Dental Tribune Polish Edition

Praktyka HYGIENE TRIBUNE Polish Edition4 Terapia czynnościowa mięśni, nazywana terapią miofunkcjo- nalną to leczenie zaburzeń rów- nowagi między mięśniami jamy ustnejitwarzy,nieprawidłowego schematu połykania oraz dys- funkcji mięśniowych ze strony stawów skroniowo-żuchwowych i/lubeliminacjabruksizmu,zacis- kania zębów lub innych uporczy- wych nawyków. Najważniejsze mięśnie, będące w obszarze zainteresowań miologa jamy ustnej i twarzy to: mięsień skroniowy, żwacz, mięśnie skrzy- dłowe przyśrodkowy i boczny, mięsień policzkowy, okrężny ust oraz bródkowy. Mioczynnościowaterapiajamy ustnej to jedna z form fizykalnej te- rapii twarzy. Obejmuje ćwiczenia i stymulację, które mają hamować nieprawidłowe zachowania i/lub wzmacniać właściwą czynność mięśni. Pozycja spoczynkowa języka, żuchwy i warg jest bardzo ważna dla prawidłowego rozwoju jamy ustnej. Jeśli język spoczywa po- między zębami bocznymi, nie mogą one całkowicie się wyrżnąć, a w związku z tym dochodzi do zgryzu otwartego. Jeżeli w pozycji spoczynkowej język opiera się o przednie zęby szczęki, szczególnie w przypadku krótkiej lub słabej wargi górnej, zęby mogą zanadto wychylić się ku przodowi. Jeśli w spoczynku wargi nie są złączone, może to niekorzystnie wpływać na wzrost i rozwój jamy ustnej. Nadmierne ruchy struktur jamy ustnej niezwiązane z żywieniem lub mową, takie jak zgrzytanie i za- ciskanie zębów, ssanie kciuka lub innych palców albo obgryzanie pa- znokcitakżemogąwpływaćnastan zębóworaznazdrowieifunkcjono- wanie jamy ustnej, szczególnie żuchwy. Każdy nawyk o nadmier- nym natężeniu, czasie trwania iczęstotliwościmożedoprowadzić do sytuacji, w której siły nacisku lub tarcia zaczną wywierać wpływ na wygląd twarzy lub zdrowie i funkcjonowanie jamy ustnej. Jedno z najczęściej spotyka- nych zaburzeń to tzw. połykanie niemowlęce – typ dysfunkcji, w której język podczas przełykania naciskadoprzodui/lubnabokialbo jest wtłaczany pomiędzy zęby. Każdego dnia powtarzamy czyn- ność połykania wiele razy, zwykle robiąc to podświadomie. Jeśli pod- czas połykania język naciska na zęby albo jest pomiędzy nie wtła- czany, wywierane siły mogą mieć niekorzystny wpływ na zęby, wzrost kości, stan tkanek miękkich oraz funkcjonowanie jamy ustnej. Do objawów, jakie mogą towarzy- szyć niemowlęcemu typowi prze- łykania, należą m.in.: • połykanie powietrza, • trudności w połykaniu tabletek lub suchych pokarmów, • trudności w noszeniu protez, • przetrwały wpływ na podniebie- nietwardewzwiązkuznawykiem ssania palca, • przewlekłe oddychanie przez usta, • ciągłe uczucie zatkanego nosa, • napięcie i brak równowagi mięśni jamy ustnej i twarzy, • przewlekłe bóle głowy, tiki ner- wowe lub ból w obrębie twarzy. Inne problemy, jakimi może zajmować się miolog jamy ustnej i twarzy, to np.: • sklepienie gotyckie, • słabe mięśnie ust, • grymas twarzy podczas przełyka- nia, • przyrośnięte wędzidełko języka, • protruzja języka w pozycji spo- czynkowej, • nadmierny rozwój mięśnia bród- kowego, • bezdech senny. Za przyczynę problemów mio- funkcjonalnych w obrębie jamy ustnej i twarzy często uznaje się in- fekcje lub niedrożność górnych dróg oddechowych – szczególnie, jeśli w efekcie w pozycji spoczyn- kowej szpara ust nie jest dom- knięta. Zmniejszone napięcie mię- śni lub niewłaściwe ustawienie mięśni jamy ustnej negatywnie wpływa na rozwijające