DTNL0511

14 Buitenlands nieuws dental tribune - netherlands edition juli 2011 NEW YORK - Acht kleine tan- den die onlangs werden gevon- den in een grot in Israël roepen vragen op over de eerste mensen en het gebied waar deze vandaan kwamen, zegt antropoloog Rolf Quam van Binghamton Univer- sity in de Amerikaanse staat New York. Quam maakt deel uit van een internationaal onderzoeks- team dat recentelijk een onder- zoek naar de vondst publiceerde in het American Journal of Physi- cal Anthropology. De tanden werden gevonden in de Qesem-grot, een prehistorische opgraving nabij Rosh Ha’ayn in centraal-Israël. De tanden zijn qua afmeting en vorm gelijk aan de tanden van de moderne Homo sa- piens die eerder werden gevonden bij andere opgravingen in Israël, maar blijken veel ouder dan de eerdere vondsten. “De Qesem- tanden zijn tussen de 200.000 en 400.000 jaar oud. Menselijke res- ten uit deze periode worden zel- den in het Midden-Oosten gevon- den,” zegt Quam. “We hebben vele menselijke resten van Ne- anderthalers en Home sapiens die minder oud zijn – tussen de 60.000 en 150.000 jaar – maar ou- dere fossielen zijn zeldzaam. Met deze vondst verkrijgen wij nieuwe informatie over de eerste bewo- ners van dit gebied, en mogelijk over hun evolutionaire relatie met de nieuwere fossielen uit deze re- gio.” De tanden geven ook inzicht in de gebieden waar de moder- ne mens oorspronkelijk van- daan komt. Antropologen gelo- ven dat de gemeenschappelijke voorouder van de moderne mens en de Neanderthalers meer dan 700.000 jaar geleden in Afrika leefde. Sommige afstammelin- gen van deze voorouder trokken naar Europa en ontwikkelden zich tot Neanderthalers, anderen bleven in Afrika en evolueerden tot Homo sapiens die later uit het content migreerden. Als de vondst direct van de Homo sapiens afkomstig blijkt, kan dit betekenen dat de mo- derne mens oorspronkelijk uit Israël komt, of eerder uit Afrika migreerde dan tot nu toe aange- nomen. Maar dit blijkt moeilijk vast te stellen. “Hoewel enkele tanden van dezelfde individuen afkomstig zijn, zijn de meeste af- zonderlijke specimen. We weten zeker dat het gaat om zes indivi- duen van verschillende leeftijden. Enkele van de tanden komen van een melkgebit. Het probleem is dat alle tanden los gevonden wer- den, hetgeen de identificatie van de soort ernstig bemoeilijkt. Quam legt uit dat antropolo- gen in plaats van individuele ken- merken liever een combinatie van kenmerken gebruiken om de soort te definiëren. Neandertha- lers, bijvoorbeeld, hebben relatief grote snijtanden en premolaren, terwijl Homo sapiens kleinere tanden hebben, waarbij de snij- tanden zich dichter bij de ‘lip- kant’ van het gezicht bevinden. De verschillen kunnen erg subtiel zijn. Daarom is het zo belangrijk meerdere tanden van één indivi- du te hebben. De tanden zijn voor Quam en zijn collega’s desondanks een rij- ke bron van informatie over het verleden. “Tanden zijn evolutio- nair gezien zeer conservatieve structuren,” zegt Quam. “Iedere verandering in hun eigenschap- pen kan ons interessante infor- matie over een individu verschaf- fen. We kunnen zien wat ze aten, hoe hun groei- en ontwikkelings- patroon eruitzag en hoe gezond ze tijdens hun leven waren. Ook informatie over evolutionaire re- laties tussen allerlei soorten schepsels komt binnen handbe- reik. Dit draagt bij aan onze ken- nis over wie wij zijn en waar wij vandaan kwamen.” De opgravingen bij Qesem gaan door onder leiding van Avi Gop- her en Ran Barkei van de Uni- versiteit van Tel Aviv. Ook an- der archeologisch materiaal dat hier werd ontdekt, zoals stenen gereedschappen en overblijfse- len van dieren, draagt bij aan het beeld van het dagelijkse le- ven en de jaagtechnieken van de voormalige bewoners van het ge- bied. “We leven in een zeer in- teressante tijd voor archeologi- sche ontdekkingen,” zegt Quam. “We hopen dat de voortduren- de opgravingen zullen leiden tot meer complexe overblijfselen, die onze vragen kunnen beantwoor- den.” ■ Prehistorische tanden roepen vragen op Drie van de acht prehistorische tanden. (foto eigendom van Rolf Quam)