnieją rozbieżności w metodologii oraz stosowanych dawkach. Począt- kowo wykorzystywano lasery he- lowo-neonowe (632.8 nm = λ). Dziś używa się laserów półprze- wodnikowych diodowych (830 nm lub 635 nm = λ). Zmniejszono współczynnik absorpcji wody dla długości fali, żeby wiązka lasera mogła penetrować tkankę miękką oraz twardą z odległości 3-15 mm. Terapia LLLT ma wiele zasto- sowań w stomatologii, zarówno w leczeniu tkanki miękkiej (biosty- mulacja zmian chorobowych, pul- potomia, afty, opryszczki, schorze- nia błony śluzowej), jak i bólu o podłożu neurologicznym (nad- wrażliwośćnaból,regeneracjaner- wów, bóle stawu skroniowo-żuch- wowego, ból pozabiegowy oraz podrażnienia od aparatu ortodon- tycznego). Już 1-3 dni po biosty- mulacji można zauważyć znaczne zmniejszenia opuchlizny i przy- spieszone powstawanie nabłonka oraz włókien kolagenowych. Z perspektywy klinicznej przy- spieszenie procesu naprawczego jest niezwykle istotne, w szczegól- ności, gdy narażony jest ogólny układ obronny pacjenta (cukrzyca insulinozależnawystępującaumło- dych i starszych pacjentów, dysfun- kcja zastawki lub wada wrodzona, zapalenie wsierdzia, protezy zasta- wekserca,chirurgicznarekonstruk- cja komory serca). Terapia laserem małej mocy stymuluje procesy od- nawiania tkanek, wpływa korzyst- nienadużąliczbęsystemówkomór- kowych oraz łagodzi mechanizmy zapalne (efekt przeciwbólowy – biostymulacyjny – przeciwza- palny), (Nascimento i in., 2004; Weberiin.,2006),(Ryc.13,14,15). Efekty te zależą od odpowiedniego dopasowania długości fali i nie możnaichosiągnąćprzyzastosowa- niuniespolaryzowanegoiniejedno- litego światła, oferowanego przez technologię LED. Terapia LLLT jest przede wszystkim stosowana w traumato- logii stomatologicznej (Caprioglio C. i Caprioglio A., 2010; Turner i Hode, 2004): krótkotrwała aplika- cja w błonie śluzowej jamy ustnej umożliwia wykonanie bezboles- nego zastrzyku lub leczenia bez znieczulenia. Bezpośrednia aplikacja światła lasera w otwór po zębie mlecznym przyczynia się do zmniejszenia bólu oraz redukcji podrażnienia błonyśluzowejwczęściwierzchoł- kowejorazszyjkowejzęba.Terapia laserowa zmniejsza także opuch- liznę oraz uśmierza ból po leczeniu urazów warg i zębów przednich. Wykorzystywana jest też po za- biegu pokrycia miazgi, apeksoge- nezie oraz apeksyfikacji. Laserodługościfali800-900nm działa przeciwbólowo z ustawie- niamimocy,którewynoszą30J/cm2 . Efektbiostymulacjimożnaosiągnąć przy ustawieniu mocy na 50 J/cm2 . Na podstawie tych założeń możemy rozwinąć protokoły operacyjne, które następnie można porównać, ujednolicić i powtarzać w różnych terapiach(Benedicenti,2005) Podsumowanie Lasery są bardzo skuteczną me- todąterapiinietylkowstomatologii dziecięcej, ale także w traumatolo- gii. Umożliwiają przeprowadzenie prewencyjnych interwencji o mini- malnym stopniu inwazyjności za- równo na tkance miękkiej, jak i twardej. Aby stosowanie laserów było bezpieczne, ważne jest, aby dentyści zrozumieli charaktery- stykę rozmaitych długości fal oraz ich oddziaływania z tkankami bio- logicznymi. Dlatego też przed roz- poczęciem terapii laserowej u mło- dychpacjentówzalecasiędokładne zapoznanie się z tą technologią. Piśmiennictwodostępneuwydawcy DT AD Claudia Caprioglio – lek. dent., specjalista ortodoncji, prof. wi- zytujący na Uniwersytecie w Parmie (Włochy), dyrektor Cen- tro Internazionale di Aggiorna- mento Odontoiatrico (C.I.A.O. s.r.l.) Via San Zeno 1, 27100 Pavia, Włochy E-mail: ac.caprioglio@tin.it Autorka