się struk- tury jamy ustnej i twarzy. Długotrwały nawyk ssania nie- związanyzprzyjmowaniempokar- mów również może zniekształcać budowę jamy ustnej. Czasami nie- prawidłowa artykulacja może wy- nikać z zaburzeń neurologicznych lubniedorozwojufizycznego.Czę- sto trudno jest stwierdzić przy- czynę zaburzeń mięśniowo-czyn- nościowych jamy ustnej i twarzy, ponieważ zachowania mogą wyni- kać z bodźców, które nie są już obecne. Niezależnie od przyczyny, po ukształtowaniu się nieprawidło- wych schematów behawioralnych w obrębie jamy ustnej, mają one tendencję do utrzymywania się do czasu ich zmiany przez bodźce ze- wnętrzne lub terapię, co umożliwia wyuczenie nowych zachowań. Czasami zmiana warunków panu- jących w jamie ustnej przez orto- dontę może przyczynić się do po- prawy funkcjonowania mięśni. Je- ślijednakniemawskazańdolecze- nia stomatologicznego albo jeśli samo leczenie ortodontyczne nie przyniesie pożądanej zmiany w czynności jamy ustnej, konieczna możebyćterapiamięśniowo-czyn- nościowa. Nieprawidłowe nawyki mogąteżutrudniaćleczeniestoma- tologiczne lub ortodontyczne i po- garszać stabilność uzyskanych efektów. Terapia miofunkcjonalna jamy ustnej i twarzy to strukturalne, in- dywidualne leczenie, mające na celu przywrócenie i utrzymanie prawidłowego funkcjonowania jamy ustnej. Terapeuta stara się skorygować nieprawidłowe ruchy mięśni i wypracować naturalne, swobodne czynności, takie jak ustna faza połykania, artykulacja mowy oraz pozycja spoczynkowa jamy ustnej.Terapia może obejmo- wać wybrane elementy spośród na- stępujących możliwości: • eliminacja niekorzystnych para- funkcji, • redukcja zbędnego napięcia i na- cisku mięśni twarzy i ust, • wzmacnianiemięśni,któreniedo- statecznie sprzyjają normalnemu funkcjonowaniu, • wypracowanie prawidłowej po- zycjispoczynkowejjęzyka,warg, żuchwy i mięśni twarzy, • stworzenie prawidłowych sche- matów odgryzania, żucia i poły- kania. Czas trwania terapii i częstość wizyt zależą od stopnia nasilenia i charakteruzaburzeń.Wwiększości przypadków sama terapia to proces krótkotrwały. Aktywna faza lecze- nia trwa ok. 3-6 miesięcy. Ko- nieczne mogą okazać się wizyty kontrolne w rosnących odstępach czasu w okresie 6-12 miesięcy. Specjalista terapii mięśniowo- czynnościowej jamy ustnej prze- chodzi szczegółowe szkolenie, obejmujące diagnostykę i leczenie wielu zaburzeń jamy ustnej i twa- rzy.Wieleosóbkończydodatkowe specjalistyczne szkolenia w dzie- dzinie zaburzeń mowy, higieny stomatologicznej, stomatologii oraz w innych dziedzinach zwią- zanych ze zdrowiem. Większość należy do Międzynarodowego To- warzystwa Miologii Jamy Ustnej i Twarzy (International Associa- tion of Orofacial Myology – IAOM), które reguluje zasady praktykowania zawodu miologa jamy ustnej i twarzy oraz materiał szkoleń i sposób ich prowadzenia, a także monitoruje proces certyfi- kacji, kończący się przyznaniem tytułu certyfikowanego miologa jamy ustnej i twarzy (Certified Orofacial Myologist – COM). Po- siadanie tego certyfikatu nie jest konieczne, aby móc pracować jako miolog, jest jednak bardzo polecane. Więcej informacji na temat IAOM oraz zawodu miologa jamy ustnej i twarzy znaleźć można na stronie internetowej: www.iaom.com HT Terapia czynnościowa mięśni StephanieWall,USA Stephanie Wall – RDH, MSDH, MEd, jest higienistką stomatolo- giczną od ponad 25 lat. Prowadzi własnąfirmęCranioralHealthSolu- tion,zajmującsięmiologiąjamyust- nej i twarzy oraz osteopatią kra- nialną. Można się z nią skontakto- wać, pisząc na adres e-mail: walls879@aol.com. AutorkaHT Leczenie podtrzymujące ma istotne znaczenie dla osiągnięcia pożądanego poziomu opieki nad pacjentem dotkniętym chorobą przyzębia. W leczeniu tej grupy chorób bardzo ważna jest profe- sjonalna opieka. Stajemy przed wyzwaniem, jakim jest empa- tyczne podejście do pacjenta, promocja zdrowia, zapobieganie destrukcji tkanek i zapewnienie optymalnego ogólnego stanu zdrowia. W procesie badania pacjenta ważną rolę odgrywa higienistka, która pomaga dentyście we właści- wym rozpoznaniu choroby. Higie- nistka zbiera od pacjenta wszystkie dane,wtymtakżehistorięchoroby, wykonujeodpowiedniezdjęciartg, prowadzi dokładne badanie we- wnątrz- i zewnątrzustne oraz ba- danie periodontologiczne. Prawidłowe przeprowadze- nie badania przyzębia zależy od wielu czynników. Ważne jest stosowanie prostej sondy periodontologicznej o tę- pym końcu. Ustawiając sondę pod odpowiednim kątem, można dowiedzieć się najwięcej na temat stopnia utraty kości w określonym miejscu. Wreszcie, jeżeli jako jeden ze wskaźników choroby wykorzystu- jemy krwawienie przy zgłębnikowaniu, ważny jest odpowiedni na- cisk wywierany na sondę – 15 g. Sonda Florida Probe to gotowe narzędzie, które służy do badania i edukowania. Sonda jest wyposa- żona w komputerowy syntezator mowy, który odczytuje na głos wy- nik badania. Jeśli w czasie badania napotkane zostaną kieszonki o głę- bokości równej lub większej niż 4 mm, pacjent słyszy alarmujący komunikat o zagrożeniu. To obiektywne potwierdzenie obecności procesu chorobowego jest ważne, ponieważ pacjent staje się bardziej świadomy istnienia problemu. Jest to także pomocne narzędzie dla osób, które mają opory przed informowaniem pa- cjentów o złym stanie ich przyzę- bia, ponieważ wyręcza je w tym bezosobowy głos z komputera. Sonda Florida Probe w profe- sjonalny sposób podsumowuje wszystkiedane.Pacjentwidziisły- szy,wjakimstaniejestjegoprzyzę- bie. Należy także pamiętać, że wielu ubezpieczycieli wymaga przeprowadzenia badania perio- dontologicznego przed rozpoczę- ciem leczenia. Badanie głębokości kieszonek i diagnostyka radiologiczna poma- gają w pełni wykorzystać istniejące możliwości terapeutyczne. Zdjęcia rtgpowinnybyćaktualne,odpowia- dać potrzebom diagnostycznym i umożliwiać jednoznaczną inter- pretację stanu przyzębia. Zdjęcia zkamerywewnątrzustnejwykonane przed i po każdym zabiegu pozwa- lająpokazaćpacjentowiróżnicę. Jeśli ze względu na stan zdro- wia jamy ustnej nie ma możliwości postawienia rozpoznania, ponie- waż uniemożliwia to kamień, ko- nieczne jest oczyszczenie zębów z wykorzystaniemkoduD4355.Kod ten wykorzystuje się tylko wtedy, kiedy kamień uniemożliwia ocenę tkanektwardychimiękkich.Wcelu zakończeniadiagnostykiperiodon- tologicznej pacjent musi po oczyszczeniu zębów wrócić do ga- binetu i poddać się wszechstron- nemu badaniu (D0150). Musi to być pełne badanie, uwzględniające istniejące wypełnienia i ich stan, zdrowie tkanek miękkich oraz wy- stępowanie próchnicy zębów. Ocena stanu przyzębia także sta- nowi element tego wszechstron- nego badania. Poprzeprowadzeniupełnejdiag- nostyki opracowuje się plan lecze- nia pacjenta w zależności od stanu Ciąg dalszy jest potrzebny… CathieStark,USA strona 6 Fot.:Korn/Shutterstock.com